دكتر مجيد محقق
تودههای کبدی به دو نوع خوشخیم و بدخیم تقسیم می‌شوند. نوع خوشخیم در بافت کبد منشا می‌گیرند، اما نوع بدخیم یا همان سرطان‌های کبدی می‌توانند منشاهاي مختلفی داشته باشند؛ به این صورت که یا منشا آن از بافت کبدی است و یا حاصل انتشار و متاستاز سلول‌های بدخیم سرطان‌های سایر مناطق بدن است.
به اولی سرطان اولیه کبدی و به نوع اخیر، سرطان ثانویه کبدی گفته می‌شود. گرچه سرطان اولیه کبدی چندان شایع نیست، اما از یک طرف کشنده بودن آن و از طرف دیگر امکان پیشگیری از ابتلا به این سرطان با حذف عوامل خطرساز، اهمیت آشنایی با آن را دوچندان می‌کند.
تودههای کبدی خوشخیم
همانژیوم: شایع‌ترین تومور خوشخیم کبدی است که از رگ‌های خونی شروع به رشد می‌‌كند. در بیشتر موارد، تومورهای همانژیوم هیچ علائمی در کبد ایجاد نمی‌کنند و به همین دلیل نیاز به درمان نیز ندارند. به ندرت ممکن است این تومورها خونریزی كنند که در این صورت برای خارج نمودن آنها نیاز به جراحی است.
آدنوم‌های کبدی: نوعی دیگر از تومورهای خوشخیم هستند که از سلول‌های کبدی صفرایی (نوع اصلی سلول کبد) منشا می‌گیرند و اکثرا بدون علامت هستند و نیازی به درمان ندارد. در صورت ایجاد توده، یا درد شکمی و یا به ندرت کم‌خونی ممکن است برای خارج کردن آن نیاز به جراحی باشد.
مصرف قرص‌های ضد بارداری، خطر ابتلا به این تومور را افزایش می‌دهد. قطع مصرف این قرص‌ها می‌تواند باعث کوچک شدن و یا کاهش تعداد تومورها شود.
هیپرپلازی کانونی ندولر: تومور خوشخیم دیگری در کبد است که از چندین نوع سلول، شامل سلول‌های کبدی، سلول‌های مجرای صفرا و بافت پیوندی تشکیل می‌شود. در صورت وجود علائم، این تومور را می‌توان از طریق جراحی خارج نمود.
سرطان اولیه کبدی
سرطان اولیه کبد، تومور بدخیمی است که از بافت کبدی منشأ می‌گیرد. سرطان کبد معمولاً در ارتباط با یک بیماری زمینه‌ای در کبد، مثل سیروز کبدی رخ می‌دهد. این سرطان در هر دو جنس‌به وجود می‌آید، اما در مردان شایع‌تر است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که آسیب به DNA سلول‌های کبدی با مواد سرطانزایی مانند آفلاتوکسین و نیز ابتلا به هپاتیت‌های ویروسی نظیر هپاتیت B و C، احتمال ابتلا به سرطان اولیه کبدی را افزایش می‌دهد.
آنژیوسارکوم یا همانژیوسارکوم: سرطان‌های نادری هستند که از رگ‌های خونی کبد منشا می‌گیرند. افرادی که بدون استفاده از پوشش و محافظ در معرض استنشاق کلرید وینیل یا دی اکسید توریم قرار می‌گیرند، در خطر ابتلا به این نوع سرطان مي‌باشند. کلریدوینیل، نوعی ماده شیمیایی است که در ساخت بعضی از انواع پلاستیک‌ها به کار می‌رود.
دی اکسید توریم نیز نوعی ماده شیمیایی است که در گذشته به عنوان یکی از مراحل آزمایش اشعه ایکس به برخی از بیماران تزریق می‌شد.
کولانژیوسارکوم: این سرطان‌ها از مجاری صفراوی در داخل کبد منشا می‌گیرند. در بیماران مبتلا به سنگ صفرا یا التهاب کیسه صفرا، کولیت زخمی مزمن یا یک بیماری عفونی همراه با کرم پهن کبد به نام کلونورکیس، خطر ابتلا به این سرطان بیشتر از افراد غیرمبتلا است.
ممکن است در این بیماران درد ناحیه راست و بالای شکم، کبد بزرگ و تغییر رنگ پوست و چشم زرد مایل به سبز مشاهده شود. در بیشتر موارد به دلیل بزرگی تومور نمی‌توان به طور کامل آن را از طریق جراحی خارج نمود و متاسفانه در این مرحله شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز کمک چندانی نمی‌کند و پیش‌آگهی بیماری بسیار بد است. در این حالت، جراحی یا گذاشتن اندوسکوپیک استنت در مجاری صفراوی فقط جهت تسکین علائم استفاده می‌شود.
تومور هامارتوم کبد: نوع نادری از سرطان کبد است که در اکثر موارد کودکان زیر چهار سال را مبتلا می‌کند. سلول‌های هامارتوم شبیه سلول‌های دوران جنینی کبد هستند. این بیماران پاسخ خوبی به درمان، به ویژه شیمی درمانی، می‌دهند.
کارسینوم هپاتوسلولار، شایع‌ترین سرطان کبد در میان بزرگسالان است که از نوع اصلی سلول‌های کبد، یعنی سلول‌های کبدی ـ صفرایی منشا می‌گیرد. این نوع سرطان در کشورهای شرق آسیا، آفریقا و آسیا ده برابر بیشتر از نقاط دیگر جهان شایع است. از آن جا که علائم سرطان کبد در مراحل پیشرفته تظاهر می‌کند، فقط تعداد کمی از این تومورها در مراحل اولیه شناسایی شده و به وسیله جراحی خارج می‌شود...
برای خواندن بخش دوم- اختلال در پالایشگاه!- اینجا كلیك كنید.
