دكتر امیرحسین خلیلیفر
بدن ما یک ساعت داخلی دارد که زمان خواب، گرسنگی و بیدار شدن را در دورههای 24 ساعته شبانهروز تعیین میکند. اختلال این ریتم داخلی jet lag نامیده میشود و علت آن پرواز به سمت شرق یا غرب با توجه به سرعت انتقال است که معمولا با پشت سر گذاشتن سه منطقه زمانی یا بیشتر رخ میدهد، نام علمی این مشكل، اختلال ریتمی است (dischronism circadian)، اما اغلب اصطلاح jet lag به كار میرود. برخی علائم این اختلال عبارتند از:
1. General Weakness
2. Headache
3. Vertigo
4. Weak mental & Psychological Function
در حین پرواز با توجه به گذر از مناطق زمانی (time zone) ریتم داخلی بر هم میخورد و پس از رسیدن به مقصد، بدن قصد تطابق دارد که در حقیقت با ریتم محل جدید هماهنگ شود. بر حسب تجربه به ازای هر منطقه زمانی تقریبا یک روز برای تطابق زمانی لازم است و چنانچه اختلاف زمانی بیش از شش ساعت باشد، ممکن است تا 14 روز زمان جهت تطابق نیاز باشد.
برای پیشگیری از JETLAGدر حین پرواز رعایت موارد زیر موثر است:
1- هر ساعت حدودا 250 سیسی آب بنوشید.
2- در داخل کابین گاهی راه بروید.
3- اگر صبح به مقصد میرسید، در هواپیما بخوابید و اگر شب میرسید، سعی کنید بیدار بمانید.
برای پیشگیری از JETLAGپس از پرواز به توصیههای زیر عمل كنید:
1- بلافاصله پس از خروج از هواپیما شروع به حرکت کنید؛ مثلا به جای استفاده از پله برقی از پله ثابت استفاده کنید.
2- از توجه به اختلاف زمانی و از فکر کردن به اینکه ساعت در کشور یا شهر خودتان چند است، خودداری کنید.