چربی بسیاری از انواع كرههای نباتی (مارگارین) مخلوط با چربی اشباع شده است، زیرا در غیر این صورت بستهبندی آنها مانند بستهبندی كره، به سادگی ممكن نیست. در هر صورت كاهش میزان كلسترول باید همراه با كاهش میزان كل چربی خوراكی باشد، نه اینكه فقط به جای چربیهای حیوانی، از چربیهای گیاهی استفاده شود.
اگر كاهش كلسترول و تریگلیسرید خون به وسیله رژم غذایی ممكن نباشد، آیا مصرف دارو ضرورت دارد؟
تا سال 1970 همراه با دستور رژیم غذایی برای كاهش كلسترول و تریگلیسرید خون، دارونیز تجویز میشد. گرچه دارو مشكل چربی خون را در همه افراد حل نمیكرد، با این حال عقیده بر این بود كه مصرف دارو زیانبخش نیست. معروفترین این داروها كلوفیبرات بود.
آزمایشهای متعددی در انگلستان و سایر كشورهای اروپایی در مورد تأثیر كلوفیبرات در پیشگیری از بروز بیماریهای قلبی آغاز شد و سرانجام در سال 1978 گزارش شد كه تعداد مبتلایان به بیماریهای قلبی در فرادی كه كلوفیبرات مصرف كردهاند، نسبت به بقیه تا اندازهای كاهش داشته است. ولی نكته جالب اینكه افزایش مرگ در گروه مصرفكننده این دارو صرفاً محدود به یك علت نبوده است.
به عبارت دیگر داروی كلوفیبرات تا اندازهای در مقابل بیماریهای قلبی مصونیت ایجاد میكند اما در عوض، عوارض نامساعد دیگری در پی دارد كه خطر مرگ را دراثر بیماریهای غیرقلبی در مصرفكنندگان این دارو افزایش میدهد. این عوارض هنوز دقیقاً مشخص نشدهاند.
نتیجهای كه از آزمایش داروی كلوفیبرات به دست آمده در مورد درمان دارویی افزایش چربی خون تردید ایجاد كرد. در حال حاضر این دارو به استثنای موارد شدیدی كه پایین آوردن چربی خون از راههای دیگر مقدور نباشد، مصرف نمیشود. داروهای دیگری نیز تجویز شدهاند، ولی هیچكدام از آنها مانند كلوفیبرات مورد بررسی قرار نگرفتهاند؛ بنابراین گرچه داروهای جدید مطمئنتر به نظر میرسند، ولی بیشتر پزشكان از تجویز این داروها اكراه دارند؛ مگر آنكه نیاز بیمار به مصرف چنین داروهایی كاملاً روشن باشد.
گرچه اضافه كردن كلسترول HDL هم میتواند مفید باشد، ولی دسترسی به این منظور آسان نیست. رژیم غذایی با مصرف كمتر چربیهای حیوانی و مصرف داروهای كاهشدهنده كلسترول خون باعث بالا رفتن كلسترول HDL بدون تأثیر منفی روی سایر كلسترولها میشود.
بعضی از بررسیها (نه تمام آنها) نشان داده است كه ورزش منظم نیز مانند كاهش وزن باعث افزایش كلسترول مفید HDL میگردد. اطلاعات بیشتری در این زمینه به زودی در اختیار قرار خواهد گرفت. خوشبختانه ورزش منظم و نگهداری وزن بدن در اندازه مناسب برای دلایل دیگر نیز توصیه شده است.
آیا كاهش میزان چربی خون مضر است؟
با آزمایش داروی كلوفیبرات پزشكان ناگزیر شدند در مورد جواب این سوال بررسیهای جدیتری انجام دهند.
غالباً تصور بر این بود كه پایین آوردن چربی خون ممكن است چندان مفید نباشد، ولی حداقل هیچگونه ضرری هم ندارد؛ اما در حال حاضر در این مورد اطمینان كافی نیست و رژیم كاهنده كلسترول ممكن است موجب سنگسازی در كیسه صفرا شود كه اكثراً دردناك است.
مشكل دیگر اینكه ممكن است این رژیم میزان ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد، ولی این موضوع تاكنون تأیید نشده است و خیلی بعید به نظر میرسد كه پرهیز از چربیها چنین اثر سوئی بر بدن بگذارد.
مصرف دارو در ایجاد سرطان روده قابل توجیهتر است، ولی تاكنون مورد تأیید قرار نگرفته است؛ بنابراین بهتر است پزشك هیچ دارویی را بدون نیاز قطعی بیمار تجویز نكند.
ورزش
نكته قابل بحث دیگر برای جلوگیری از ایجاد بیماریهای قلبی انجام فعالیتهای ورزشی منظم است. ورزش باعث میشود كه فرد احساس بهتری داشته باشد، ولی آیا میتواند خطر بیماریهای قلبی را كاهش دهد؟
ارتباط ورزش با بیماری قلبی
در افراد فعال با حركات ورزشی منظم بیماریهای قلبی كمتر دیده میشود، ولی این قبیل افراد معمولاً سیگار نمیكشند و توجه زیادی به تناسب اندام خود و جلوگیری از اضافه شدن وزن نشان میدهند و از رژیم غذایی مناسب نیز تبعیت میكنند. كارگران غیرماهر كه هنگام كار فعالیتهای زیاد بدنی انجام میدهند و به هیچ یك از عوامل ایجاد خطر بیماریهای قلبی توجهی ندارند.
غالباً مورد بررسی قرار نمیگیرند، زیرا آنها به مدت طولانی كارهای سخت بدنی انجام میدهند و حتی وقت این را ندارند كه جهت انجام مطالعات متخصصان به كلینیكها مراجعه كنند. بطور كلی مردانی كه فعالیت بدنی بیشتر دارند با آنكه هنوز مكانیزم این موضوع روشن نیست كمتر دچار ناراحتیهای قلبی میشوند.