برترین‌ها: این روز‌ها مزه کردن غذا‌های محلی هر منطقه در سفر، بخشی جدانشدنی از یک تجربه کامل گردشگری به شمار می‌آید و گردشگران علاقه‌مند به غذا حداقل یک یا چند وعده را در رستوران‌های محلی غذا می‌خورند تا با آشنایی بیشتر با فرهنگ غذایی هر شهر، سفری لذت‌بخش‌تر برای خود رقم بزنند.
کشور ایران دارای ۳۱ استان است که هر یک، ده‌ها غذای محلی و اصیل مخصوص به خودشان را دارند. در این سری مطالب آشپزی قصد داریم شما را با غذای محلی استان‌های مختلف آشنا کنیم.
در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با مشهورترین غذا‌های لذیذ محلی اصفهان آشنا کنیم.
غذا‌های معروف اصفهانی طیف وسیعی از غذا‌های معروف و کمتر شناخته‌شده را در بر می‌گیرند که اغلب به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ غذا‌هایی که پخته و کوبیده می‌شوند و غذا‌های شل، آب‌دار و آش‌مانند. در واقع، غذا‌های اصفهان معمولا از ترکیب حبوبات و گوشت تشکیل می‌شوند که به‌صورت له‌شده درمی‌آیند و با نان تازه و سبزی خوردن سرو می‌شوند.
از معروف‌ترین غذا‌های اصفهان می‌توان به خورش ماست و بریان اشاره کرد که گل سرسبد غذا‌های سنتی این منطقه هستند.
بریان
بریان یا بریون که اغلب با نام بریانی در ایران شناخته می‌شود، یکی از مشهورترین غذا‌های سنتی اصفهان به شمار می‌آید. این غذا از جایگاه خاصی در میراث غذایی این استان برخوردار است و طعم بسیار لذیذی دارد. بهترین نوع بریان با گوشت گوسفند تازه تهیه می‌شود.
بریان، غذایی چرب، مقوی، پرخاصیت و خوش‌طعم است که با استفاده از گوشت گوسفند چرخ‌کرده، نعنا، پیاز، زعفران و دارچین درست می‌شود و معمولا همراه با جگر سفید پخته چرخ‌شده و نان سنگک به سر میز آورده می‌شود.
مواد لازم برای هشت نفر
گوشت گوسفندی: ۱ کیلوگرم
چربی گوسفند: ۲ تا ۳ تکه به‌اندازه کف دست
آب سرد: ۸ لیوان
پیاز متوسط: ۲ عدد
نعنای خشک: ۲ قاشق چای‌خوری
روغن مایع: ۱ استکان
زعفران: ۲ قاشق غذاخوری
خلال بادام: ۱ پیمانه
زرشک: ۱ پیمانه
شکر: به مقدار لازم
نمک: ۱ قاشق مرباخوری
زردچوبه، فلفل سیاه و دارچین: به مقدار لازم
نان سنگک: به مقدار لازم
دوغ، سبزی خوردن و پیاز: برای سرو
طرز تهیه
گوشت گوسفندی، دنبه، پیازها، ۸ لیوان آب سرد، ۲ قاشق غذاخوری روغن مایع و تمام ادویه‌ها به غیر از نمک را در یک قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز بپزید تا گوشت نرم و ترد شود. توجه داشته باشید که گوشت باید کاملا بپزد؛ اما آب گوشت نباید کاملا جذب شود.
مقداری از آب گوشت را بردارید و کنار بگذارید.
گوشت و چربی را از آب گوشت جدا کرده و در چرخ‌گوشت چرخ کنید. در اواسط چرخ‌کردن گوشت، ۲ قاشق از آب گوشت را به گوشت در حال چرخ‌شدن اضافه کنید. این کار سبب می‌شود که گوشت شما بافتی پوک‌تر و لذیذتر پیدا کند.
مقدار ۱ قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده، نعنای خشک، نمک، فلفل سیاه و نوک قاشق چای‌خوری دارچین را به گوشت اضافه کنید.
زرشک و خلال بادام را با کمی شکر در یک ماهیتابه کوچک، روی حرارت کم گاز تفت دهید و سپس مقداری زعفران دم کرده به آن اضافه کنید و سپس کنار بگذارید.
بقیه روغن مایع را با ۱ قاشق چای‌خوری نمک و کمی زردچوبه به آب گوشت اضافه کنید و روی گاز قرار دهید تا آب گوشت داغ شود. یک کاسه از آب گوشت را بردارید و کنار بگذارید.
در یک ماهیتابه پهن و ترجیحا مسطح، نصف ملاقه آب گوشت بریزید و روی گاز قرار دهید. زمانی که آب گوشت به جوش آمد و روی آن حباب تشکیل شد، یک عدد نان را داخل آب گوشت بچرخانید تا رنگ بگیرد. بهتر است این کار را هم‌زمان با سرخ‌شدن بریان‌ها انجام دهید تا نان‌ها گرم بمانند.
