زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکتر گلبن سهراب ، عضو هیات علمی گروه تغذیه بالینی و رژیم درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

تحریریه زندگی آنلاین : تحقیقات جدید نشان می‌دهند که ترجیحات غذایی کودکان خردسال می‌تواند با خطر چاقی در آینده مرتبط باشد. والدین و مراقبان می‌توانند بر ترجیحات غذایی کودکان خردسال تأثیر بگذارند، و در اینجا ما درباره استراتژی‌هایی بحث می‌کنیم که ممکن است مفید باشند و آن‌هایی که ممکن است مضر باشند.

به عنوان یکی از والدین، فرزندان‌تان همیشه شما را زیر نظر دارند، حتی زمانی که نوزاد هستند، متوجه می‌شوند که چگونه صحبت می‌کنید، غذا می‌خورید و در آینه به خودتان نگاه می‌کنید. شما نقش مهمی در شکل دادن به رفتارهای غذایی آنها و رابطه آنها با غذا و بدن دارید. شما همچنین تأثیر قابل‌توجهی بر محیط غذایی که در آن وعده‌های غذایی شما در آنجا صرف می‌شود و انواع غذاهایی که فرزندان‌تان می‌خورند دارید. در پنج سال اول زندگی، کودکان اساس رفتارهایی را ایجاد می‌کنند که الگوهای غذایی آینده آنها را شکل می‌دهد. در این سال‌های ابتدایی، بر اساس باورهای فرهنگی و خانوادگی، نگرش‌ها و شیوه‌های مربوط به غذا، کودکان یاد می‌گیرند، چه زمانی و چه مقدار غذا بخورند. والدین نقش حیاتی در ساختار دادن به این تجربیات اولیه غذا خوردن دارند که به تدریج و با افزایش سن بر روابط کودکان با غذا تأثیر می‌گذارد.

تحقیقات نشان می‌دهند که انتخاب‌های غذایی والدین حتی قبل از تولد کودک می‌تواند به ارتباط او با غذا تأثیر بگذارد. غذایی که مادر در دوران بارداری می‌خورد، ممکن است زمینه را برای پذیرش غذاها توسط کودک در مراحل بعدی زندگی فراهم کند. طعم‌های حاصل از رژیم غذایی مادر از مایع آمنیوتیکی که جنین را احاطه کرده است، عبور می‌کند. یک مطالعه بوها و ترکیبات سیر، زیره و کاری را در مایع آمنیوتیک زنان بارداری که کپسول سیر و غذاهای تند مصرف می‌کردند، شناسایی کرد. این تحقیق نشان می‌دهد که تجربه جنین و آشنایی او با طعم‌های مختلف می‌تواند به آشنایی نوزاد با طعم‌های مختلف و پذیرش آنها از غذاهای مختلف نقش مهمی را ایفا کند.

همان خواص حسی مایع آمنیوتیک در شیر مادر نیز دیده می‌شود. طعم شیر مادر ممکن است به تسهیل انتقال به رژیم غذایی بزرگسالان کمک کند، زیرا طعم‌های بسیار متفاوتی که مادر می‌خورد، در شیر مادر یافت می‌شود. یک مطالعه به تأثیر طعم شیر مادر بر پذیرش و لذت بردن نوزادان از غذاها پرداخت. در زنانی که در دوران بارداری آب هویج می‌نوشیدند، پذیرش و لذت نوزادان‌شان از طعم هویج در غذای نوزاد افزایش یافته بود.

همان‌طور که کودکان بزرگ‌تر می‌شوند، الگوهای غذایی آنها در تعاملات اجتماعی با دیگران شکل می‌گیرد و مراقبان نقش موثری در شکل‌‌گیری عادات غذایی بعدی کودکان دارند. والدین مسئول انتخاب غذاهایی هستند که فرزندان‌شان می‌خورند و به عنوان الگوهایی عمل می‌کنند که کودکان از آنها تقلید می‌کنند. در یک مطالعه، مصرف غذاهای جدید توسط کودکان زمانی افزایش یافت که معلم آنها آن غذا را با اشتیاق می‌خورد.

