زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحريريه پزشك امروز

سلول‌های درون ماهیچه (عضلات) قلبی، جریان الكتریكی را برقرار می‌سازند. برخی از سلول‌ها در قلب (سلول‌های ضربان ساز)، به‌طور خود‌به‌خودی شارژ شده و باعث شارژ‌شدن دیگر سلول‌ها نیز می‌شوند.. هر زمان كه این اتفاق بیفتد (انقباضات ماهیچه)، جریان الکتریکی درون ماهیچه قلبی، در مسیرهای ویژه جاری و پمپ‌كردن خون را موجب می‌شود (ضربان قلب).

این الگوی الكتریكی هماهنگ قلب، برای پر و خالی شدن با هر ضربان كه موجب گردش خون در سرتاسر بدن می‌شود، ضروری است. وقتی كه این الگوی الكتریكی به‌ هم می‌خورد، بر اساس ناهماهنگی (فیبریلاسیون)، انقباض‌های ماهیچه قلبی نامتعادل شده و خون پمپ نمی‌شود.

این عمل، موجب كاهش فشار خون، كمبود اكسیژن، آسیب ماهیچه قلبی و مرگ نابهنگام می‌شود. دستگاه دفیبریلاتور جهت خنثی نمودن عمل فیبریلاسیون و بازگرداندن انقباضات قلبی، به حالت متعادل اولیه، مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ همچنین در مواقعی كه قلب از كار بازمی‌ایستد، برای شروع مجدد ضربان قلبی از این دستگاه استفاده می‌شود.

ساختار فیزیکی – مکانیکی دستگاه

دفیبریلاتور از یك منبع تغذیه و یا یك باطری داخلی بزرگ برای شارژ نمودن یك خازن حجیم بین مقادیر 5 تا 400 ژول استفاده می‌كند. دو قسمت فلزی یا همان الكترودها به دفیبریلاتور متصل‌اند و روی دو طرف سینه بیمار قرار می‌گیرند. انرژی ذخیره‌شده درون خازن از یك الكترود به الكترود دیگر توسط سینه بیمارآزاد یا دشارژ می‌شود. این شوك به قلب منتقل شده و ضربان منظم به قلب بازمی‌گردد.

این دستگاه قادر است یک شوک الکتریکی واحد به قلب وارد آورده و فیبریلاسیون دهلیز یا بطن را بر طرف نماید. این دستگاه با برق اصلی شهر و یا باطری کار می‌کند. الکترودهای متصل به آن، شوک الکتریکی را از طریق دیواره قفسه سینه به قلب می‌رسانند.

همچنین می‌توان الکترودها را مستقیم روی قلب قرار داد و آن را تحت تاثیر شوک الکتریکی قرار داد. وقتی دستگاه روشن می‌شود یک خازن الکتریکی داخل آن تا میزان 400 ژول شارژ می‌شود. درجه انرژی ذخیره شده در خازن بین 15 تا 400 ژول قابل تنظیم است؛ این مقدار انرژی ذخیره شده در مدت 2.5 تا 5 هزارم ثانیه به‌یکباره تخلیه می‌شود. این دستگاه دارای الکترودهایی است که برای از بین‌بردن فیبریلاسیون و یا ایست قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. الکترودها را روی سینه بیمار به گونه‌ای قرار می‌دهیم که یکی در قسمت بالایی استخوان جناغ و دیگری روی نوک قلب قرار گیرد.

وقتی انرژی ذخیره شده مورد نیاز روی مانیتور نشان داده شد، پس از ده ثانیه دکمه انتقال انرژی را که روی دسته الکترود است، میفشاریم تا تخلیه انرژی انجام گیرد با این عمل شوک الکتریکی به بیمار وارد می‌شود. بلافاصله، دستگاه شارژ خواهد شد و برای شوک دیگری آماده است. در کنار این دستگاه از مانیتور ECG، جهت تشخیص ریتم و اثر بخشی شوک اعمال شده استفاده می‌شود.

بعضی از دفیبریلاتورها دارای یک پیس میکر خارجی نیز هستند. دفیبریلاتورها علاوه‌بر مانیتور مربوط بهECG ، ثبت كننده الكتروكاردیوگرام دارند كه به‌طور دایم شكل موج ECG را نمایش می‌دهد و واحد اندازه‌گیری آن ژول است. دیفیبریلاتورها در انواع كاشتنی، داخلی، خارجی، خودكار و نیمه خودكار ارایه می‌شوند.

کاربری دستگاه

 ژل یا ماده هادی را به اندازه کافی روی سطح الکترودها مالیده تا هوای بین پوست و الکترودها از بین برود، در این مورد باید رعایت شود که دست‌های اپراتور یا دسته الکترودها به این ژل آلوده نشود. میزان نیروی تخلیه ای برای افراد بالغ بین 200 تا 400ژول و برای بچه ها 50 تا 200 ژول تنظیم میشود. باید توجه داشت که ژل هادی در روی سینه بیمار پخش نشده و دو الکترود را بهم متصل ننماید. از آنجا كه دستگاه دفیبریلاتور در مواقع بسيار حساس در تماس نزديك با بيمار است، از لحاظ صحت عملكرد داراي اهميت ويژه‌اي است، دفیبریلاتورها وسايل احياكننده حساسي هستند، خطا يا نقص عملكرد مؤثر آنها به مرگ بيمار منجر می‌شود.

دفيبريلاسيون ممكن است به علل متعددي از قبيل اعمال نامناسب تكنيكCPR، اشتباه اپراتور، باتري‌هاي معيوب يا خالي شده (معمولترين اشكال دفیبریلاتورهايي كه با باتري كار مي‌كنند) با موفقیت انجام نشود. شایع‌ترین مشكل در استفاده از دیفیبریلاتورها، سوختگی‌های پوستی در محل اتصال الكترود پوست است كه در صورت تكرار عمل دیفیبریلاسیون، عمیق‌تر نیز می‌شود. جهت جلوگیری از ایجاد این ضایعه، لازم است كه كاربران از تماس مستقیم الكترودها با پوست، اجتناب كنند. ضمن اینكه توان منتقل شده به بیمار نیز بیشتر از حد لازم انتخاب شود.

نوع كاشتنی این وسایل، بسیار حساس است و در هنگام جراحی و پس از آن باید بسیار محتاط با آن برخورد كرد. عدم موفقیت در دیفیبریله‌کردن بیمار، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، که شامل احیاء CPR پیش از دفیبریلاسیون نا‌مطلوب، خطای اپراتور (مانند بکارگیری ضعیف پدال‌ها) و یا باتری‌های خالی شده و معیوب (دلیل اکثر نارسایی و عدم کارآیی موثر این دستگاه ها زمانیکه با باتری کار می‌کنند همین مساله است) است.

ولتاژ بالای موجود روی پدال‌های دفیبریلاتور در سطح تخلیه به‌شدت خطرناک بوده و احتمالاً مرگبار است؛ بنابراین هیچگاه به‌ تنهایی دست به این اقدام نزنید. فرد دومی باید حاضر باشد تا به دنبال کمک برود یا در صورت وضعیت اورژانسCPR  کند .هرگز قسمت الکترودهای پدال را نگه داشته و با آن تماس پیدا نکنید مگر آنکه مطمئن شوید که دستگاه خاموش(بدون بار) است...

براي خواندن بخش دوم- آشنايي با دستگاه دفیبریلاتور - اينجا كليك كنيد.