زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ركسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره

اینك می‌‌خواهیم از اختلالی سخن بگوییم كه متاسفانه در كشور ما شایع است و در بسیاری موارد برای فرد مبتلا آشكار و شناخته شده نیست و حتی به دلیل فرهنگ جامعه ما بسیاری از اطرافیان، ویژگی‌‌های افراد مبتلا به آن را با غیرت مردانه، تعصب، حسادت زنانه و گاه با حمایت و مراقبت و دلسوزی  یا حتی  دینداری اشتباه می‌‌گیرند و در نتیجه نسبت بدان سكوت می‌‌كنند و به جای درمان فرد بیمار یا دارای اختلال، خود را با استانداردهای بیمار او سازگار می‌‌كنند!

این اختلال، همان اختلال شخصیت بدگمان است كه البته در اشكال حادتر و بیمار گونه تری هم ظاهر می‌‌شود. نوع حاد و بیمار گونه تر آن، به دلیل شدت و مخرب بودن نشانه‌‌ها  زودتر شناسایی می‌‌شود و اغلب، كار بیمار به بستری شدن در بیمارستان می‌‌انجامد تا روال درمان انجام شود.

اما در حالت اختلالی آن، ما اغلب با افرادی روبرو هستیم كه شك و تردید ناسالم نسبت به محیط و اطرافیان دارند و در واقع گمان می‌‌كنند همه افراد بد، ناسالم و مجرم‌‌اند مگر آن كه خلاف آن ثابت شود! در حالی كه انسان‌‌های سالم درست برعكس این نظر را دارند یعنی معتقدند كسی بد یا مجرم نیست مگر آن كه خلاف آن اثبات شود.

نشانه‌‌های رفتاری

معمولا افراد بدگمان، نسبت به همه  افراد، بی‌‌اعتماد و شكاك هستند و مسوولیت احساس  بی‌‌اعتمادی خود را به عهده نمی‌گیرند و آن را  به دیگران نسبت می‌‌دهند.

این‌‌ها اغلب تحریك پذیر، پرخاشگر و خشمگین‌‌اند و حالت متخاصم دارند.  افراد متعصب و جزم اندیش، افرادی كه مداركی دال بر تخلف دیگران از قانون گردآوری می‌‌كنند، كسانی كه به همسر خود بدون وجود دلایل و مدارك كافی سوء ظن مرضی دارند و اشخاص بدعنقی كه اهل دعوا و مرافعه‌‌اند و... اغلب دچار اختلال شخصیت پارانوئید یا همان اختلال شخصیت بدگمان هستند.

این افراد مشغولیت دائم ذهنی و شكی اثبات نشده در مورد وفاداری یا قابل اعتماد بودن دوستان و اطرافیان دارند و از اعتماد كردن به دیگران اكراه داشته و حتی اگر كسی یك بار به آنها توهین كرده، آسیبی رسانده یا بی‌‌احترامی كرده باشد، هرگز او را نمی بخشند.

همچنین افراد با اختلال بدگمان، چنانچه  با كوچك ترین نكته ای احساس كند به شخصیت یا اعتبارش لطمه وارد شده است (حتی اگر  دیگران چنان معنایی را در آن نكته نیابند)  شتابان واكنشی خشمگینانه نشان می‌‌دهد یا به ستیز می‌‌پردازد. معمولا تنش عضلانی، ناتوانی از آسوده بودن، نیاز به كاوش محیط برای یافتن سرنخ‌‌ها و... از ویژگی‌‌های این بیماران است.

حالت عاطفی آنان اغلب جدی  است. برخی از پیش فرض‌‌های آنها در بحث و جدل هایشان ممكن است نادرست باشد اما در بسیاری موارد گفتاری منطقی و حتی گاه بسیار شیوا دارند.  همچنین ویژگی بنیادین شخصیت پارانوئید یا بدگمان، میل نافذ و فراگیری برای تفسیر كردارهای دیگران به رفتاری است كه گویا به قصد تحقیر یا تهدید بیمار انجام شده است.

این تمایل در آغاز بزرگسالی شروع شده و در زمینه‌‌های گوناگونی نمایان می‌‌شود. بنابراین دوستان چنین افرادی نباید در میان جمع با آنان شوخی كنند و بهتر است از ورود به دنیای شخصی ایشان به‌طور جدی خودداری كنند ولو این كار با نیت نیك و به قصد حل مشكلات و دشواری‌‌های زندگی آنها باشد.

یك بار جرقه زدن بدبینی در ذهن این‌گونه افراد به آتش شعله وری می‌‌انجامد كه بسیار بعید است تا پایان عمر آنها خاموشی گزیند. افراد دچار این اختلال، تقریباً همیشه منتظر آن هستند كه دیگران به شیوه‌ای آنها را استثمار كرده یا به آنها زیان برسانند. آنها در بسیاری از اوقات بدون هیچ توجیهی، در وفاداری یا راستی (صداقت) و امانتداری دوستان و همكاران خود تردید می‌‌كنند.

این افراد در زندگی زناشویی و جنسی خود نیز اغلب به نوعی حسادت بیمارگونه و مرضی دچار می‌‌شوند و بالاخره روزی این شك و بدگمانی بدون دلیل و مدرك خود را نسبت به وفاداری همسر یا شریك جنسی‌شان بیان می‌‌كنند و از آن به بعد زندگی را برای همسر و  خانواده خود تلخ و زهرآگین می‌‌كنند. بنابراین توصیه می‌‌شود چنانچه طی دوران آشنایی و نامزدی و حتی عقد همسر متوجه نوعی غیرت یا حسادت شدید یا بیمارگونه شدید، حتماً برای ارزیابی به متخصص مراجعه نمایید.

متاسفانه در زمان ازدواج، افرادی با برخی اختلالات دیگر شخصیتی جذب افراد دارای این اختلال  می‌‌شوند ، اما حتی این افراد هم به زودی متوجه می‌‌شوند كه بدگمانی شریك زندگی آنها غیر قابل تحمل است و احساسات مثبت آنها به زودی با ترس و كابوس و تنفر جایگزین می‌‌شود.

متاسفانه  بیماران دچار اختلال شخصیت پارانوئید، تا پایان عمر در كار و زندگی با دیگران مشكل دارند. مشكلات شغلی و زناشویی در این بیماران شایع است. این‌‌ها برای این كه درمان شوند نیاز به مصرف دارو و  روان درمانی بلندمدت دارند.  هر چند كه تقریبا به ندرت در صدد درمان بر می‌‌آیند و از این كه آنها را مجبور به درمان كنند ناراحت و ناراضی می‌‌شوند. این اختلال در مردان بیش از زنان شایع است.

خود را گول نزنیم
متاسفانه افراد دارای این اختلال بیشترین ضربه را به همسر و خانواده ی خود وارد می‌‌آورند بنابراین هنگام ازدواج طرفین باید با توجه به توضیحات داده شده نهایت دقت خود را در تشخیص این اختلال به عمل بیاورند و این اختلال را به حساب محبت و عشق، غیرت یا تعصب نگذارند. شاید به همین دلیل است كه طلاق‌‌های ناشی از اختلال بدگمان یكی از طرفین، درصد بالایی از دلایل طلاق را تشكیل می‌‌دهد.

برای خواندن بخش دوم -بد گمانی- اینجا کلیک کنید.