زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر منوچهر قارونی؛ متخصص قلب و عروق

خانمی 33 ساله به علت گواتر توكسیك، تپش قلب و اگزوفتالمی در بخش جراحی بستری شده و برای عمل جراحی مورد مشاوره قرار می‌گیرد. در معاینه نبض نامنظم و در سمع قلب صدای اول متغیر و آریتمی شنیده می‌شود از بیمار نوار قلب گرفته می‌شود. كه فلاتر دهلیزی با پاسخ بطنی 100 در دقیقه مشاهده می‌شود در گزارش صبحگاهی معرفی می‌گردد.

علت فلاتر در بیماری هیپرتیروئیدی چیست؟

تا سالها پیش این طور تصور می‌شد كه در هیپرتیروئیدی افزایش ترشح كاتكول‌آمین مانند آدرنالین و نورآدرنالین وجود دارد و علائم كلینیكی تپش قلب و افزایش اشتها، لاغری و لرزش دست‌ها و افزایش متابولیسم مربوط به آنهاست. تا اینكه با یك آزمایش مشخص شد كه تیروكسین یك اثر مستقیم نیز بر قلب دارد.

در این آزمایش میزان كمی از تیروكسین را در قلب جنین جوجه‌ای كه هنوز سیستم سمپاتیكی آن كامل نشده بود تزریق شد و مشاهده كردند كه دچار تاكیكاردی گردید. علت این اتفاقات فعال شدن  آنزیمی به نام آدنیل سیكلاز كه cAMP سلولی را زیاد می‌كند و هر زمان كه cAMP زیاد شود مانند یك Messenger باعث باز شدن كانال كلسیم شده و كلسیم زیادی داخل سلول می‌شود.

آدنیل سیكلاز 4 گیرنده دارد كه شامل گلوكاگن، گیرنده بتا سروتونین ، هیستامین و تیروكسین كه هر كدام از این گیرنده‌ها فعال شوند، حاصل ان افزایش ورود كلسیم به داخل سلول است. از نظر كلینیكی بیماری‌های فئوكروموسیتوم و گلوكاگونیسم و بیماران آلرژیك، تظاهر كلینیكی یكسانی دارند كه افزایش متابولیسم و افزایش ورود كلسیم به داخل سلول است.

اثر تحریكی درازمدت تیروكسین در روی قلب از همه بیشتر در گره SA و دهلیز می‌باشد كه ابتدا تاكیكاردی و ایجاد فلاتر و فیبریلاسیون دهلیزی است و پس از آن ایجاد PVC و بندرت تاكیكاردی بطنی ایجاد می‌كند. ممكن است در صورت ادامه داشتن و نارسایی قلبی بلوك‌های شاخه‌ای نیز ایجاد كند.

نارسایی قلب در هیپرتیروئیدی یك نارسایی همراه با افزایش Cardiac Out put می‌باشد یعنی اگر میزان طبیعی آن در انسان 5 لیتر می‌باشد، در این افراد 8 لیتر است و اگر تعریف نارسایی قلب، عدم توانایی Cardiac out put در تامین نیاز سلول‌های بدن باشد، در هیپرتیروئیدی، نیاز سلول‌های بدن بیش از 10 لیتر خواهد بود. در واقع اینها نیز جزء نارسایی قلب با كاهش Cardiac Out Put هستند.

باید دانست كه كنترل فیبریلاسیون دهلیزی با پاسخ بطنی تند در هیپرتیروئیدی برخلاف AF در نارسایی قلبی كه با دیگوكسین كنترل می‌شود، در هیپرتیروئیدی به علت متابولیسم، حتی با دوز مسمومیت با دیگوكسین نیز موفق به كم كردن پاسخ بطنی نمی‌باشیم ولی با مصرف ایندرال و بتابلوكر می‌توان بزودی پاسخ بطنی را كنترل كرد. در الكتروكاردیوگرافی، می‌توان اثر فلاتر را به صورت موج‌های A متعدد بر روی لت قدامی میترال مشاهده كرد.