تحریریه زندگی آنلاین : برای احراز بازنشستگی تحقق دو عامل ضروری است؛ داشتن سن مقرر در قانون و احراز سابقه لازم. برای اغلب بازنشستگی‌ها داشتن هردو عامل مزبور الزامی است. بنابراین حتی اگر بیمه‌شده‌ای سال‌های زیادی را با داشتن یکی از شروط فوق سپری کرده باشد، ولی شرط دیگر هنوز تحقق نیافته باشد، امکان بازنشستگی وی مطابق قوانین و مقررات وجود ندارد.
انواع بازنشستگی
شرایط بازنشستگی بستگی به وضعیت، جایگاه، جنسیت افراد و گروه‌های اجتماعی دارد. بنابراین از آن جهت که فرد متقاضی شرایط بازنشستگی در چه حالت و موقعیتی قرار دارد می‌تواند در یکی از شرایط زیر قرار گیرد:
۶۰ سال سن برای آقایان و ۵۵ سال سن برای خانم‌ها با ۲۰ سال سابقه:
در این حالت بیمه‌شده می‌تواند با ۲۰ روز حقوق بازنشسته شود و اگر حقوق وی از حداقل حقوق شورای عالی کار کمتر باشد بر اساس ماده ۱۱۱ قانون تأمین اجتماعی تا حداقل حقوق ارتقا می‌یابد.
۵۰ سال سن برای آقایان و ۴۵ سال سن برای خانم‌ها با حداقل ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه:
در این وضعیت بیمه‌شده می‌تواند با ۳۰ سال سابقه یا بیشتر تا سقف ۳۵ سال بازنشسته شود و بر همان اساس نیز از مستمری برخوردار شود.
۶۰ سال سن برای آقایان و ۵۵ سال سن برای خانم‌ها با ۱۰ سال سابقه:
در این حالت بیمه‌شده می‌تواند با ۱۰ سال سابقه و بیشتر تا ۲۰ سال، درخواست بازنشستگی کند که مستمری وی به میزان سنوات پرداخت حق بیمه خواهد بود (بین ۱۰ تا ۲۰ روز حقوق). در این صورت ماده ۱۱۱ قابل اجرا نیست و چنانچه حقوق وی از حداقل پایین‌تر باشد، مستمری تا حداقل حقوق افزایش نمی‌یابد. ضمناً کسانی که سن آنها به میزان مقرر در این بند رسیده باشد، ولی زیر ۱۰ سال سابقه داشته باشند می‌توانند با پرداخت حق بیمه سنوات کسری تا ده سال سابقه، با ده روز حقوق بازنشسته شوند که در این صورت نیز چنانچه حقوق آنها از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار کمتر باشد، ترمیم نخواهد شد.خانم‌هایی که دارای ۴۲ سال سن و حداقل ۲۰ سال سابقه هستند و در کارگاه‌های مشمول قانون کار اشتغال به کار دارند، می‌توانند با ۲۰ روز حقوق بازنشسته شوند. این گروه از بیمه‌شدگان نیز از حداقل حقوق برخوردار می‌شوند. باید توجه داشت که مشمولین این بند فقط تابعین قانون کار را دربرمی گیرد و سایر مشمولین تأمین اجتماعی که از نظام استخدامی و آیین نامه‌های خاص استفاده می‌کنند، از شمول این مقرره خارج‌اند.بیمه‌شدگانی که دارای ۳۵ سال سابقه هستند بدون شرط سنی می‌توانند از مستمری بازنشستگی با ۳۵ روز حقوق برخوردار شوند.کارگرانی که در مشاغل سخت و زیان‌آور شاغل هستند و سختی و زیان‌آور بودن شغل آنها در مشاغل مذکور مورد تأیید کمیته سخت و زیان‌آور مستقر در اداره کار قرار گرفته باشد، می‌توانند با ۲۰ سال سابقه متوالی یا ۲۵ سال سابقه متناوب در مشاغل سخت بدون شرط سنی بازنشسته شوند. برای این گروه از بیمه‌شدگان ۱۰ یا ۵ سال سابقه اضافه می‌شود و با ۳۰ سال و ۳۰۰ روز حقوق بازنشسته می‌شوند.