ركسانا خوشابی
یکی از عوامل مهم در سلامت روانی افراد، خوب خوابیدن است. وقتی شبها، خوب، یعنی به اندازه کافی میخوابیم و خوابمان عمیق و راحت و بدون کابوس است، در طول روز سرحال و پر انرژی هستیم و برعکس، زمانی که خواب ناراحت و نامنظم داریم و مدام از خواب میپریم، کسل و بیحوصله میشویم.
بدخوابی یکی از شایعترین شکایتها در بین افراد است و نتایج بدخوابیدن در چهره، رفتار، عملکرد مؤثر و حتی در حالات روانی مشاهده میشود.
هم پر خوابی و هم کمخوابی تأثیر بدی بر سلامت جسمانی و سلامت روانی دارد بهطوری که نتایج مطالعات و تحقیقات نشان میدهند، خطر مرگ در افراد پرخواب كه بیش از 9 ساعت یا افراد كم خواب كه كمتر از سه و نیم ساعت میخوابند، 15 درصد بیشتر از افرادی است كه بهطور متوسط 7 ساعت میخوابند.
متأسفانه با وجود آن كه اختلالات خواب، اثر سوء بر سلامت روح و جسم افراد دارد اما باز هم بسیاری از افراد این موضوع را جدی نمیگیرند و برای تنظیم و بهبود خواب اقدام نمیكنند. در حالی که عملا حدود یکسوم عمر انسان در خواب میگذرد!
اختلال خواب
پروفسور رابرت داریفو، استاد مدرسه پزشکی دانشگاههاروارد با بیان این كه خواب، حالتی از ناخود آگاه است كه با تحركهای جسمی مناسب، میتوان آن را به بیداری تبدیل كرد، میگوید: «در حالت ناخودآگاه، بی حركتی نسبی و كاهش پاسخ به محركهای بیرونی وجود دارد.
هر پدیده كه سیر طبیعی خواب را با مشكل مواجه كند و باعث اختلال در عملكرد فرد شود اختلال خواب نامیده میشود». او با اشاره به دو قسمت خواب طبیعی میافزاید: «در خواب امواج آهسته یا خواب بدون حركات سریع چشم، فعالیتهای فیزیكی بدن افت میكند، فشارخون، نبض، تعداد تنفس و متابولیسم بدن كاهش مییابد و عروق گشاد میشود.
تاثیر خواب بر اختلالات مزمن روانی
فقدان خواب عمیق و آرام، سبب افزایش ترشح هورمونهای بدن، تحریک روح و روان و بروز اضطراب میشود. این موضوع میتواند سبب بروز مشکلاتی در تمرکز، حافظه، قضاوت، مهارت حل مشکلات و اختلالات روحی روانی و... شود. در این شرایط مهارتهای فرد، نظیر غلبه بر مشکلات و حل مسائل زندگی نیز کمرنگ میشود.
همچنین عملکرد تحصیلی افت میکند. در واقع هنگامیکه توانایی تمرکز کردن را از دست بدهیم، یا حافظهمان کاهش پیدا کند، توجه کردن به گفتههای آموزش دهنده، مطالعه کردن و... دشوار میشود.
اختلال خواب نشانه اختلالاتیا برخی بیماریهای روانی
اختلالات خواب یکی از علائم و نشانههای متداول اختلالات روانی نیز هست. افرادی که با اختلال دوقطبی ( سرخوشی – افسردگی) دست و پنجه نرم میکنند، خواب عمیق و راحتی ندارند که میتواند سبب ابتلاء و به افسردگی و برخی اختلالات جدیتر شود. همچنین خود اضطراب و افسردگی نیز میتوانند سبب از میان رفتن خواب عمیق و آرام شوند.
از طرفی، برخی از بیماریهای روانی نیز میتوانند به بروز اختلالات خواب کمک کنند. اختلالات حاد خواب به درمان ویژه نیاز دارند. داروهای موثر و درمانهای غیر دارویی متعددی برای از میان بردن اختلالات خواب وجود دارند. بهترین روش برای درمان اختلالات خواب کمک گرفتن از روانپزشک و روانشناس است.
از کجا بدانیم چقدر به خواب نیاز داریم؟
اکثر بزرگسالان دستکم به هشت ساعت خواب شبانه نیاز دارند. بهترین راه برای تشخیص میزان خواب کافی آن است که یکهفته، صبحها بدون استفاده از زنگ ساعت از خواب بیدار شوید. در پایان هفته، میانگین ساعاتی که خوابیدهاید نیاز شما به خواب را مشخص میکند.
توجه داشته باشید که بیش از نیاز بدن خوابیدن میتواند سبب بروز افسردگی شود. همچنین خوابیدن بیش از حد میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، چاقی و... را افزایش دهد.
تاثیر خواب بر رژیم غذایی
نتایج تحقیقات دانشمندان نشان داده است کمبود خواب، میزان انسولین خون را افزایش میدهد و فرد را به خوردن غذاهای پر کالری ترغیب میکند. نتایج این تحقیق برای دانشجویانی که برای افزایش تمرکز و شب بیداری داروهای اعصاب و روان مصرف میکنند اهمیت دارد و خطر ابتلای آنها به دیابت را افزایش میدهد...
برای خواندن بخش دوم- مشكلات روانی و بدخوابی- اینجا کلیک کنید.