به قلم : محمد جلیلوند
تحریریه زندگی آنلاین : سینمای ایران از دهه هفتاد تا به امروز ملودرام‌های عاشقانه زیادی را به خود دیده که از آن میان تنها اندکی از آن‌ها به ماندگاری در گذر زمان رسیده‌اند. آثاری که تم عشق در آن پررنگ‌تر از تم‌های دیگر بوده و فیلمنامه‌های شخصیت‌محور داشته‌اند. از نرگس و روسری آبی رخشان بنی‌اعتماد تا قرمز و سالاد فصل فریدون جیرانی و شوکران بهروز افخمی. در سال‌های اخیر روند تولید فیلم‌هایی از این جنس کندتر از گذشته شده و دلیل آن هم به تولید بی‌رویه فیلم‌های کمدی و اقبال عموم به این آثار بازمی‌گردد. این روزها ملودرام عاشقانه‌ای روی پرده سینماهای کشور رفته که با استقبال گرم تماشاگران نیز مواجه شده است: فیلم سینمایی (یادگار جنوب) به کارگردانی مشترک حسین دوماری و پدرام پورامیری.
چند نکته درباره فیلم
یادگار جنوب به تهیه‌کنندگی مجتبی رشوند کاملا در بخش خصوصی ساخته شده است.
روایت غیرخطی فیلمنامه جزو نقاط قوت کار است که در کنار کارگردانی خوب باعث شده یادگار جنوب جزو پدیده‌های جشنواره چهل و یکم فجر باشد.
گریم متفاوت صابر ابر در یادگار جنوب مخاطب را تا مدتی از نمایش فیلم غافلگیر می‌کند. گریم او آنقدر سنگین بود که گاهی در هنگام اجرای گریم بیهوش می‌شد.
وحید رهبانی و الناز شاکردوست بازی‌های خوبی را در این فیلم از خود نشان دادند.
پدرام پورامیری و حسین دوماری در ساخت فیلم جاندار نشان دادند جزوی از استعدادهای آینده سینمای ایران هستند. نوشتن فیلمنامه‌های شنای پروانه و یاغی به همراه محمد کارت تاییدی بر این مهم است.
این فیلم عاشقانه که اوایل تابستان امسال در تهران، گرمسار و قشم فیلمبرداری شده است، پربازیگرترین فیلم چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر محسوب می‌شود.
حسین دوماری و پدرام پورامیری نگارش دو اثر پرطرفدار «شنای پروانه» و سریال «یاغی» را در کارنامه خود دارند.
همچنین فیلم قبلی این دو کارگردان جوان با عنوان جاندار که در سال ۹۷ ساخته شد، در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم بخش نگاه نو شد و از سوی مخاطبان و منتقدان مورد تحسین قرار گرفت.
در نخستین روزهای بلیت‌فروشی جشنواره با استقبال ویژه‌ای از سوی مخاطبان همراه شده و به سانس فوق‌العاده رسیده است.
بیشتربخوانید:
معرفی فیلم مفت بر
صحبت‌های عوامل در نشست خبری جشنواره فجر ۱۴۰۱
مجتبی رشوند | تهیه‌کننده فیلم یادگار جنوب:
آنچه دیدید زحمات همه گروه است.
من فکر میکنم که مخاطب ما به بلوغ رسیده و شاید به دنبال یک استاندارد در محتوا و اجرا است.
مخاطبان به سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی برتر دنیا دسترسی دارند. این گونه فیلم ساختن نه‌تنها ریسک‌نبود بلکه در همین ۲ روز که از جشنواره گذشته متوجه شدم که مردم آن را دوست داشتند.
این فیلم کاملا و ۱۰۰ درصد مستقل است و در این رقابت‌ها تنها فیلم ما بوده که مستقل بوده و با پول سرمایه‌گذار خصوصی ساخته شده‌است. تاکید میکنم که این فیلم چه در تفکر و چه در سرمایه مستقل بوده است.
حسین دوماری | کارگردان یادگار جنوب:
سال ۹۷ بعد از ساخت فیلم سینمایی جاندار گفتیم که فیلم بعدی ما یک عاشقانه جنون‌آمیز است و از همان زمان می‌دانستیم چه می‌خواهیم بسازیم.