جانبازان نیز می‌توانند با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شوند و به میزان درصد جانبازی از سنوات ارفاقی بهره‌مند شوند. بازنشستگی از این طریق شرط سنی ندارد و متقاضی با توجه به سنوات پرداخت حق بیمه و سابقه ارفاقی می‌تواند از مستمری برخوردار شود. برای تعیین سنوات ارفاقی جهت جانبازان درجه نقص عضو و ازکارافتادگی (درجه جانبازی) مبنای میزان سوابق اعطایی خواهد بود: جانبازانی که بین ۲۰ تا ۴۰ درصد دارای نقص عضو یا کاهش توانایی باشند حداقل ۳ و حداکثر شش سال به سوابق آنها اضافه خواهد شد. به درجات بین ۴۰ درصد تا ازکارافتادگی کامل حداقل ۶ و حداکثر ۱۰۰ سال ارفاق خواهد شد.
معلولان عادی می‌توانند با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شوند و به میزان معلولیت از سابقه ارفاقی برخوردار شوند. شرط سنی برای آقایان معلول ۵۰ و برای خانم‌ها ۴۵ سال است. سنوات ارفاقی به معلولین برای معلولیت‌های ناشی از کار و غیر ناشی از کار متفاوت است. معلولیت‌های ناشی از حوادث کار یا بیماری‌های حرفه‌ای ناشی از کار: در درجات بین ۲۰ تا ۴۰ درصد و تا ازکارافتادگی کامل حداقل ۵ و حداکثر ۸ سال به‌تناسب درجات فوق به سوابق فرد اضافه می‌شود. معلولین عادی غیر ناشی از کار:
در درجات بین ۲۰ تا ۴۰ درصد حداقل ۲ و حداکثر ۳ سال با توجه به درجات به سوابق بیمه‌شده اضافه می‌شود.
در درجات بین ۴۰ درصد تا ازکارافتادگی کامل حداقل ۳ و حداکثر ۶ سال به‌تناسب درجات فوق اضافه خواهد شد.
شرایط بازنشستگی
در موارد فوق فقط بیمه‌شده اصلی می‌تواند درخواست بازنشستگی را به سازمان تأمین اجتماعی ارائه دهد و کارفرما در صورتی می‌تواند خواهان بازنشستگی کارگر خود شود که ۵ سال از سن بازنشستگی شخص بیمه‌شده گذشته باشد. بنابراین در این حالت کارفرما می‌تواند درخواست بازنشستگی آقایان بالای ۶۵ سال سن و خانم‌های بالای ۶۰ سال را به فرض داشتن سابقه لازم به شعب سازمان ارائه کند.حداقل سابقه برای احراز بازنشستگی در صندوق سازمان تأمین اجتماعی ده سال است. بنابراین کسانی که بخشی از سوابق خود را از صندوق‌های دیگر به صندوق تأمین اجتماعی منتقل کرده‌اند، باید حداقل ۱۰ سال سابقه در صندوق تأمین اجتماعی داشته باشند. دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه در دو سال آخر اشتغال نباید از افزایش‌های سالانه شورای عالی کار و هیئت دولت بیشتر باشد، در غیر این صورت میانگین ۵ سال آخر پرداخت حق بیمه ملاک محاسبه مستمری قرار خواهد گرفت، مگر این‌که این افزایش‌ها ناشی از ارتقای شغلی شخص بیمه‌شده باشد. حداکثر سقف قابل محاسبه برای بازنشستگی ۳۵ سال است و بیش از آن مبنای محاسبه مستمری قرار نخواهد گرفت.
