تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
به نظر شما یك پسر 18 ساله كه سینه‌اش به‌طور ناگهانی شروع به خس‌خس كردن میكند یا یك زن 30 ساله كه كمی سرماخوردگی در او باعث سرفه و تنگی نفس می‌شود و در نهایت یك مرد 60 ساله كه با وجود اینكه هرگز در زندگی سیگار نكشیده است، به سختی نفس می‌كشد چه وجه مشتركی با یكدیگر دارند؟
بله درست حدس زدید، تمامی این افراد تنگی نفس دارند و مبتلا به بیماری آسم هستند. به عبارت دیگر، تمامی افراد اگر شرایط بیماری را داشته باشند، ممكن است به این بیماری دچار شوند و هیچ محدودیت سنی برای آنها وجود ندارد. علائم آسم عبارتند از: سرفه، خس‌خس و تنگی نفس. بیشتر پژوهشگران معتقدند كه میزان پیشروی آسم به شرایط فرد بستگی دارد. در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آسم وجود ندارد و علت دقیق آن نیز شناخته نشده است. تأثیر این بیماری بر زندگی شخصی و سلامت روحی و جسمی اهمیت بسیاری دارد.
علائم
نشانه‌های آسم در هر فرد و هر زمان متفاوت است؛ هر چند بسیاری از این علائم می‌توانند در افراد مختلف مشابه یكدیگر باشند. تمامی نشانه‌هایی را كه در زیر به آن اشاره خواهیم كرد، علاوه بر بیماری آسم ممكن است علامت انواع مختلف بیماری‌های تنفسی و یا حتی بیماری قلبی نیز باشند و همین مسأله شناسایی و تشخیص بیماری آسم را با مشكل روبه‌رو میكند.
موارد زیر از نشانه‌های اصلی بیماری آسم هستند: تنگی نفس و به سختی نفس كشیدن تولید صدای سوت یا خس‌خس هنگام نفس كشیدن سرفه، به‌خصوص سرفه‌های بد در صبح زود یا شب كه با قرار گرفتن در معرض سرما و هوای خشك و یا بعد از فعالیت شدید و ورزش تشدید می‌شوند. تنگی نفس كه با این علائم و یا بدون این علائم ایجاد شده باشد.
نكاتی در مورد آسم
حدود 5 درصد از كودكان مبتلا به آسم هستند. این بیماری معمولاً در سنین نوجوانی غیرفعال می‌شود؛ اما ممكن است دوباره در بزرگسالی عود كند. هر فرد 6 درصد امكان ابتلا به بیماری آسم را دارد و اگر یكی از والدین این بیماری را داشته باشند، 30 درصد امكان ابتلا بیشتر می‌شود و اگر هم پدر و هم مادر آسم داشته باشند، تا 70 درصد امكان دارد فرزند خانواده نیز به این بیماری مبتلا شود.
البته این بیماری مسری نیست. نقل مكان به یك محیط جدید ممكن است به طور موقت علائم آسم را بهبود ببخشد؛ اما آن را درمان نمی‌كند و بعد از مدتی كه فرد با محیط جدید وفق پیدا كرد، ممكن است دوباره علائم با همان شدت و یا حتی شدیدتر از قبل بازگردند. شنا كردن برای افراد مبتلا به آسم بسیار مفید است و ورزش در هوای خشك و سرد ضرر دارد. داروهای آسم اعتیادآور نیستند.
آسم چیست؟
آسم التهاب مزمن لوله‌های برونش (راه‌های هوایی)است كه باعث تورم و تنگ شدن راه‌های هوایی می‌شود و در نتیجه تنفس را با مشكل مواجه میكند. راه‌های هوایی كه ملتهب شده‌اند، ممكن است نسبت به محرك‌های خاص یا غیرخاص (غیراختصاصی) حساسیت نشان دهند كه به آن فعالیت زیاد برونش (BHB) گویند.
حساسیت در تمام افراد مبتلا به آسم و غیر مبتلا دیده می‌شود. در این افراد یا كسانی كه دخانیات مصرف كرده و یا ورزش می‌كنند، تورم لوله‌های هوایی بیشتر اتفاق می‌افتد. آسم در افراد مختلف متفاوت است و هر فرد، نسبت به محیط زیست واكنش خاصی نشان می‌دهد و همین امر روی نوع و میزان داروی تجویزی برای هر بیمار تأثیر می‌گذارد و ممكن است داروی افراد مبتلا به آسم جایگزین متفاوت باشد.
از گذشته تا به امروز: پزشكان یونان باستان از كلمه «آسم» برای توصیف تنگی نفس استفاده می‌كردند. آنها معتقد بودند كه منبع بیماری آسم، عدم تعادل داخلی بدن است كه با رژیم سالم غذایی و استفاده از منابع گیاهی و حیوانی و تغییر شیوه زندگی می‌توان آن را درمان كرد.
آسم از كلمه یونانی «Panos» به معنی «نفس نفس» گرفته شده است. درمانگران چینی اعتقاد داشتند صدای خرخر هنگام نفس كشیدن از نشانه‌های عدم تعادل در نیروی زندگی است، آنها نیروی زندگی را «چی» می‌نامیدند و معتقد بودند با استفاده از گیاهان دارویی، طب سوزنی، ماساژ، ورزش و رژیم غذایی می‌توان دوباره تعادل را به «چی» بازگرداند.
فلاسفه هندو، روح و نَفَس را به یكدیگر مربوط می‌دانستند و آنها را به عنوان بخشی از ذهن و بدن تجسم می‌كردند. پزشكان هندی از روش‌های مراقبه یا همان مدیتیشن و یوگا برای درمان آسم استفاده می‌كردند و معتقد بودند یوگا به كنترل تنفس كمك میكند.
اهداف درمان آسم
1- كوتاه مدت: كنترل و درمان التهاب راه‌هوایی به منظور كاهش واكنش پذیری 2- بلندمدت: بازسازی و ترمیم راه‌های هوایی
نشانه‌های بیماری آسم تحت تأثیر شرایط متفاوت تشدید می‌شود. به طور كلی واكنش هر فرد به محرك‌های مختلف، متفاوت است و وخامت بیماری به حساسیت ریه و واكنش آن به محرك‌ها بستگی دارد.محرك‌های بیماری آسم به دو گروه: محرك‌های خاص و محرك‌های غیراختصاصی تقسیم می‌شوند. هنگامی كه راه‌های هوایی (بینی و چشم‌ها) به علت حساسیت ملتهب شدند، اگر دوباره در معرض آن عامل قرار بگیرند، علائم بیماری فعال خواهد شد.
