زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مجید هنرور

آنژین واژه‌ای است كه برای توصیف درد قفسه سینه ناشی از ایسكمی (نرسیدن خون) به عضله قلب به كار می‌رود. عوامل بروز آنژین دو دسته هستند:

الف) عواملی كه خون یا اكسیژن‌رسانی به قلب را كاهش می‌دهند؛ مانند تصلب شرائین، اسپاسم (گرفتگی) شریانی، كاهش فشارخون، نارسایی یا تنگی آئورت، هیپوكسمی (كاهش میزان اكسیژن‌گیری خون) و كم‌خونی، پلی‌سیتمی (افزایش گلبول‌های خون) كه منجر به كاهش جریان خون در شریان كرونر می‌شود.

ب) عواملی كه نیازهای عضله قلب را افزایش می‌دهند؛ مانند: اعمال نیرو و فشار، هیجان، صرف و هضم یك وعده غذایی سنگین، كم‌خونی، هیپرتیروئیدسیم (پركاری تیروئید)، ضایعه عضله قلب، هیپروتروفی (بزرگی) قلب و نارسایی یا تنگی آئورت.

علائم بالینی

حملات شدید گذرا از زیر جناغ سینه یا درد جلوی قلبی كه به صورت احساس فشار و سوزش، با شدت خفیف تا متوسط، در پشت جناغ سینه یا كمی به سمت چپ جناغ سینه با انتشار به گردن، فك، شانه‌ها و سطوح درونی اندام فوقانی بروز می‌كنند.طول مدت درد عموما كمتر از 5 دقیقه بوده و با مصرف نیتروگلیسیرین به صورت زیرزبانی و استراحت از بین می‌رود. دیسپنه (تنگی نفس)، رنگ‌پریدگی، تعریق، تپش قلب و غش از دیگر علائم این عارضه هستند.

انواع آنژین

1- پایدار (قدیمی): درد قفسه سینه در اثر فشار زیاد یا هیجان قابل پیش‌بینی، شروع می‌شود و به ندرت در هنگام استراحت رخ می‌دهد. 

2- ناپایدار (شدت‌یابنده): افزایش فزاینده در تعداد حملات، شدت و مدت آنژین احتمال خطر انفاركتوس میوكارد در 3 تا 18 ماه آینده بیشتر می‌شود.

3- متغیر (پرنیزمتال): مشابه آنژین قدیمی است، ولی با مدت زمان طولانی‌تر كه ممكن است در حال استراحت نیز بروز كند و در ساعات اولیه روز بیشتر روی می‌دهد كه شاید به دلیل اسپاسم شریان كرونری باشد.

4- شبانه: این درد معمولا شب در حالت خواب ایجاد می‌گردد و می‌تواند با راست نشستن برطرف شود و معمولا مربوط به نارسایی بطن چپ است.

5- بستر: درد قفسه سینه هنگام دراز كشیدن رخ می‌دهد و با ایستادن یا نشستن كمتر می‌شود. 6- مهارنشدنی: آنژین مزمن و توان فرسایی است كه به اقدامات درمانی پاسخ نمی‌دهد.

درمان

این بیماری با دو روش «دارویی» و «جراحی» می‌تواند درمان شود. 

درمان دارویی: اهداف مراقبت و درمان طبی آنژین شامل كاهش دادن نیاز میوكارد به اكسیژن و افزایش ارسال اكسیژن به میوكارد می‌باشد. منبسط‌كننده‌های عروق (نیترات‌ها و نیتروگلیسیرین، دی نیترات ایزوسوربید) ماهیچه صاف عروق خونی محیطی و كرونر را منبسط كرده و بار قلب را كاهش می‌دهند و در نتیجه تقاضا برای اكسیژن كم می‌شود.

تركیبات بلوك‌كننده بتا (پروپرانولول و آتنولول) با كاهش قدرت انقباضی، تعداد ضربان قلب، نیاز اكسیژن و كار عضله قلب را كم می‌كنند. بلوك‌كننده‌های كانال كلسیم (نیفیدپین و وراپامیل) تون عضله صاف عروق را كم كرده و با گشاد كردن آرتریول‌های كرونری تحویل اكسیژن به ماهیچه قلب را افزایش می‌دهند. از طریق كم كردن فشار سرخرگ‌های سیستمیك و در نتیجه فشار كار بطن چپ، نیاز میوكارد به اكسیژن كاهش می‌یابد.

مسكن‌ها سولفات مرفین به علت كاهش بازگشت وریدی و كار عضله قلب مورد استفاده است.

جراحی: جراحی اقدام بعدی درمانی است كه به دلیل تخصصی بودن و آموزش همگانی از توضیح آن صرف‌نظر می‌شود. فراموش نكنید هیچ‌گاه شخصی كه دچار آنژین صدری یا حملات قلبی شده است را نباید وادار به راه رفتن كرد؛ چرا كه می‌تواند موجب بدتر شدن حال مریض و در مراحل حاد منجر به ایست قلبی شود. لذا پیشنهاد می‌گردد برای جابه‌جایی او از پتو یا صندلی استفاده كنید. به این صورت كه فرد را وسط پتو گذاشته و از چهار طرف او را بلند كنید یا بر روی صندلی نشانده و یك نفر پایه‌ها و دیگری پشت صندلی را بگیرد و او را جابه‌جا نمایید. البته بهترین كار، تماس بی‌درنگ با مركز فوریت‌های پزشكی خواهد بود.

در زیر برخی نكات موثر در كاهش پیشرفت عارضه و مراقبت‌های اولیه تا رسیدن عوامل اورژانس ذكر شده‌اند:

1- ثابت نگه‌داشتن بیمار و جلوگیری از راه رفتن او (حتی یك قدم)!! 

2- لباس‌های تنگ و دكمه‌ها و یا گره كراوات را شل كنید.

3- از تجمع در اطراف مریض خودداری نموده و سعی در آرام كردن وی نمایید.

4- مصرف داروهایی كه قبلا پزشك معالج تجویز كرده است، مانند پرل نیتروگلیسیرن در زیر زبان یا جویدن قرص آسپرین به كاهش عوارض كمك می‌كند.

5- در صورت وجود كپسول اكسیژن، حداقل 3-2 لیتر در دقیقه به وی اكسیژن بدهید.

6- از درمان‌های خانگی و خورانیدن جوشانده‌های گیاهی (به دلیل اطلاعات كم در مورد عوارض آنها) یا آب قند جدا پرهیز كنید.