اعتیادآوری تریاك
اولین گزارشات مبنی بر خاصیت اعتیاد آوری تریاک که منجر به محدود کردن شدید مصارف درمانی آن شد به دانشمند بزرگ ایرانی ابوریحان بیرونی باز می‌گردد که پدیده تحمل یا اجبار به استفاده مقادیر بیشتر و بیشتر از مواد برای رسیدن به اثر مطلوب یا حالتی خاص را تشریح کرده است.
پزشکان آن زمان به مرور متوجه گشتند در کنار آثار کوچک درمانی، استفاده مکرر منجر به تبعات و ضرر‌های بسیار بزرگتر می‌گردد. استعمارگران به ویژه بریتانیا از تریاک به عنوان سلاحی جهت تسلط بر کشو‌رها و فلج کردن نیروی موثر آنها جهت مطامع سیاسی خود استفاده می‌کردند، در ایران در قرن 17 آنان تریاک را با کشتی از خاور دور به ایران آورده و به درباریان هدیه می‌دادند.
در ایران از زمان صفویه تریاک به دربار ایران وارد شد و درباریان و بزرگان آن زمان برای رفع اضطراب و نگرانی استفاده می‌کردند. سپس مصرف آن به مردم اشاعه یافت و بیداد کرد، به نحوی که در هر قهوه‌خانه‌ای در کنار چای و قلیان ارایه می‌گردید. در همان دوران سلاطین صفوی مضر بودن آنرا به عینه مشاهده کرده و فرمان ممنوع کردن استفاده آنرا در دربار صادر می‌نمایند.
شاه طهماسب نگهداری و مصرف تریاک را در دربار ممنوع کرده و شاه عباس نیز با صدور فرمان ممنوعیت تریاک سعی در مبارزه و برخورد قهری با معتادان کرد که در کنترل این معضل اثربخش نبود. دوباره مصرف تریاک از زمان ناصرالدین شاه رواج بیشتری یافت .
افزایش معتادان از یکسو و تشویق استعمار بریتانیا در خرید تریاک باعث تشویق زارعین به کشت تریاک به جای گندم و سایر محصولات گشت از طرفی با تبلیغ خرید سوخته تریاک با قیمت بیشتر از تریاک بر خیل معتادین افزوده شد چرا که هم مصرف می‌کردند و هم به پولی می‌رسیدند.
مراكز بازپروری
اردوگاه‌ها و مراکز بازپروری اجباری راه‌اندازی گشتند و با جبر خیل مصرف کنندگان به سوی آنها سرازیر گشت. با توجه به شرایط آن زمان امکان برخورد علمی با این مسئله به صورت عملی وجود نداشت. متاسفانه برخورد قهری با مواد موجب اشاعه و سود بیشتر قاچاق آن شد و همانند تبلیغ برای محصولات شرکت‌های هرمی، قاچاقچیان با ولع بسیار به دنبال جذب افراد به این چرخه خانمان‌سوز شدند.
این امر موجب شد که تعداد معتادان و به تبع آن مشکلات اجتماعی مربوطه بسیار بیشتر گردد. مجددا نحوه تفکر به مسئله اعتیاد شروع به تغییر نمود و اولین مرکز سرپایی با دید علمی به درمان اعتیاد در سال 1375 توسط سازمان بهزیستی راه‌اندازی شد. نتایج مثبت حاصله و تغییر دید مسئولان موجب شد مجمع تشخیص مصلحت مصوبه‌ای را تصویب نماید که مطابق آن فرد معتاد مادامی که تحت درمان باشد مجرم تلقی نمی‌گردد.
این امر به مثابه زیربنای مستحکمی برای درمان اعتیاد در ایران شد و مراکز علمی درمان اعتیاد با اطمینان بیشتری به کار خود ادامه دادند و ازدیاد آنها موجب شد پاسخ مناسبی در سطح جامعه مشاهده و سدی روبروی روند رو به رشد اعتیاد ساخته شود.
مراجعه به پزشك
اعتیاد یک بیماری است. تنها با پذیرش این موضوع است که می‌توان برخورد اصولی با آن انجام داد و راه نجات فرد مبتلا و خانواده وی و جامعه در پذیرش این امر است. همانطور که اشاره شد همانند هر بیماری دیگری در صورت مراجعه به پزشک و درمانگران حرفه‌ای و همکاری کامل با مرکز درمانی ازجمله مشارکت در جلسات درمانی و مصرف صحیح دارو فرد مصرف کننده قادر خواهد بود به زندگی سالم و عاری از مواد بازگردد و صدمات وارد شده به خویش و خانواده خود را نه تنها جبران نموده بلکه زندگی خود را به سوی تعالی رهنمون سازد.
خوشبختانه در ایران درمان با متادون درکنار داروی دیگری بنام بوپره نورفین نتایج بسیار خوبی داشته و موجبات درمان بسیاری از هموطنان گرفتار در بند اعتیاد را فراهم نموده. این داروها در کنار درمان‌های غیر دارویی همانند مشاوره فردی، گروه درمانی و سایر درمان‌های روانشناختی شانس بسیار بالایی برای درمان فرد معتاد و بازسازی صدمات ایجاد شده برای زندگی وی را فراهم می‌سازند. باید بدانیم که اعتیاد یک بیماری است و همانند سایر بیماری‌ها در صورت مراجعه به درمانگر متبحر قابل درمان می‌باشد.
