زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر مسعود كیمیاگر

استفاده از طب تكمیلی و جایگزین در بیمارانی كه سرطان پروستات در آنها تشخیص داده شده و یا تحت درمان این بیماری هستند در مقایسه با افرادی كه بیماری پایدار دارند بیشتر است. در این مقاله به بررسی اجمالی نقش ویتامین‌ها و املاح معدنی در این مقوله می‌پردازیم.

ویتامین E شامل؛ 4 توكوفرول و 4 توكوترینول، متداول‌ترین مكمل مصرفی برای مردان است. مقدار توصیه شده این ویتامین روزانه 15 میلی‌گرم (IU 5/22) و مهم‌ترین عملكرد شناخته‌شده آن خاصیت آنتی‌اكسیدانی است. رادیكال‌های اكسیدكننده می‌توانند از طریق مكانیسم‌های سلولی درگیر در تنظیم رشد سلول در سرطان‌زایی پروستات نقش داشته باشند.

ویتامین E خاصیت ضد پروستاگلاندینی نیز دارد (بعضی از پروستاگلاندین‌ها در ایجاد سرطان پروستات نقش دارند). تحقیقات نشان داده است كه ویتامین E باعث توقف چرخه سلولی در سلول‌های سرطانی پروستات در مقادیر فیزیولوژیك و همچنین تنظیم افزایشی بیان P27 (تنظیم‌كننده چرخه سلولی) می‌شود.

سلنیوم: عنصر معدنی كمیابی است كه در اشكال آلی و غیرآلی وجود دارد. مكانیسم اثر سلنیوم بر كارسینوژنز مشخص نیست، اما نقش آن به عنوان آنتی‌اكسیدان (به‌صورت تنها و یا تركیب با كوفاكتور در آنزیم‌های آنتی‌اكسیدانی) در حال بررسی است. اثرات دیگر آن شامل؛ القای آپوپتوز، ضد تكثیر سلول، تنظیم سطوح اندروژن و تاثیر بر عملكرد ایمنی می‌باشد.

مكمل یاری سلنیوم بروز سرطان پروستات را در مردانی كه مقادیر PSA آنها كمتر یا مساوی 4ng/ml است 65 درصد كاهش می‌دهد. به نظر می‌رسد افرادی كه سطوح سلنیوم خون آنها پایین است برای دریافت مكمل یاری مناسب می‌باشند.

روی: روی یكی از املاح معدنی ضروری است كه برای بیش از 70 آنزیم نقش كوفاكتوری دارد. مقادیر توصیه شده RDA روی برای مردان روزانه 11 میلی‌گرم است. تحقیقات نشان داده است كه سطوح روی بافت پروستات در سلول‌های سرطانی در مقایسه با سلول‌های طبیعی به طور قابل توجهی كاهش می‌یابد.

در بافت پروستات طبیعی، روی به عنوان مهاركننده یكی از آنزیم‌های شركت‌كننده در چرخه كربس (m-Aconitase) عمل می‌كند. این اثر مهاری، به دلیل مقادیر پایین روی از بین برود؛ سلول‌های بدخیم قادر به تكمیل چرخه كربس می‌شوند و از وقتی سلول‌های اپی‌تلیال ترشحی با عدم كفایت انرژی به سلول‌های غنی از انرژی تبدیل می‌گردند.

متاسفانه مكمل یاری روی به صورت خوراكی اثر كمی بر سطوح روی در بافت پروستات دارد. این عنصر به طور فعال از طریق غشاء سلول پروستات منتقل می‌شود و به نظر می‌رسد كه تنظیم كاهشی (Down regulation) ناقل‌ها، علت كاهش برداشت روی باشد و این تغییر در بیان ژن ممكن است عاملی در پیشرفت سرطان پروستات محسوب گردد.

سویا: اخیرا نقش سویا و اثرات مفید آن به صورت فیتواستروژن‌ها (به خصوص ایزو فلاوونوئیدها؛ جنیستین و دیدزئین) بر سرطان پروستات مورد بررسی قرار گرفته است. در مردانی كه روزانه بیش از یك بار شیر سویا مصرف می‌كنند، خطر سرطان پروستات 70 درصد كاهش می‌یابد.

جنیستین، دیدزئین و متابولیت‌های آن فعالیت استروژنی كمی دارند كه رشد سلول اپیتلیالی بدخیم و خوش‌خیم پروستات را مهار كرده و باعث تنظیم ژن‌های گیرنده اندروژن و كاهش رشد تومور می‌شوند.

روغن ماهی (اسیدهای چرب امگا-3): ایكوزاپنتانوئیك اسید و دوكوزاهگزانوئیك اسید به طور عمده در ماهی‌های چرب یافت می‌شود. FDA توصیه می‌كند مصرف روغن ماهی به 3 گرم یا كمتر در روز محدود شود، زیرا مقدار بیشتر ممكن است باعث افزایش خطر خونریزی شود.

تحقیقات نشان می‌دهد مصرف ماهی بیش از سه بار در هفته، در مقایسه با كمتر از دو بار در ماه، باعث 7 درصد كاهش سرطان پروستات، 17 درصد سرطان پروستات پیشرفته و 44 درصد كاهش خطر سرطان متاستازدهنده می‌شود. مطالعات اپیدمیولوژیكی نشان می‌دهد افرادی كه ماهی مصرف نمی‌كنند دو تا سه برابر بیشتر از كسانی كه مقادیر متوسط تا زیاد ماهی چرب مصرف می‌كنند، دچار سرطان پروستات می‌شوند.

اسیدهای چرب امگا-3 باعث مهار رشد سلول و بیان پروتئین PSA می‌شوند. این مواد همچنین باعث مهار فعالیت‌های بیولوژیكی ایكوزانوئیدها و اندروژن‌های محرك رشد سلول پروستات می‌گردند.

نتیجه‌گیری

چربی غذایی بیشترین تاثیر را بر سرطان پروستات دارد. توصیه می‌شود بیماران وزن خود را در محدوده 10 درصد شاخص توده بدنی ایده‌آل حفظ كنند، زیرا ارتباط مثبتی بین شاخص توده بدنی و خطر سرطان پروستات وجود دارد. مصرف گوشت قرمز باعث افزایش خطر سرطان پروستات می‌شود.

پیروی از رژیم غذایی عاری از پروتئین گوشت قرمز برای افرادی كه در معرض خطر پیشرفت سرطان پروستات هستند نیز مفید است. در این بیماران مصرف روزانه مولتی‌ویتامین استاندارد برای اطمینان از دریافت سطوح مناسب ویتامین‌ها و املاح معدنی مناسب می‌باشد.