تحریریه پزشك امروز
اتیسم یك اختلال مادام‌العمر است كه با توانایی بیمار جهت فهمیدن و درك آنچه كه می‌بیند، می‌شنود و لمس می‌كند تداخل ایجاد می‌كند. گستره‌ی اتیسم خیلی وسیع است و از فردی با رفتارهای تهاجمی و غیرطبیعی تا شخصی كه تنها یك اختلال شخصیت خفیف و یا ناتوانی خفیف در یادگیری دارد متفاوت است. اتیسم یك اختلال تكامل مغزی است كه به تعاملات و ارتباطات اجتماعی آسیب زده و منجر به ایجاد رفتارهای تكراری می‌شود.
به طور كلی اتیسم را به 2 گروه زیر تقسیم می‌كنند:
1- اتیسم اساسی (ESSENTIAL AUTISM) كه این كودكان دارای بهره‌ی هوشی بالاتر بوده و كمتر دچار تشنج می‌شوند.
2- اتیسم (پیچیده) كمپلكس كه پیش آگهی بدتری دارند.
تاریخچه اتیسم
تاریخچه تشخیص اتیسم به سال 1911 برمی‌گردد كه اولین بار توسط یك روانپزشك سوئیسی توضیح داده شد و از آن به عنوان جنون كودكی یاد شده است ضمن اینكه ایشان واژه‌ی اتیسموس را مطرح كرد.
در سال 1943 دكتر لئو كانر (دانشگاه جان هاپكینز) برای اولین بار اتیسم را توضیح داد. او كشفیات خود را بر اساس مطالعه‌ای كه بر روی 11 كودك كه در بین سا‌ل‌های 1938 تا 1943 انجام شد، بنا نهاده بود. ولیكن اصطلاح اتیسم در سال 1938 توسط هانس آسپرگر بیان شد.
بروز و شیوع اتیسم
مطالعات اپیدمیولوژیك بیماری، میزان‌های متفاوتی از آمار وقوع بیماری را بیان می‌كند. در حال حاضر آمار اتیسم را در دنیا 2 در هزار بیان می‌كنند كه نسبت به گذشته افزایش آشكاری را نشان می‌دهد.در خانواده‌ای با یك كودك دارد اتیسم، شانس تولد كودك اتیسم دیگر حدود 1 در 20 می‌باشد كه خیلی بیشتر از جمعیت عادی است.
علائم بالینی
علائم بالینی اتیسم طی سال اول زندگی شروع و در تمام طول عمر ادامه می‌یابد. در سال اول بیماری معمولا علائم بالینی آشكاری دیده نمی‌شود. بین‌سال‌های دوم تا سوم زندگی؛ این كودكان، نارسایی‌هایی در رشد زبانی و به‌خصوص درك مطلب پیدا می‌كنند و در مقابل صدا زدن نامشان، پاسخ ضعیفی از خود نشان می‌دهند.در طول دوران سن مدرسه (دبستان) ناتوانی‌های كودكان در رشد كلامی (شامل بی‌صدائی و یا استفاده از لغات غیرمربوط)، دوری از اجتماع، ناتوانی در بازی با سایر كودكان، ذهن معلم را به سمت غیرطبیعی بودن كودك معطوف می‌كند.
فقدان و یا آسیب در نقش‌های اجتماعی و یا تخیلی، ناتوانی در دوست‌یابی، ناتوانی در آغاز و یا ادامه‌ی گفت‌وگو با دیگران، بیان كلمات تكراری و یا كلیشه‌ای حین صحبت كردن، مشغول شدن با بخشی از اشیاء، محدودیت در ابراز علایق به گونه‌ای كه متناسب با موقعیت ابراز علاقه نمی‌باشد، از دیگر علائم این بیماری می‌باشد.
تشخیص
هیچگونه تست پزشكی و یا نشانگر بیولوژیك و ژنتیك مهمی جهت تشخیص اتیسم وجود ندارد و با استفاده از شاخص درجه‌بندی استاندارد شده، متخصصین مربوطه می‌توانند كودك دچار اختلال در گفتار و رفتارهای اجتماعی را مشاهده و بررسی كنند. این شاخص‌ها عبارتند از:
1- نداشتن صدای من‌من و یا صدای كبوتر (بغ‌بغ) تا 12 ماهگی
2- نداشتن تحرك و چنگ زدن تا 12 ماهگی
3- ادا نكردن كلمات منفرد (تك كلمات) تا 16 ماهگی
4- ادا نكردن جمله 2 كلمه‌ای تا سن 24 ماهگی
5- از دست دادن هرگونه مهارت اجتماعی یا كلامی در هر سنی
اتیسم را می‌توان با به دست آوردن شرح حال رشدی كودك و مشاهده و ارزیابی رفتارهای كودك، مهارت‌های ارتباطی و كنش‌های اجتماعی او تشخیص داد.
توانبخشی در كودكان اوتیستیك
گستره وسیعی از مداخلات طولانی مدت برای كودكان مبتلا به اتیسم تعریف شده است. این مداخلات شامل آنالیز كاربردی رفتاری (ABA)، استفاده از تصاویر برای ارتباطات اشاره‌ای و برنامه‌های ورزشی شدید می‌باشد.نكته مهم در توانبخشی كودكان مبتلا به اوتیسم، اتخاذ رویكردهای كل‌نگر می‌باشد. یكی از مهم‌ترین شیوه‌های درمان و توانبخشی بیماران مبتلا به اوتیسم، رویكرد آنالیز رفتاری كاربردی (ABA) =APPLLED BEHAVIORAL ANALYSIS می‌باشد.در رویكرد ABA رفتارهای اجتماعی، حركتی و كلامی به علاوه مهارت‌های استدلالی به كودك آموزش داده می‌شود.
روش ABA به طور اختصاصی برای آموزش رفتار به كودكان دچار اتیسم به كار می‌رود. رویكرد ABA می‌تواند توسط والدین، مشاور و یا یك متخصص ارائه شود. در ABA رفتارها به دقت مشاهده شده و تقویت مثبت جهت آموزش هر مرحله از رفتار انجام می‌شود.علاوه بر مداخلات فوق درمان‌های دارویی به منظور درمان اختلالات همراه و رژیم‌های غذایی خاص و مكمل‌های غذایی حاوی ویتامین‌های گروه ب نیز به كار می‌رود.