بیشتربخوانید:

بهبود خلق و خوی کودکان با تغذیه مناسب

تاثیر محدودیت و فشار

گاهی اوقات والدین غذاهای بسیار خوش‌طعم (و اغلب پر انرژی) را در رژیم غذایی فرزندان خود محدود می‌کنند، به این امید که کودکان جایگزین‌های سالمی را انتخاب کنند، اما این اغلب اثر معکوس دارد. محدود کردن غذای خوشمزه که بسیار از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی تبلیغ می‌شود؛ معمولا میل آنها را به آن افزایش می‌دهد. علاوه بر این، برخی از مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که والدین سختگیر دارند، احتمال بیشتری دارد که در مراحل بعدی زندگی دچار اضافه وزن شوند. محدودیت همچنین می‌تواند باعث شود کودکان در زمانی که گرسنه نیستند، غذا بخورند. این به نوبه خود می‌تواند توانایی یادگیری توجه به نشانه‌های فیزیکی و درونی گرسنگی و سیری را مهار کند. در مقابل، رعایت تعادل در محدودیت می‌تواند سودمند باشد. کودکانی که والدین‌شان به طور متعادل مواد غذایی مضر را محدود کرده‌اند، به طور کلی کالری کمتری نسبت به کودکانی که والدین‌شان از مقادیر زیاد یا کم محدودیت استفاده می‌کنند، مصرف می‌کنند. همچنین تحت فشار قرار دادن کودکان برای مصرف غذاهای مفید مثل میوه‌ها و سبزی‌ها هم می‌تواند اثر عکس داشته باشد.

پاداش دادن

برخی از والدین از پاداش دادن به کودکان برای تشویق آنها به خوردن غذاهای سالم استفاده می‌کنند، ولی از غذاهایی که اغلب خوشمزه و تا حدی مضر هستند، به عنوان پاداش استفاده می‌کنند، مثلا به کودک می‌گویند اگر غذات رو کامل بخوری، بهت شکلات می‌دهم یا بعدش می‌تونی بستنی بخوری. مطالعات نشان می‌دهند این رفتار بیشتر کودکان را به غذای پاداش مشتاق می‌کند و مانع شکل‌گیری رفتارهای درست تغذیه‌ای در کودکان می‌شود. کودکان باید بیاموزند که سالم غذا خوردن به خودی خود ارزشمند است.

بیشتربخوانید:

شیوه اصلاح بد غذایی کودکان

الگوبرداری

کودکان از رفتارهای اطرافیان خود الگوبرداری می‌کنند و زمانی که کودکان خردسال هستند، والدین (و گاهی اوقات خواهر و برادر) الگوی اصلی زندگی آنها هستند، بنابراین کودکان احتمالا همان عادات غذایی والدین خود را اتخاذ می‌کنند. از آنجایی که والدین بیشترین تأثیر را در این زمان در زندگی کودک دارند، مهم است که آنها الگوهای خوبی باشند.

یک نظرسنجی از بیش از 550 خانواده نشان داد که مصرف میوه و سبزیجات والدین قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده مصرف این غذاها توسط کودک است. متخصصین توصیه می‌کنند که والدین الگوهای فعال و مثبت باشند. این به معنای خوردن غذاهای متنوع و مصرف منظم میوه و سبزیجات است. علاوه بر این، والدین می‌توانند فرزندان خود را از طریق فیلم، کتاب یا باغبانی در معرض میوه‌ها و سبزیجات قرار دهند. زمانی که کودک‌تان از شما غذاهای ناسالم مانند چیپس یا پفک را درخواست می‌کند، برایش بخرید، ولی خودتان نخورید. این بیشترین تاثیر را در انتخاب غذایی کودک‌تان دارد.

در اینجا چند نکته وجود دارد که می‌توانید برای تأثیر مثبت بر عادات غذایی فرزندان خود تمرین کنید:

 سعی کنید غذاها با تنوع زیاد در اختیار کودک‌تان قرار بگیرد و غذا‌ها را بر اساس ترجیحات غذایی خودتان و یا حتی آلرژی غذایی که خودتان دارید محدود نکنید. تنوع طعم‌ها باعث می‌شود بهتر غذاهای جدید را بپذیرند.

 نظارت و سختگیری بیش از حد در ارتباط با انتخاب‌های غذایی سالم معمولا نتیجه عکس می‌دهد. سعی کنید همواره از دور و غیر محسوس بر انتخاب‌های غذایی کودک خود تاثیر بگذارید. رفتارهای دستوری نتیجه عکس می‌دهند.

 تا جایی که امکان دارد سعی کنید زمان صرف وعده‌های غذایی منظم باشد و همه افراد خانواده کنار هم غذا بخورند.

 زمان صرف غذا فضای خانه آرام و دلنشین باشد. غذا خوردن در فضای پر تنش بر غذا خوردن کودکان تاثیر منفی می‌گذارد.

 غذا‌ها را بدون اظهار نظر خاصی در اختیار کودکان قرار دهید. زیاد در مورد اینکه چقدر این غذا مفید یا مضر است، صحبت نکنید.

بیشتربخوانید:

فرمولی برای خوش اشتهایی کودک