یک قالب مخصوص بریان یا کفگیر بزرگ فلزی را بردارید و کمی از آب گوشتی که کنار گذاشته‌اید را در کف آن بریزید. کمتر از نوک قاشق دارچین، فلفل، زعفران و نمک روی آب گوشت بپاشید و به‌اندازه هر کفگیر از گوشت چرخ‌کرده خود بردارید و با دست، داخل کفگیر پهن کنید. ضخامت هرکدام از بریان‌ها باید حدود ۱ سانتی‌متر باشد.
کفگیر را به‌مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی حرارت ملایم گاز قرار دهید.
زمانی که زیر بریان در کفگیر سرخ شد، آن را در نانی که از قبل چرب کرده بودید برگردانید. روی بریان را با مقداری زرشک و خلال بادام تفت داده‌شده تزئین کرده و در کنار دوغ، سبزی خوردن و پیاز سرو کنید.
نکات مهم در طبخ بریان
چربی باید همراه با گوشت چرخ شود تا بافت گوشت، لطیف شود و حالت پرزدار پیدا نکند.
اجازه دهید گوشت پخته‌شده سرد شود و سپس آن را چرخ کنید.
آب گوشت بریان یکی از لذیذترین و مهم‌ترین بخش‌های این غذا است. در اصفهان معمولا در حین پخت، مقدار بیشتری از آب گوشت را کنار می‌گذارند و هنگام سرو، مقداری نان خشک در کاسه آب گوشت تیلیت می‌کنند.
آن‌ها کمی کشک هم روی آب گوشت می‌ریزند و همراه با بریان سرو می‌کنند.
در صورت تمایل، می‌توان از جگر سفید به‌جای چربی گوشت یا دنبه استفاده کرد. در این صورت به‌ازای ۱ عدد جگر سفید، ۲۵۰ گرم گوشت سردست گوسفندی اضافه کنید و چربی را حذف کنید.
برخی از افراد، بریان را در تابه سرخ می‌کنند، اما در طرز تهیه بریان اصیل اصفهان، هر عدد بریان را در کفگیر بریان درست می‌کنند.
اگر به تعداد کافی کفگیر در اختیار ندارید، بعد از درست کردن هرکدام از بریان‌ها کفگیر را به سرعت بشورید و خشک کنید.
خورش ماست
خورش ماست به‌عنوان پیش‌غذا، دسر یا کنار غذا به صورت سرد سرو می‌شود و از این نظر هیچ شباهتی به خورش‌های ایرانی ندارد
خورش ماست از خوراکی‌های بسیار لذیذ و خوشمزه اصفهانی به شمار می‌رود که خیلی از مردم به‌خاطر اسم خورش که روی آن قرار دارد، تصور می‌کنند که این غذا مشابه سایر خورش‌ها باید با برنج میل شود؛ اما خورش ماست در کنار غذای اصلی و در بشقاب‌هایی جداگانه، پای ثابت مهمانی‌های مجلل و بزرگ همچون جشن عروسی است.
مواد لازم
گوشت گردن: ۲۰۰ گرم
ماست چکیده: ۱٫۵ کیلو
زرده تخم مرغ: دو عدد
شکر: ۴۰۰ گرم
خامه: دو قاشق غذاخوری
زعفران: دو قاشق غذاخوری
گگلاب: یک قاشق چای‌خوری
پودر هل: نوک قاشق چای‌خوری
خلال پسته، خلال بادام و زرشک: برای تزیین
طرز تهیه
گوشت را همراه با پیازی که به چهار قسمت خورد کرده‌اید و زردچوبه در قابلمه بریزید و کمی تفت دهید و بعد در آن آب بریزید تا خوب بپزد. گوشت را خوب ریش‌ریش کنید و در مقداری آب گوشت گرم نگهدارید؛ زیرا اگر گوشت سرد باشد، خیلی خوب با مایه ماست ترکیب نمی‌شود.
گوشت گرم ریش‌شده و بدون آب را در یک سینی بریزید. پودر هل سبز و گلاب را به آن اضافه کنید.
ماست چکیده را در یک قابلمه بریزید و روی شعله ملایم بگذارید و مرتب هم بزنید تا گرم بشود؛ اما دست را نسوزاند. ماست به‌هیچ عنوان نباید قل بزند.
حالا شکر را به ماست اضافه کنید و هم بزنید تا دانه‌های شکر کاملا حل شود.
زعفران را با مقدار بسیار کمی آب سرد باز کنید تا غلیظ باشد؛ سپس وقتی شکر حل شد، زعفران را به آن اضافه و خوب مخلوط کنید. توجه داشته باشید که حرارت زیر قابلمه همچنان بسیار کم است و ماست نمی‌جوشد.
در ادامه تخم‌مرغ‌ها را در ظرفی بشکنید و با چنگال بزنید تا از حالت لختگی درآید و بعد آن را به قابلمه اضافه کنید و مرتب هم بزنید تا در ماست کاملا حل شود. یک دقیقه بعد حرارت را خاموش کنید.
