زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر محمد خدایی اردكانی؛ روانپزشك

سیستم اعصاب بدن دو قسمت است. سیستم اعصاب مركزی و سیستم اعصاب محیطی. سیستم اعصاب مركزی شامل مغز، مخچه و نخاع و سیستم اعصاب محیطی شامل كلیه اعصابی كه عصب‌رسانی بدن را انجام می‌دهد مثل عصب سیاتیك و. . می‌باشد. در سیستم اعصاب، سلول‌هایی وجود دارد كه جریان عصبی را از مغز به اندام و از اندام به مغز منتقل می‌كند و در درون مغز هم چنین سلول‌هایی وجود دارد. روی این رشته‌های عصبی پوششی وجود دارد كه سلول‌ را احاطه كرده است و به نام میلین معروف است، كه مانند سوسیس می‌باشد. جریان عصبی حالت پرش از جاهای خالی میلین به قسمت دیگر و پوشش میلین باعث سرعت در جریان عصبی می‌گردد. Ms به التهاب و تخریب بافت میلین در سیستم اعصاب مركزی گفته می‌شود كه در MRI بصورت پلاك‌های سفیدرنگ در قسمت‌های مختلف نسج مغز یا نخاع نمایش داده می‌شود و این پلاك‌ها می‌تواند كوچك یا بزرگ و تعداد آنها كم یا زیاد باشد و در قسمت‌های خاصی از مغز بیشتر است كه توسط پزشك تشخیص داده می‌شود.

بیمار 1: خانم 38 ساله با شكایت از سردرد، كم‌خوابی، افسردگی و بی‌حوصلگی، شكایات جسمانی مختلف مانند بدن درد، دست درد و... كه علائم غیر اختصاصی است مراجعه نموده است تمام آزمایش‌ها و عكس‌ها و معاینات هم طبیعی است ولی او بصورت وسواس‌گونه دچار مشغله فكری شده است كه ms گرفته است و برای اینكه ناراحت نشود به وی حقیقت را نمی‌گویند و یا می‌گوید شاید دكترها تشخیص نمی‌دهند. آخر مشخص می‌شود كه از تلویزیون برخی علائم ms را شنیده و وی برخی علائم را به خود نسبت داده است و آنقدر از آن می‌گوید كه خانواده از وسواس وی به ستوه آمده‌اند و خود وی هم از دست خودش خسته شده است. آدم به یاد ضرب‌المثل قدیمی می‌افتد كه آنقدر آش شور شده است كه صدای آشپز هم در آمده است.
بیمار 2: خانم 24 ساله‌ای است كه یك دوره دچار اختلال بینایی بصورت دوبینی در حدود 2 سال پیش شده است و در MRI مغز در آن زمان چند پلاك سفیدرنگ در نسج دیده شده است و هیچ حمله دیگر و هیچ اختلال دیگر هم تاكنون نداشته است. برای او آزمایشی از نظر بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس هم انجام و طبیعی بوده است (لازم به ذكر است وجود پلاك در مغز همیشه مساوی MS نیست و گاهی برخی بیماریهای دیگر چون لوپوس، میگرن‌های شدید و سایر بیماریهایی كه باعث التهاب مویرگ‌های مغز می‌شود هم شبیه پلاك هستند و گاهی وقت‌ها، پلاك‌ها غیر اختصاصی هستند).به بیمار برگردیم. با همه احوال گفته شده این بیمار به شدت مضطرب است و دچار افسردگی، بیقراری، دلواپسی است كه آینده من چه می‌شود و من قرار است علیل و زمین‌گیر شوم و در خانه بیفتم و به خودكشی هم فكر می‌كند تا همه از دست من راحت شوند. در حالی‌كه برخی موارد ms فقط یكبار علایم ایجاد و دیگر ممكن است تا آخر عمر حمله دیگری نداشته باشند و به سلامت زندگی كنند.
بیمار 3: بیمار آقای 26 ساله‌ای است كه یك حمله اختلال بینایی داشته است در حال حاضر هم گاهی در راه رفتن دچار مشكل شده است ولی حاضر نیست نزد هیچ پزشكی مراجعه كند و درمان یا آزمایشی انجام دهد و می‌گوید خودبخود بهتر می‌شوم در حالی‌كه بیماری در حال پیشرفت است و او یا بی‌خیال است و یا از ترس، بیماری را انكار می‌كند. گاهی با افرادی مواجه هستیم كه بیماری خود را انكار می‌كنند و این انكار می‌تواند یا ناشی از ترس شدید از بیماری باشد و یا از ناآگاهی و حاضر هم نیستند به دنبال كشف حقیقت بروند. در نتیجه بیماری پیشرفت می‌كند و به حدی می‌رسد كه جبران ناپذیر است.بیمار 4) خانم 37 ساله با بیماری ms همراه با اختلال در تعادل و اختلال ادراری كه دچار افسردگی، بی‌حوصلگی، ناامیدی، افكار خودكشی شده است. گاهی سوءظن به اطرافیان دارد كه این نشان می‌دهد كه در كنار علائم ms دچار اختلالات روانپزشكی هم شده است كه لازم است علاوه بر متخصص مغز و اعصاب، روانپزشك و مددكار هم به كمك او بیایند.

