دكتر محمدرضا بلورساز و دكتر ساجده میر محمد صادقی
آسم عبارت است از انسداد برگشتپذیر راههای هوایی كوچك و بزرگ در اثر واكنشهای شدید به محركهای گوناگون ایمونولوژیك یا غیرایمونولوژیك. این بیماری، دورهای و متناوب بوده و با حملات مكرر سرفه، گرفتگی سینه، تنگی نفس و خسخس سینه مشخص میگردد.
شیوع آسم در كودكان 5-10 درصد است و در 90-80 درصد كودكان مبتلا دومین حمله آسم در 5-4 سالگی روی میدهد. واكنش التهابی آلرژیك در مخاط راههای هوایی بیماران مبتلا به آسم، نشانه اصلی بیماری بوده و موجب ازدیاد فعالیت برونشها میشود. سیتوكینهای لنفوسیتهای Th2(IL4 و IL5)، افزایش سطح سرمی IgE و حساسیت مفرط به آلرژنها نیز در بروز آسم دخالت دارند. سه فرآیند مهم فیزیوپاتولوژیك در انسداد راههای هوایی عبارتند از: التهاب مخاطی، انقباض عضلات صاف جدار راههای هوایی و تولید ترشحات مخاطی (موكوس).
عوامل تشدیدكنندهای كه سبب شروع علائم آسم میشوند، عبارتند از: آنتیژنها، حلالهای شیمیایی، آلودگی هوا و محركها. رژیم غذایی در كشورهای غربی كه سرشار از شكر، چربیها و نیز الكل میباشد، اغلب كالری بالایی داشته و مواد مغذی اولیه و حیاتی نظیر روی، سلنیوم و ویتامینهای A، B، C، E پایینی دارند؛
به همین دلیل افراد بیشتر در معرض اختلال عملكرد ایمنی، اختلال در تعادل نسبت Th1/Th2 ، عفونتهای ویروسی مزمن، چاقی، آترواسكلروز، بیماریهای اتوایمیون، آلرژیها و كانسر میباشند. مطالعات نشان دادهاند كه افزایش دریافت روی (Zn) در دوران حاملگی علائم و نشانههای آسم را در كودكان به طور قابل ملاحظهای كاهش میدهد. آسم با شروع دیرهنگام Late onset (یعنی پس از دو سالگی) به دلیل كاهش دریافت روی (Zn) در دوران بارداری، نیز ارتباط دارد. بنابراین، كمبود روی باعث تشدید حملات آسم میشود.