زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تصاویر رنگ پریده زنان در"مردن به وقت شهریور"

 "مردن به وقت شهریور" ساخته کارگردان جوان سینمای ایران‌‌هاتف علیمردانی دیگر فیلمی است که در ماه آخر تابستان در سینماها به نمایش درآمده است. این فیلم همان طور که از نامش پیداست اثری تلخ و با پایان بندی ناراحت کننده است. فیلم هرچند در جاهایی شیطنت طبقه نوجوان را روایت می‌کند ولی در مجموع، عمده زمان خود را به تصویرگری اشتباهات نوجوانی می‌‌گذارد که بناست وارد دانشگاه شود اما درگیری در رابطه ای نادرست با پسرکی که او را نمی شناسد همه زندگیش را تحت الشعاع قرار می‌‌دهد. کاراکترهای اصلی "مردن به وقت شهریور" دو نوجوانند؛

یکی پسرکی پشت کنکوری که مادرش را از دست داده و با برادر معلول و پدرش زندگی می‌‌کند و دیگری پسرکی با هویتی نامعلوم که وارد زندگی پسرک اول می‌شود تا او را در مسیر اتفاقات پیش بینی نشده قرار دهد. در این بین دو زن هم نقشهای مکمل را ایفا می‌‌کنند. زن اول نامادری پسرکی است که داستان حول محور او می‌‌گردد. این نامادری کاملا در تقابل است با تیپ نامادری‌های بدسیرت و بدذاتی که در اغلب فیلمها و سریالهای تلویزیونی دیده ایم. این نامادری اتفاقا سعی زیادی دارد که با فرزندخوانده‌‌های خود رابطه دوستانه ای داشته باشد و البته که از هر گونه کمک و مضایقه ای نیز فروگذار نمی کند.

زن دوم فیلم اما دختری است که پسرک داستان ما در اثر یک اتفاق با او آشنا شده و به وی دل می‌‌بندد. دخترکی که مشحص نیست چه خاستگاه اجتماعی دارد و انگاری وارد داستان شده تا فقط از تکرار مکرراتی که در زندگی پسرک وجود دارد بکاهد. همین هم برای پسرک کافی است؛ این پسرک که به نوعی خسته از امر و نهی‌‌های پدرش در خانه است ابتدا با رفیق اش سراغ عالم خوانندگی می‌‌رود و به دنبال آن نیز آشنایی با دختری نوجوان او را در وضعیتی متناقض قرار می‌‌دهد. اگر بخواهیم براساس کیفیت حضور زنان به "مردن..." امتیاز دهیم نمی توانیم از 10 بیشتر از 4 به آن دهیم چراکه تصویری که از زنان در فیلم ارائه می‌شود به شدت رنگ پریده است اما اگر بخواهیم بلحاظ کلیت فیلم درباره حضور زنان بگوییم می‌‌توان با اغماض پذیرفت که کارگردان فیلم، ‌‌هاتف علیمردانی صرفا براساس نیاز درامش و آنچه خواسته درباره زندگی نوجوانان بگوید از زنان استفاده کرده است.

"قندون جهیزیه" تصویرسازی مفرح از زنان سنت مدار

"قندون جهیزیه" را باید تنها کمدی فصل فعلی اکران دانست. فیلمی از کارگردانی جوان به نام علی ملاقلی‌پور فرزند مرحوم رسول ملاقلی پور که یکی از فیلمسازان توانمند سینمای جنگ بود. علی اما برخلاف پدر به سراغ جنگ نرفته و یک درام آپارتمانی را ساخته است. فیلمی با محوریت مرور زندگی زن و شوهری از طبقه پایین اجتماع که غرق در انبوه مشکلات مالی به دنبال آن هستند راه فراری بیابند برای رهایی از مشکلات اما نیاز خلق لحظاتی خنده دار موجب می‌‌شود که مرد داستان یکی از دور از ذهن ترین کارها را برای کسب درآمد انتخاب کند.

این راه عبارتست از اجاره خانه به یک گروه فیلمبرداری که مشکلات فراوانی را برای زن و مرد داستان به وجود می‌‌آورد. زن داستان یک زن سنتی و برآمده از فرهنگی است سنت مدار که همین سنت گرایانه بودنش وقتی در تقابل با مقوله‌ای به نام حضور گروه فیلمسازی در خانه‌اش قرار می‌‌گیرد به اندازه کافی تناقض می‌‌آفریند. تصویرسازی تیپیکالی که از این زن سنتی صورت گرفته نیز به اندازه خود سبب ساز خلق لحظاتی خنده دار می‌‌شود.

"قنــــدون جهیزیه" از آن فیلمهایی است که به اندازه مرد، زن نیز در آن نقش محوری خود را بازی می‌‌کند. زن داستان در اینجا شاید تیپیکال به نظر برسد اما این نیاز درام بوده که او رفتارهایی کاملا پیش بینی شده و بر مدار ذهنیات مخاطب انجام دهد. در کنار زن اصلی داستان "قندون‌جهیزیه" یک کاراکتر مکمل زن هم دارد؛ زنی که هرچند نقشی محوری در داستان ندارد اما همین که هست تا مرد مکمل داستان نیز به واسطه حضور او عرض اندام کند خودش لحظاتی مفرح را برای فیلم رقم می‌‌زند.

 خلأ حضور کارگردانان زن

اگر بخواهیم به نسبت دیگر ایام سال بسنجیم به صراحت می‌‌توانیم بگوییم فصل فعلی اکران فصلی زنانه بوده است؛ فصلی که در آن از "دوران عاشقی" گرفته تا "محمد رسول ا..(ص)" به قدر کفایت به کاراکترهای زن خود پروبال داده اند اما نکته اینجاست که همچنان کمبود همیشگی سینمای ایران که حضور زنان در بدنه فیلم و نگارش فیلمنامه بر پایه حضور آنان است حس می‌‌شود.

سینماگران ما اغلب مرد هستند و همین باعث می‌‌شود که بیشتر از زاویه دید آقایان مسائل بانوان را به تماشا بنشینند و همین نیز در درازمدت سبب ساز ایجاد یک نگاه مردانه در آثار سینمایی می‌‌شود. اگر به دنبال آن هستیم که مسائل و مشکلات زنان بیشتر از گذشته در دل فیلمهایمان مطرح شود چاره‌ای نخواهیم داشت جز ایجاد شرایط فعالیت بیشتر زنان در سینما. زنانی که فیلمنامه نویسی و کارگردانی را تجربه کنند قطعا در درازمدت بهتر خواهند توانست تصویرساز هم‌جنسان خود در سینما باشند.