علائم بیماری

علائم بیماری ms متفاوت است و می‌تواند از یك حمله خفیف تا چندین حمله شدید و ناتوان كننده متفاوت باشد. گاهی در طول عمر فقط یك بار حمله می‌كند و دیگر تكرار نمی‌شود و گاهی ممكن است حملات مكرر و ناتوان كننده داشته باشد. 
علائم متنوع می‌تواند بصورت اختلال بینایی دوبینی و یا اختلال در میدان دید، فلج اندام، اختلال در كنترل مدفوع و ادرار، ناتوانی جنسی، اشكال در صحبت كردن و. . . باشد. در مواردی كه كم هم نیست به غیر از علائم جسمی، علائم روانشناختی هم در فرد پیدا می‌شود كه می‌تواند بصورت افسردگی، اضطراب، احساس ترس‌های بیمارگونه از بیماری یا مرگ، حملات هول كه بصورت طپش قلب ناگهانی همراه با احساس مرگ یا سكته و اضطراب شدید ظاهر می‌شود خود را نشان دهد. ممكن است در برخی افراد بصورت غلو  و بزرگ شده، ترس از بیماری برخود بیماری غلبه كند و آنقدر بیماری او شدید نباشد ولی ترس از بیماری و اختلالات روانپزشكی او زیاد می‌شود.
 

توصیه اینجانب برای بیماران به صورت خلاصه به این صورت است

از كاه، كوه نسازند یعنی با كوچكترین علامتی به بدترین بیماری‌ها فكر نكنند گاهی برخی علائم در بیماریهای مختلف مشترك است و به قول معروف هر گردی، گردو نیست و باید به پزشك مراجعه كنند و فوری یك علامت را مساوی ms ندانند. وسواس بیماری بدتر از هر چیزی است.اگر حتی دچار ms شده‌اند بدانند كه ms درجات مختلف دارد و گاه یك حمله دارد و دیگر تكرار نمی‌شود گاهی اوقات حملات كم است و عوارضی ناچیز دارد ولی اگر ترس بر آنها غلبه كند ممكن است سردرگم شوند و خود را ببازند. می‌دانیم كه قدیمی‌ها می‌گویند كه ترس برادر مرگ است. ترس زیاد باعث بهم خوردن سیستم ایمنی بدن شده و باعث عود بیماری می‌شود همیشه به یاد داشته باشید كه برای هر مشكلی، راه حلی وجود دارد و برای پیدا كردن راه حل، باید به دنبال آن رفت و با سایر افراد كارشناس، مشورت كرد.مدیریت استرس را فرا گیرید. گاه ممكن است در شرایط خاصی، انسان تصمیم‌های هیجانی بگیرد كه بعداً‌ وقتی خوب فكر می‌كند، می‌بیند كه اشتباه كرده است.خشم خود را كنترل كنید. گاهی ممكن است انسان از اینكه چرا بیمار شده است. عصبانی شود و خشمگین شود و چیزهایی بگوید یا كارهایی بكند كه در روند بیماری اختلال ایجاد كند. برخی آنقدر عصبانی می‌شوند كه درمان خود را فراموش می‌كنند.بی‌دلیل درمانهای خود را قطع نكنید. به پزشك خود اطمینان كنید. درمان بیماری ms طولانی است و ممكن است برخی داروها عوارض داشته باشند ولی مهم این است كه منافع دارو بر عوارض آن ارجح است.شاید لازم باشد كه به‌غیر از یك پزشك، گروهی از متخصصین و كارشناسان در درمان شما شركت نمایند چون بیماری ms یك بیماری مزمن است گاه نیاز است حتما تحت نظر روانپزشك هم قرار گیرید تا افسردگی، اضطراب و ترس‌های شما درمان شود.یك بیمار ms فقط به درمان نیاز ندارد بلكه به توانبخشی، اشتغال‌زایی، كاردرمانی، نوتوانی و توانمندسازی و كمك‌های مددكاری توسط متخصصین مربوط هم احتیاج دارد پس سعی كنید حتما از مراكز درمان جامع ms كمك بگیرید. همیشه به این فكر كنید كه خدایی هست كه خالق شماست و حتما به شما كمك خواهد كرد چون شما بنده خوب خدا هستید و او هیچ‌وقت شما را تنها نخواهد گذاشت فقط كافی است كه او را بخوانید.