تحریریه هفته نامه پزشك امروز
صرع یك بیماری نیست، بلكه فقط نشانه‌ای است كه می‌گوید، قسمتی از مغز كار خود را همیشه به خوبی انجام نمی‌دهد. وقتی مغز به‌طور طبیعی كار كند یك سری امواج الكتریكی از خود ایجاد می‌نماید كه این امواج مانند الكتریسیته در مسیر اعصاب مغزی عبور می‌كند.
در حالت تشنج یك جرقه الكتریسیته مانند برق در آسمان ایجاد می‌شود كه این جرقه و طوفان الكتریكی بسته به محل خود در مغز علایم، نوع تشنج و صرع را تعیین می‌نماید. اپی لپسی یا صرع حالتی است كه یك سری از این تشنج‌ها و طوفان‌های الكتریكی در مغز به‌طور مرتب و با فاصله زمانی به‌طور خودبه‌خود ایجاد شده و خاموش می‌شوند.
پیچیدگی این اختلال، خود ناشی از آن است كه هر چه رخ می‌دهد در پیچیده‌ترین ارگان بدن انسان یعنی مغز می‌باشد و همچنین عقاید و خرافات و دیدگاه‌های عجیب و غریب انسان‌ها، قوم‌ها و ملت‌های گوناگون راجع به این اختلال همه و همه بر ابهامات آن افزوده است. اگر چه وقوع تشنج از علایم بارز صرع است، ولی همه تشنج‌ها منشا صرعی ندارند. تشنج ممكن است به دلائل مختلف ایجاد شود. بنابراین تشنج هیچ گاه صرع نیست، بلكه دو تا سه بار تشنج می‌بایست رخ دهد تا پزشك تشخیص صرع را مطرح نماید.
علل صرع
عوامل مختلفی مانند صدمه مغزی، عفونت و عوامل ارثی، ضربه‌های پس از تولد و دوران كودكی، تصادفات و حوادثی كه باعث ضربه مغزی می‌شود و همچنین مننژیت‌ها همگی می‌توانند باعث ایجاد صرع شوند كه داشتن اطلاعات لازم در این زمینه می‌تواند در پیشگیری صرع موثر واقع شود، كه در ذیل اشاره‌ای به آنها می‌گردد.
علل قبل از زایمان
صدمات و ضربه‌های قبل از زایمان یا در حین زایمان ناشی از كمبود اكسیژن‌رسانی به مغز كه در واقع این علت نسبتا شایع تشنج‌ها در دوره نوزادی و كودكی است. ولی خوشبختانه با بكارگیری روش‌های مناسب و مراقبت‌های خاص دوره حاملگی و زایمان از این عوارض بسیار كاسته شده است. ولی هنوز هم گفته می‌شود كه ٢٠ درصد علل صرع ناشی از این موارد كمبود اكسیژن مغز در دوره جنینی و یا در حین زایمان است.
ضربه‌های مغزی
ضربه‌های مغزی ١٠ الی ١٥ درصد علل حملات صرع را تشكیل می‌دهند كه شامل مجموع صدماتی است كه بر اثر ضربه به مغز وارد می‌آیند مانند تصادفات اتومبیل، سقوط از بلندی و ... تشنج ناشی از ضربه‌های مغزی ممكن است با فاصله كوتاهی از ضربه مغزی و یا سال‌ها پس از آن اتفاق بیفتد.
نكته مهم این است كه هر قدر مدت زمان بیهوشی ناشی از ضربه مغزی طولانی‌تر باشد، شانس وقوع تشنج نیز بیشتر است. ولی این نكته را باید در نظر داشت، كه همه كسانی كه دچار ضربه مغزی می‌شوند، مبتلا به صرع نمی‌گردند. زمین خوردن معمولی و ضربه‌های كوچك به سر و صورت در كودكان لازمه رشد آنان و گاهی اجتناب‌ناپدیر است و والدین نباید تشنج‌های احتمالی آینده را به این ضربه‌های مختصر و بی‌اهمیت نسبت دهند.
چرا كه تشنج متعاقب آن دسته از ضربه‌های مغزی كه همراه بیهوشی نمی‌باشند، بسیار نادر است ولی نباید از نظر دور داشت كه نوزادان و كودكان به این ضربه‌ها بسیار حساس هستند. برای مثال نباید نوزاد را برای نوازش و غیره تكان‌های شدید داد. همین حركت مكرر و مداوم به سر و جمجمه نوزاد می‌تواند صرع و ضایعات مغزی دیگری كه عقب‌ماندگی ذهنی را در پی دارد، موجب شود.
نكته مهم دیگر اینكه اگر تشنج سریعا و در فاصله كمی از وقوع ضربه مغزی اتفاق افتد، خوش‌خیم‌تر است، تا زمانی كه ماه‌ها و یا سال‌ها بعد از وقوع ضربه به وقوع بپیوندد و در این گروه حتی بروز صرع ممكن است تا بیست سال بعد از ضربه مغزی به تاخیر افتد...
برای خواندن بخش دوم -صرع و علل پيدايش آن- اینجا کلیک کنید.
