خیار قاتق یا خورش خیار یکی از غذاهای قدیمی گیلانی است. این غذا بدون گوشت و فقط با ترکیب خیار محلی گیلان و سبزیجات معطری همچون گشنیز، جعفری، کوتکو و چوچاق تهیه می‌شود. این خورش یکی از غذاهای ایرانی است که کمتر کسی دستور پخت آن را بلد است و در حال فراموشی است.
در گیلان نوعی خیار محلی کشت می‌شود که به خیار چنبر شباهت دارد و در تهیه این غذا استفاده می‌شود. به این خیار برمه خیار یا بلمه خیار نیز گفته می‌شود. مردم گیلان در گذشته از برمه خیار برای جلوگیری از ابتلا به یرقان استفاده می‌کردند.
طبع این خیار سرد است. به همین دلیل خورش خیار را با سبزیجات معطر و گردو درست می‌کنند.
اگر دوست دارید یک خورش خوش و آب و رنگ بپزید نکات زیر را به یاد داشته باشید:
۱- به خورش اجازه جا افتادن بدهید. بگذارید برای مدت طولانی روی حرارت ملایم و سر حوصله پخته شود.
۲- برای تهیه خورش خیار حتما از مواد اولیه تازه استفاده کنید.
۳- اگر آب خورش زیاد بود حتما در آن را باز بگذارید تا مقداری از آبش تبخیر شود. اما دقت کنید که همه آب خورش از بین نرود.
۴- چاشنی‌ها را طبق سلیقه خودتان و اعضای خانواده تان کم و زیاد کنید. اگر غذای ترش دوست دارید آب غوره را بیشتر کنید و اگر به تندی علاقه دارید فلفل بیشتری در غذا بریزید.
۵- همیشه نمک و ترشی را در آخر کار و ۲۰ دقیقه مانده با پایان مدت زمان پختن خورش اضافه کنید.
۶- در هنگام پختن خورش مدام آن را هم نزنید، چون باعث له شدن و بد شکل شدن مواد خورش می‌شود.
۷- هر چند دقیقه یک بار در قابلمه را باز نکنید و تعادل گرمایی خورش را بهم نزنید.
۸- راز اصلی تهیه یک خورش محشر پیاز داغ طلایی و خوش عطر است.
مواد لازم
خیار: ۴ عدد
گردو خرد شده: ۲۰۰ گرم
سبزی معطر: ۳ قاشق غذاخوری
پیاز: ۱ عدد
نمک: به مقدار لازم
فلفل: به مقدار لازم
زردچوبه: به مقدار لازم
رب انار: ۳ قاشق غذاخوری
آبغوره: ۱ استکان
آب: ۲ و نیم لیوان
مراحل پخت
کمی روغن در تابه بریزید و صبر کنید تا گرم شود.
سپس پیاز‌های خلالی را در روغن طلایی کنید.
خیار‌ها را پوست بگیرید و نگینی خرد کنید.
آن‌ها را به پیاز داغ اضافه کرده و تفت دهید.
سبزی‌ها را جداگانه سرخ کنید.
پس از چند دقیقه گردوی پودر شدهرا به خیار اضافه کرده و کمی با هم تفت دهید.
سپس نمک و رب انار و سبزی سرخ شده را اضافه کنید و با ۲٫۵ لیوان آب بپزید.
۲۰ دقیقه بعد آبغوره را به غذا اضافه کرده و اجازه بدهید تا خورش جا بیفتد.
منبع: غذالند