یکی از ملاک‌های اصلی ما درنظر گرفتن مخاطب بوده و همیشه سعی کردیم بتوانیم مخاطب را جذب کنیم چون سینما بدون مخاطب لنگ میزند. البته در این فیلم می‌خواستیم علاوه بر حفظ مخاطب، فیلم متفاوتی را در سینمای ایران بسازیم و قدمی در این راستا برداریم.
در فیلمنامه روایت غیرخطی داشتیم و می‌خواستیم از مضمون به ساختار برسیم. وقتی مضمون این است که در گذشته ماندن باعث بازماندن از آینده می‌شود، نباید در یک ساختار خطی روایت شود و به همین دلیل سراغ ساختار غیرخطی رفتیم.
دقت داشته باشید ساختار غیر خطی هیچ‌مدل و الگویی ندارد و وابسته به خلاقیت فیلمساز است چرا که بدان انگ کپی می‌خورد. هر قصه‌ای میتواند ریشه واقعیت داشته باشد و مهم‌تر از آن عام بودن آن است.
در مورد ازدواج با کسی که در کما است، وقتی از مراجع تقلید سوال شده یعنی به هر حال دغدغه یک نفر بوده است. اما اینکه از واقعیت محض بوده باشد، خیر.
پدرام پورامیری | کارگردان فیلم یادگار جنوب:
بعد از چندبار بازنویسی فیلمنامه، همان چیزی که روی کاغذ بود را آوردیم و در میز تدوین چیزی تغییر نکرده است.
عشق و انتقام و نفرت همیشه در کنار هم بوده و جدای از هم نبوده‌اند. ما فقط شکل وقایع را عوض کردیم و در آن دست بردیم.
دیدگاه ما در پایان فیلم آمده و آن‌هم این است که اگر در گذشته بمانید از آینده باز می‌مانید. در مورد نفرت و پرورش آن در وجود نیز همین است.
مطمئن بودیم که تنها کسی که میتواند این نقش را بازی کند صابر ابر است و به این فکر میکردیم که باید نقش او را در ذهن مخاطب برای همیشه ماندگار کنیم. برهمین‌اساس نمی‌خواستم که شبیه به هیچ کس دیگری باشد. بنابراین از گریمور خواستیم که صابر را گریم متفاوتی کند. تاکید میکنم که هیچ کس به جز صابر نمی‌توانست این بازی را بکند و تغییر گریم دادیم چون ظاهرش به آن نقش شباهت نداشته باشد و مخاطبان نیز آشنایی قبلی نسبت به او نداشته باشند.
وضعیت فیلمنامه یادگار جنوب
بخش مهمی از موفقیت یا شکست ملودرام‌های عاشقانه به فیلمنامه آن بازمی‌گردد و یادگار جنوب از این حیث در وضعیت مناسبی به سر می‌برد. چرا که هر دو کارگردان فیلم سابقه چندساله فیلمنامه‌نویسی داشته و در مدیوم‌های مختلف دست به تجربه زده‌اند. از طرف دیگر این دو در نخستین فیلم خود در مقام کارگردان (جاندار)، فضای ملودرام را کاملاً تجربه کرده و با فرازوفرودها و ضعف و قوت آن آشنا شده‌اند. یادگار جنوب داستان مرد جوانی به نام وحید است که عاشق دختری به نام شیداست که سال‌ها در خانه پدری او زندگی کرده و حال پس از به کما رفتن شیدا همچنان دیوانه‌وار عاشق اوست! همان دوخطی جادویی که وسوسه‌کننده بوده و پورامیری و دوماری را به نگارش فیلمنامه‌ای براین‌اساس سوق داده است. در قصه‌ای با این مشخصات، قهرمان و ضدقهرمان نقشی کلیدی داشته و بخشی از موفقیت یادگار جنوب نیز از همین امر نشئت گرفته است.
