زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر حمیدرضا دانش‌پرور؛ کارشناس حقوق؛ متخصص پزشکی قانونی؛عضو هیات علمی سازمان پزشكی

 اصولا سم ماده‌ای است كه به‌طور موقت یا دائم كار یك یا چند عضو بدن را مختل می‌كند و به‌طور كلی متابولیسم سلولی را بهم می‌زند و مسمومیت عبارتست از مجموع ضایعات و عوارضی كه سم در بدن به وجود می‌آورد. در پزشكی قانونی تفاوت واقعی بین سم و دارو بر اساس هدف از تجویز و مصرف آن تعیین می‌شود؛ بدین گونه اگر ماده‌ای به قصد نجات حیات شخص تجویز شود یك دارو است و در غیر این صورت اگر اثرات زیان‌آور حاصل شود، یك سم خواهد بود.

مشروبات الكلی

مشروبات الكلی را به دو گروه تخمیری و تقطیری تقسیم می‌كنند.

‌مشروبات تخمیری: آنهایی هستند كه مستقیما از تخمیر مواد گلوسیدی به دست می‌آیند مانند شراب كه از انگور یا كشمش حاصل می‌شود و یا آبجو كه از جو به دست می‌آید.

‌ مشروبات تقطیری: به‌طور مصنوعی با استفاده از الكل حاصل از تقطیر تهیه می‌شوند و دارای درجات مختلف الكل می‌باشند مثل ویسكی و غیره .

اتانول دارای فرمول مولكولی CH3- CH2 -OH،بی‌رنگ با بو و طعم مخصوص به خود و وزن مولكولی 46 است كه در حرارت 78 درجه می‌جوشد. قابل اشتعال بوده و حلال خوب اكثر مواد آلی است. اتانول مولكول با بار الكتریكی ضعیف است كه به راحتی از غشاءهای سلولی عبوركرده و به سرعت بین خون و بافت‌های بدن به تعادل می‌رسد. اثرات ناشی از خوردن اتانول بستگی به مقدار مصرف شده نسبت به هر واحد وزن بدن دارد.

جذب الكل

جذب الكل عمدتا در معده، دوازدهه و قسمت اول ژژنوم انجام می‌شود كه سهم دوازدهه و ژژنوم بیشتر است بنابراین افرادی كه گاستروژوژنوستومی شده‌اند و یا دارای سرعت تخلیه معدی بالاتری هستند سرعت جذب بیشتری داشته و به غلظت خونی B(BAC) Blood Alcohol Concentration بالاتری می‌رسند.

اگر الكل با معده خالی مصرف شود طی 90-30 دقیقه كاملا جذب جریان خون پورت خواهد شد و بلافاصله پس از شروع جذب، كبد و كلیه دفع الكل را آغاز می‌كنند بنابراین میزان BAC به نسبت جذب به دفع الكل بستگی دارد و چون میزان دفع نسبتا ثابت است،BAC  به سرعت جذب وابسته خواهد بود.

موارد ذیل بر سرعت جذب تاثیر دارند

الف) وجود غذا مخصوصا چربی در معده به دلیل كاهش تخلیه معده از طریق پیلور و نیز ممانعت فیزیكی از تماس مولكولی الكل با مخاط معده، جذب را به تاخیر می‌اندازد.

ب) غلظت الكل: غلظت مناسب برای جذب سریع ، 20 درصد است. مشروب‌های ضعیف مثل آبجو به كندی جذب می‌شوند و مشروب‌های قوی به دلیل تحریك معده باعث اسپاسم پیلور و پوشیده شدن مخاط معده با موكوس شده و جذب را به تاخیر می‌اندازد.

غلظت خونی الكل اغلب به صورت نمودار نمایش داده می‌شود در صورت خالی بودن معده، ابتدا یك افزایش سریع و سپس یك كاهش تدریجی دیده می‌شود اما اگر معده پر و یا مشروب رقیق باشد، افزایش اولیه كندتر بوده و اوج منحنی نیز پایین‌تر ودر نتیجه منحنی ABC مسطح‌تر خواهد بود. اگر شرب خمر مكرر باشد نمودار مصرفی جدید برروی نمودار اولیه افزوده می‌شود.

اتانول در تمام مایعات بدن به‌طور یكنواخت منتشر شده و از سد خونی مغزی نیز عبور كرده و روی مغز تاثیر می‌گذارد الكل در چربی بدن به خوبی حل نمی‌شود و تا حدی به همین دلیل زنان با جثه و میزان مشروب مصرفی مشابه به علت درصد آب كمتر در بدن، BAC  بالاتری نسبت به مردان پیدا می‌كنند. تخمین زده می‌شود كه حدود 98 درصد الكل مصرفی طی 10 دقیقه اول جذب می‌شود (به شرط آنكه بلافاصله از معده به روده كوچك تخلیه شود) این زمان در خصوص افراد مختلف فرق داشته و حتی در یك فرد در زمان‌های مختلف نیز متفاوت است اما به‌طور كلی حدود 60درصد جذب الكل در یك ساعت اول و 90 درصد آن در عرض5/1 ساعت پس از مصرف خواهد بود...