با توجه به گستردگی کشور و تنوع آب و هوایی آن هر منطقه دارای آداب، سنن، غذاها و... خاص خود است.
استان کوهستانی ایلام نیز که در غربیترین نقطه کشور قرار گرفته است از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به پوشش جنگلی و کوهستانی که زمینه رویش بسیاری از گیاهان خوراکی را مهیا کرده، دارای غذاهای خاص خود است.
تره کوهی، والک، پنیرک و... از جمله گیاهان خوراکی هستند در این ایام بهاری در کوههای استان به وفور یافت میشوند.
علاوه بر غذاهای گیاهی پخت برخی خوراکیهای دیگر نیز در استان ایلام انجام میشود که برخی از آنها مخصوص فصل خاصی از سال است.
ترخینه دوغینه
حمید بختیاری مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان دهلران در گفتگو با خبرنگار فارس در ایلام گفت: ترخینه یکی از غذاهای محلی است که طرفداران خاص خود را داشته و هرساله قبل از آغاز فصل سرما زنان ایلامی کار تهیه آنرا آغاز میکنند.
وی افزود: برای تهیه این غذا بلغور گندم را در دوغ ترش میریزند و سپس مقداری گوجه فرهنگی، فلفل به آن میافزایند و پس از ۷ روز که گندم آن ترش شد به مدت ۳ روز آن را مقابل آفتاب میگذارند تا خشک شود.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دهلران ادامه داد: برای پختن این آش ابتدا ترخینه خشک شده را در آب گرم میشویند سپس در آب گرم حل کرده و با کمی ماش یا لوبیا پخته مخلوط کرده و با اضافه کردن پیاز و روغن یک خوراکی خوشمزه و مقوی تهیه میشود.
پرشکه
بختیاری میگوید: این خوراک نیز در فصول سرد سال طبخ میشود و برای عوارض ناشی از سرماخوردگی مفید است که برای تهیه آن از نان خشک محلی و سبزی خشک، فلفل، نخود و عدس استفاده میشود.
حلوای بگل
وی گفت: این حلوا از خرمای مرغوب و کشک خرد شده تهیه میشود که ابتدا خرما را با روغن حیوانی مخلوط کرده و سپس بگل (کشک خشک) را به آن اضافه کرده و با دست آن را ورز میدهند تا هسته خرما جدا شده و آماده خوردن شود.
کله کنجی
این مقام استانی اظهار کرد: برای تهیه این شیرینی محلی از کنجد سفید و نوعی خرما خشک که به زعدی معروف است استفاده میشود که آنرا جداگانه بو داده سپس در هاون چوبی که به آن چالگ گفته میشود میکوبند تا روغن آن خارج شود.
قله ماسوا
وی با بیان اینکه قله ماسوا نیز یکی دیگر از غذاهای محلی ایلام است که با کله پاچه، برنج، ماست (یا دوغ محلی) تهیه میشود و با توجه به مزه لذیذ آن طرفداران بسیاری دارد گفت: طبخ غذاهایی مانند خاگینه، حلوا قند و... نیز در استان ایلام رواج دارد.
برساق
فتانه سیدنیا یکی از زنان ایلامی به دیگر غذاهای محلی ایلام اشاره میکند و میگوید: برساق یکی از شیرینیهای محلی ایلام است که مواد تشکیل دهنده آن شامل زیره، رازیانه کوبیده شده، آرد ذرت و گندم، روغن، شکر، هل، شیر، گلاب، دارچین، تخم مرغ و نمک تهیه میشود.
وی افزود: برای تهیه این شیرینی مواد بالا را با هم ترکیب کرده خوب ورز میدهند و در روغن داغ سرخ میکنند.
کوفته سیرابی
زهرا خدایی یکی دیگر از زنان ایلامی با بیان اینکه برای تهیه این کوفته ابتدا سیرابی را چرخ کرده و با آرد، پونه، فلفلک، هزبوه (زوفا)، نمک، زردچوبه و پیاز مخلوط کرده، میگوید: خمیر به دست آمده در روغن سرخ میشود که یکی از غذاهای محبوب است.
شلکینه
وی در ادامه به یکی از خوراکیهای پرطرفدار ایلامی به نام شلکینه (چزنک) اشاره کرد و گفت: برای تهیه خمیر این خوراکی از آرد، زردچوبه، نمک، مایع خمیر و آب استفاده میشود که این مواد با هم مخلوط شده و روی ساج برشته میشود.
خدایی ادامه داد: پس از برشته شدن روی آن روغن حیوانی و شیره خرما ریخته و میل میشود.
منبع: فارس