یادگار جنوب با وجود آن که از دو کارگردان سود می‌جوید اما کارگردانی شسته‌رفته‌ای دارد که بیش از هر چیز به همکاری چندساله دوماری و پورامیری برمی‌گردد. این دو در انتخاب بازیگران دومین ساخته سینمایی‌شان هم خوب عمل کرده و آن را به یکی از نقاط قوت فیلم بدل کرده‌اند. به‌خصوص انتخاب وحید رهبانی در نقش وحید که ریسک بالایی داشته و رهبانی نیز به‌خوبی از عهده ایفای آن برآمده است
فیلم با رویای وحید و شیدایی که صورتش دیده نمی‌شود، آغاز شده و خیلی زود هم به نقطه عطف نخست می‌رسد. جایی که وحید با کسب اجازه از پدر شیدا (عمو حیدر)، شیدای به کما رفته را عقد می‌کند. درعین‌حال اطلاعاتی هم درباره صالح برادر شیدا در خلال دیالوگ‌های ردوبدل شده بین حیدر و وحید به تماشاگر داده شده و کاشت اطلاعات نیز به‌خوبی صورت می‌گیرد. فیلمنامه‌هایی که به روش غیرخطی نوشته می‌شوند همواره با ریسک پس‌زده شدن توسط مخاطب عام مواجه هستند. یادگار جنوب هم فیلمنامه‌ای غیرخطی دارد که درست نوشته شده و به‌واسطه آن، در اجرا نیز خوب از کار درآمده و تماشاگر را گیج و خسته نمی‌کند. به‌این‌ترتیب، گاه همراه وحید به‌عنوان قهرمان به گذشته و فضای جنوب کشور رفته و گاه به زمان حال و زندگی فعلی وحید به‌عنوان مردی ثروتمند و همچنان عاشق بازمی‌گردیم. آشنایی او با رعنا زن جوانی که کارگر جنسی به‌حساب می‌آید، قصه را وارد فاز تازه‌ای کرده و تماشاگر را نسبت به علاقه قهرمان داستان به رعنا کنجکاو می‌کند. درعین‌حال، نقطه عطف دوم هم رقم زده شده که شوک خوبی به تماشاگر می‌دهد.
تم انتقام و عاشقانه فیلم
یکی از تم‌های جذاب و امتحان پس‌داده سینما، تم انتقام است که دوماری و پورامیری در فیلم خود از آن سود جسته و آن را به تم غالب نیمه دوم آن تبدیل کرده‌اند. با محوریت مثلث صالح، وحید و رعنا که نقشی کلیدی در پیشبرد داستان دارند. از سوی دیگر، لحن فیلمنامه هم در نیمه دوم فیلم تغییر کرده و سمت‌وسوی کاملاً متفاوتی پیدا می‌کند. یک داستان فرعی نیز با محوریت صالح و زنی مقتدر به نام حرا شکل می‌گیرد که به تنه اصلی قصه چسبیده و تم عشق را پررنگ‌تر می‌کند. شخصیت‌پردازی در فیلم‌هایی که تم عاشقانه داشته و انتقام هم به‌موازات آن پیش می‌رود، اهمیت فوق‌العاده‌ای داشته و از این منظر یادگار جنوب موفق است. وحید از آن دسته شخصیت‌هایی است که به عشق نگاه روان‌پریشانه‌ای داشته و حاضر به پذیرش چیزی خلاف آنچه که روح و روانش را تسخیر کرده ندارد. صالح نیز همان تیپ – شخصیت آشنایی است که نسبتاً خوب نوشته شده و روی نیمه دوم فیلم تأثیر زیادی دارد. رعنا به‌عنوان شخصیت زن اصلی فیلم، شخصیت لایه لایه‌ای داشته و تماشاگر را به دلسوزی نسبت خود وادار می‌کند. حرا هم به‌عنوان شخصیت مکمل از آن دسته تیپ‌هایی است که نگاه و توجه تماشاگر را به خود معطوف می‌کند.
تاثیر بازیگران فیلم بر نقش هایشان
یادگار جنوب با وجود آن که از دو کارگردان سود می‌جوید اما کارگردانی شسته‌رفته‌ای دارد که بیش از هر چیز به همکاری چندساله دوماری و پورامیری برمی‌گردد. این دو در انتخاب بازیگران دومین ساخته سینمایی‌شان هم خوب عمل کرده و آن را به یکی از نقاط قوت فیلم بدل کرده‌اند. به‌خصوص انتخاب وحید رهبانی در نقش وحید که ریسک بالایی داشته و رهبانی نیز به‌خوبی از عهده ایفای آن برآمده است. الناز شاکردوست هم در ادامه سلسله‌های نقش‌های به‌یادماندنی‌اش در دو سه سال اخیر، رعنایی را خلق کرده که به باور تماشاگران خود می‌نشیند. پژمان جمشیدی هم شخصیت تیپیک صالح را به‌خوبی درک کرده و آن را به تصویر کشیده است. سحر دولتشاهی در نقش حرا با وجود کوتاهی نقش، درخشان ظاهر شده و روی لهجه حرا نیز مسلط نشان داده است.