از مخلوط ماست یک تا دو ملاقه بردارید و به‌تدریج به گوشت ریش‌شده در سینی اضافه کنید و با کف دست گوشت و ماست را به‌شکل دورانی ماساژ دهید تا به خورد هم بروند و یکدست بشوند. دوباره دو ملاقه از مخلوط ماست بردارید و به گوشت اضافه کنید و همین روش را ادامه دهید تا گوشت در ماست حل شود.
در همین حین خامه را هم به مخلوط گوشت و ماست اضافه و مخلوط کنید.
خورش را در ظرف موردنظر بکشید و با خلال بادام، خلال پسته و زرشک تزیین کنید و برای چند ساعت در یخچال قرار دهید؛ زیرا این خورش به‌صورت سرد سرو می‌شود.
کباب زردک
کباب زردک یا کباب مشتی، یکی از انواع کباب‌های سنتی استان اصفهان است که با گوشت چرخ‌کرده، پیاز، زردک، آرد نخودچی و ادویه‌جات درست می‌شود. این کباب، در واقع یک نوع شامی فوق‌العاده خوش‌طعم و خوش‌خوراک است که بدون شک، شما را عاشق خود خواهد کرد. زردک یا هویج ایرانی، یک گیاه بسیار مفید و با طعم شیرین است که با وجود فسفر، پتاسیم، منگنز، روی و آهن، خواص بی‌شماری از جمله تقویت سیستم ایمنی بدن، کمک به کاهش وزن و بهبود هضم غذا دارد.
مواد لازم برای چهار نفر
گوشت: ۲۵۰ گرم
زردک: ۴ عدد
پیاز: یک عدد
آرد نخودچی: به مقدار لازم
نمک، فلفل، زردچوبه و دارچین: به مقدار لازم
شکر: یک چهارم پیمانه
آب: یک چهارم پیمانه آب
زعفران: به مقدار لازم
سبزیجات تازه: برای تزئین
طرز تهیه
زردک‌ها را خوب بشویید و پوست بکنید. سپس آن‌ها با رنده ریز، رنده کنید و کنار بگذارید. پیاز را نیز رنده کنید و آب آن را بگیرید.
گوشت چرخ‌کرده، زردک و پیاز رنده شده، نمک، فلفل، زردچوبه و دارچین را در یک کاسه خوب با هم مخلوط کنید و ورز دهید. سپس آرد نخودچی را به‌تدریج به مایه اضافه کنید تا به انسجام مورد نظر برسد؛ اما مراقب باشید تا مایه کباب زردک شما سفت نشود. در این مرحله، اگر احساس کردید که مایه کباب، قوام لازم را ندارد، یک عدد تخم‌مرغ نیز به آن بیفزایید و خوب ورز دهید.
روی کاسه حاوی مایه کباب زردک را با سلفون بپوشانید و آن را برای یک ساعت در یخچال قرار دهید تا مایه کباب استراحت کند.
سرخ کردن کباب زردک: یک تابه مناسب را روی شعله متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس به میزان کافی در آن روغن بریزید و برای چند دقیقه اجازه دهید تا روغن، خوب داغ شود. از مایه کباب زردک به‌اندازه یک گردو بردارید و آن را با کمک دستانتان شکل دهید. سپس کباب زردک را در روغن بیندازید و آن را سرخ کنید. پس از چند دقیقه، کباب را برگردانید تا سمت دیگر آن نیز سرخ شود. این کار را با بقیه مایه کباب تکرار کنید تا تمام شود.
آماده‌سازی شهد: شکر و آب را در یک قابلمه با هم مخلوط کنید و آن‌ها را روی حرارت بگذارید و هم بزنید تا آب بجوشد و شکر به‌خوبی در آن حل شود. سپس زعفران دم‌کرده را در شهد بریزید و خوب مخلوط کنید.
کباب‌های زردک سرخ شده را کف تابه بچینید و شهد را روی آن‌ها بریزید. سپس تابه را برای ۳۰ تا ۴۰ دقیقه روی حرارت ملایم گاز قرار دهید تا کباب‌ها با شهد بپزند و طعم شهد به‌خوبی به خورد کباب‌ها برود.
کباب‌های نرم و ترد را در ظرف سرو بکشید و آن‌ها را با سبزیجات تازه تزئین کنید.
نکات مهم برای تهیه کباب زردک
فراموش نکنید که آب پیاز رنده شده را بگیرید تا مایه کباب زردک شما را شل نکند.
زردک در تمام فصول در دسترس نیست؛ به همین دلیل می‌توانید از هویج هم برای تهیه این کباب اصفهانی استفاده کنید.
اگر طعم ملس را به طعم شیرینی ترجیح می‌دهید، دو قاشق غذاخوری سرکه و دو قاشق غذاخوری شیره انگور به شهد اضافه کنید.
برخی افراد به‌جای شهد از ترکیب سه قاشق غذاخوری شیره انگور و پنج قاشق غذاخوری سرکه استفاده می‌کنند. برای این کار، سرکه را به‌همراه شیره و نصف لیوان آب در تابه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید. پس از اینکه مخلوط سرکه و شیره به نقطه جوش رسید، حرارت زیر تابه را کم کنید و کباب‌های سرخ شده را در آن بچینید تا برای یک ساعت با هم بپزند.
