دكترامیرحسین براتی؛ متخصص پزشكی ورزشی
فقرحركتی یكی ازشناخته‌شده‌ترین عوامل خطردربیماران مبتلا به بیماری عروق کرونری قلبی است.تمرینات هوازی منظم موجب افزایش ظرفیت ورزشی افرادمی‌شودودرجلوگیری ازبیماری‌های عروق قلبی در سطوح اولیه وثانویه تأثیرگذاراست. دراینجاراجع به منافع شناخته‌شده تمرینات هوازی منظم به بحث خواهیم پرداخت.
تمرینات ورزشی ظرفیت عملكردی قلبی عروقی را افزایش داده و موجب كاهش تقاضای اكسیژن عضله قلب در سطوح مختلف فعالیت در افراد سالم و نیز بیماران عروق كرونری می‌شود. تداوم و استمرار در انجام فعالیت‌های ورزشی لازمه حفظ اثرات فوق است.
تاثیرورزش برسلامت بدن
ورزش نقش پیشگیرانه در بیماری عروق كرونری قلب دارد. ورزش به عنوان یك ابزار قدرتمند در كاهش صدمات ناشی از بیماری‌های عروق كرونری نیاز به ارزیابی بالینی توسط پزشك وكاهش عوامل خطر در سایر موارد مثل تغذیه، استرس و نیز آموزش صحیح ودر نهایت نظارت كافی توسط افراد متخصص دارد.
ورزش همچنین در كنترل چربی‌های مضر خون، دیابت و چاقی نیز مؤثر است و این اثرات بطور مستقیم در پیشگیری از بیماری‌های عروق كرونری مؤثر است. فعالیت ورزشی بطور مستقل موجب كاهش فشار خون سیستول و دیاستول به میزان 8-10 میلی‌‌متر جیوه در بیماران مبتلا به فشار خون می‌شود. متوسط میزان ورزش جهت كاهش میزان مرگ و میر در بیماران میانسال و سالمند با و بدون بیماری عروقی كرونری حدود
2000 تا 700 كیلوكالری در هفته است كه این میزان كالری مصرفی با انجام 30 دقیقه ورزش هوازی در روز و به تعداد 5 روز در هفته تأمین می‌گردد. بهترین نتیجه ورزش در افراد زمانی تأمین می‌شود كه شدت ورزش به میزان 40-60 درصد حداكثر اكسیژن مصرفی باشد.
یك مطالعه 10 ساله بر روی مردان نشان داد كه افرادی با میزان فعالیت سه ساعت در هفته احتمال انفاركتوس قلبی درآنها به میزان 22 درصد كاهش یافت. اخیراً همین نتایج بطور مشابه در خانم‌‌ها دیده شده است. علاوه بر مطالعات مذكور دیده شده است كه افراد مبتلا به سكته قلبی كه پس از بیماری خود با تغییر شیوه زندگی به ورزش منظم روی آورده‌اند میزان بقای بیشتری نسبت به آنهایی كه زندگی غیرفعال داشته‌اند را دارا بودند.
شدت ورزش
در خصوص شدت ورزش نیز باید اذعان نمود كه مطالعات محدود در این زمینه ثابت نموده كه ورزش با شدت بالا در بهبود كاركرد بطن چپ به طور معنی‌داری بالاتر از ورزش با شدت پایین بوده است.
به طور معمول اگر شدت ورزش به گونه‌ای باشد كه در ابتداتعدادضربان قلب حدود 20-30 ضربان بالاترازتعدادضربان قلب درحالت استراحت باشد،این شدت تازمانی كه فردتحت آزمون بالینی «تست ورزش» جهت ارزیابی ظرفیت قلبی قرار نگرفته مطلوب خواهدبودوتعیین شدت دقیق ورزش دربیماری قلبی منوط به اجرای تست مذكوراست که نسخه ورزشی متناسب با ظرفیت‌های قلبی عروقی فردبیمار راارائه می‌دهد.
پزشكان متخصص پزشكی ورزشی پس از انجام تست ورزش دراین بیماران شدت ورزش را به میزان 40-85 درصدحداكثراكسیژن مصرفی ذخیره توصیه میكنند.شدت ورزش همچنین براساس تعدادضربان قلب به دست آمده حدود5-10دقیقه درفعالیتی كه موردنظراست وفردبه حالت پایداری ازنظرشدت فعالیت درآن رسیده نیزبه دست می‌آید.یكی ازروش‌های ساده برای تعیین شدت ورزش،تعدادضربان قلب مطلوب،15 دقیقه (پانزده دقیقه) راه رفتن بر روی تردمیل وپس از آن شمارش تعدادقدم‌های فرد برای رسیدن به ضربان مورد نظر است.
در این روش نیازی به مهارت خاص نیست و به راحتی قابل اندازه‌گیری می‌باشد. البته بایدتوجه داشت راه رفتن در این روش بر روی یك سطح بدون شیب است. در اوایل تمرینات ورزشی نظارت بر فعالیت ورزشی از جهت اطمینان داشتن از انجام صحیح ورزش توسط فرد و نیز جلوگیری از عوارض احتمالی ضروری است.
فعالیت فیزیکی
افرادی كه درمان‌های اولیه سكته قلبی رادریافت میكنند لازم است جهت جلوگیری ازعوارض ناشی ازاستراحت مطلق دربسترونیزكاهش افسردگی و اضطراب كه عموماً این‌گونه افراد را درگیر می‌كند، به فعالیت فیزیكی بپردازند. در ابتدا انجام فعالیت فیزیكی در بستر، وباانجام مكرر حركات فعال دراندام‌ها و البته بدون نگه داشتن انقباض مكرر و حبس نفس انجام می‌گیرد.
پس از آن راه رفتن در داخل اتاق در حد تحمل و انجام كارهای شخصی است. شروع فعالیت با راه رفتن به طور مداوم و آهسته به مدت 5 الی 10 دقیقه مطلوب است. انجام فعالیت‌های دامنه حركتی و البته بدون مقاومت خارجی در اندام فوقانی مثل بالا بردن دست‌ها از روبه‌رو، از پهلو و چرخش شانه مفید است البته در افرادی كه عمل جراحی قلب باز انجام داده‌اند توصیه می‌شود تا یك ماه فعالیتی كه مستلزم فشار و درد در ناحیه جناغ سینه شود را انجام ندهند...
