دكتر نفیسه بحیرایی و سید شهاب الدین میرسعسعانی
بیماری آلزایمر که شایعترین شکل زوال عقل است، میتواند منجر به اختلال در حافظه، تفکر و رفتار شود. علایم این بیماری به آرامی پیشرفت میکند و با گذشت زمان بدتر شده و نهایتا منجر به مرگ میگردد. اگرچه در حال هزار هیچ درمان قطی برای پیشگیری یا به تاخیر انداختن حملات این بیماری وجود ندارد اما واضح است که رعایت بعضی نکات در روش زندگی افراد میتواند شانس ابتلا به این بیماری را تا حدی کاهش دهد.
رژیم غذایی و آلزایمر
چند رکن اساسی كه برای پیشگیری از آلزایمر
میتوان نام برد كه به شرح زیر است:
1- رژیم غذایی و مصرف ویتامینها:
داشتن یک رژیم غذایی مناسب برای سلامتی مغز حیاتی است. یکی از بهترین روشها برای تغذیه مغز و داشتن حافظه بهتر، دوری از مصرف چربیهای اشباع شده و چربیهای نوع ترانس میباشد. این رژیم در برگیرنده موارد زیر است:
میوهها و سبزیجات: استفاده ازمیوهها و سبزیجات با پوست تیره مانند بادمجان، فلفل قرمز، بروکلی، اسفناج، انگور قرمز، آلبالو و گیلاس، پرتقال، تمشک و توت فرنگی. این میوهها و سبزیجات دارای بالاترین میزان آنتیاکسیدانهای طبیعی هستند که میتوانند مغز را از تشکیل رادیکالهای آزاد محافظت نمایند.
ماهیهای آب سرد: مانند تون ماهی، ماهی حلوا، ساردین و ماهی سفید. ماهیهای آب سرد دارای اسیدهای چرب حاوی امگا-3 هستندکه برای غشاهای سلولی مفید است.
سایر غذاهایی حاوی اسیدهای چرب امگا-3: سایر غذاهایی که حاوی اسیدهای چرب امگا-3 هستند شامل سبزیجات با برگ سبز، پسته، گردو، روغن کانولا، روغن زیتون و روغن بادام زمینی هستند. آجیلها نیز دارای ویتامینE هستند که بالقوه آنتی اکسیدانند.
مكملها: مکملهایی مانند ویتامین B12، ویتامین C، ویتامین E و فولات نیز ممکن است به داشتن یک رژیم سالم برای مغز کمک کنند.
2- کنترل استرس:
استرس روزانه به خصوص اگر مزمن باشد و فرو ننشیند میتواند اثر قابل توجهی در سلامتی مغز اعمال کند. هنگامی که فرد در معرض استرس قرار میگیرد، ترشح زیاد آدرنالین و کورتیزول منجر به افزایش ضربان قلب و احساس تحریک در فرد میشود. کورتیزول اضافی، سلولهای حافظه در مغز را تخریب میکند. هورمون کورتیزول این کار را از طریق ممانعت از ورود گلوکز به داخل سلولهای مغزی و بلوکه کردن عمل نوروترنسمیترها انجام میدهد.
همچنین میزان بالای کورتیزول میتواند روی توانایی فرد برای یادگیری و نگهداری اطلاعات جدید (حافظه کوتاهمدت) تاثیر گذارد. هر چه بر میزان استرس و کورتیزول آزاد شده افزوده میشود، شانس افراد برای از دست رفتن حافظه زیادتر میشود. نکته مهم آن است که هر چه فرد پیرتر میشود توانایی مبارزه با استرس و پایین آوردن سطح کورتیزول کمتر میشود که متاسفانه میتواند منجر به تخریب سلولهای مغزی گردد. خوشبختانه استرس را میتوان از طریق مراقبه (meditation)، هیپنوتیزم، نفس عمیق، ماساژ دادن، دعا کردن و نماز خواندن کنترل کرد.
3- انجام ورزشهای بدنی و ذهنی:
برخلاف نظریه عموم که از دست دادن حافظه را یک فرایند طبیعی بر اثر پیر شدن میدانند، اگر میخواهید توانایی حافظه خود را در پیری حفظ کنید، نیاز به انجام ورزشهای فیزیکی و ذهنی منظم دارید. انجام ورزش بدنی منظم میتواند ریسک بیماری آلزایمر را تا 50 درصد کاهش دهد. بهترین کار انجام یک پیادهروی منظم حداکثر 20 دقیقه 3 بار در هفته یا شرکت در تمرینات ایروبیک، شنا و تنیس است. از طرف دیگر، نورولوژیستها گزارش میکنند که ورزش ذهنی 3 بار در هفته و هر بار 20 دقیقه میتواند شانس بروز بیماری آلزایمر را تا 70 درصد کاهش دهد. این تمرینات شامل خواندن، نوشتن و حل جدول است.