د‌کتر لاد‌ن گیاهی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن‌سینا
سینوس‌ها حفرات کوچکی در جمجمه هستند که با غشاء ظریفی پوشیده شده‌اند و با غشاء داخلی بینی مرتبط هستند. به التهاب این غشاء‌ها، سینوزیت گفته می‌شود. به سینوزیت موقت و ناگهانی سینوزیت حاد اطلاق می‌شود. سینوزیت غالبا به دنبال سرماخوردگی و یاعفونت ویروسی و باکتریایی در بینی، گلو و مجرای تنفسی فوقانی ایجاد می‌شود. دود سیگار و تماس با آلودگی،هاگ‌ها و بعضی بوهای خاص باعث تحریک طولانی‌مدت یا مزمن غشاء سینوسی می‌شوند. سینوزیت مزمن باعث دشواری تنفس می‌گردد و می‌تواند باعث ایجاد پولیپ در بینی شود. واکنش‌های آلرژیک به مواد غذایی خاص نیز باعث سینوزیت می‌گردد.
مواد غذایی مفید
مصرف فراوان مواد غذایی که باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شوند، در مورد مبتلایان به سینوزیت بسیار مهم است. اگر مشکل سینوزیت ناشی از حساسیت به ماده غذایی خاصی باشد، آن ماده غذایی خاص باید از رژیم غذایی حذف گردد. انجام تست‌های تشخیص آلرژی توسط متخصص آلرژی به تعیین مواد حساسیت‌زا کمک می‌کند. تنظیم رژیم غذایی زیر نظر رژیم‌شناس به منظور اطمینان نسبت به تامین مواد مغذی ضروری از طریق مواد غذایی و نوشیدنی‌های مجاز توصیه می‌شود. غذاهای دریایی، گوشت قرمز، نان‌های کامل، غلات صبحانه، مغزدانه‌ها و دانه‌ها تامین کننده عنصر روی هستند. این ماده معدنی برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی ضروری است. رژیم غذایی غنی از عنصر روی به مبارزه با عفونت‌هایی که باعث سینوزیت می‌شوند کمک می‌کند.
توت فرنگی، گریپ فروت، مرکبات، سیب‌زمینی شیرین، گوجه فرنگی، فلفل قرمز، گلابی و سبزی‌های برگی سبز حاوی مقادیر خوبی ویتامین C هستند. این ویتامین به بلوغ سلول‌های سیستم ایمنی و بهبود عملکرد آنتی‌بادی‌ها کمک می‌کند. همچنین این ویتامین خاصیت آنتی ویروسی و آنتی باکتریایی دارد و باعث کاهش التهاب و تقویت عملکرد سیستم ایمنی می‌شود.
هویج، سیب‌زمینی شیرین، اسفناج، کلم پیچ و بروکسل حاوی بتاکاروتن هستند که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شوند. کمبود ویتامین A می‌تواند باعث تغییراتی در سلول‌های پوششی مجاری تنفسی گردد که این امر احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد. ویتامین A در جگر، شیر و پنیر پرچرب، زرده تخم‌مرغ و کره و همچنین در ماهی روغنی از جمله ماهی کولی، خال مخالی و آزاد قرمز یافت می‌شود. دانه سویا، توفو و دانه کنجد، دانه‌های آفتابگردان، بادام‌زمینی و شیر سویای غنی شده دارای کلسیم هستند. این مواد غذایی غیر لبنی جایگزین مناسبی برای افرادی که به شیر حساسیت دارند، محسوب می‌شوند. ماهی خال مخالی، ساردین، ماهی آزاد، کپور، کیلکا و مغزدانه‌ها و دانه‌ها حاوی اسیدهای چرب امگا-3 هستند که به کاهش التهاب مرتبط با سینوس کمک می‌کند.
مواد غذایی که باید پرهیز شوند
حساسیت‌های غذایی می‌توانند باعث سینوزیت شوند. در صورت مشکوک بودن نسبت به حساسیت غذایی با انجام تست حساسیت می‌توان ماده غذایی حساسیت‌زا را شناسایی نمود.
شیر و فرآورده‌های لبنی مثل ماست و پنیر باعث سینوزیت می‌شوند. در این موارد حذف این مواد غذایی توصیه می‌شود. در یک رژیم بدون شیر تمام مشتقات شیر از جمله کره، خامه، بستنی و مواد غذایی که در تهیه آنها به نوعی از شیر استفاده می‌شود مانند پوره، غلات صبحانه، دسرها، کیک‌ها، شکلات شیری و سوپ‌های حاوی شیر باید به کلی از برنامه غذایی حذف شوند.
علائم
گرفتگی بینی، سردرد، گوش درد، دندان درد، درد در ناحیه صورت و اختلال در حس بویایی. در برخی موارد سینوزیت می‌تواند باعث بروز تب گردد.
درمان‌های رایج
مراجعه به پزشک ضروری است. غالبا آسم، برونشیت، لارنژیت و ذات‌الریه به دنبال عفونتی که باعث سینوزیت می شوند عود کرده و یا تشدید می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد احتقان برای درمان عفونت سینوسی تجویز می‌شوند. چنانچه ابتلا به سینوزیت مربوط به پولیپ بینی باشد، پولیپ را می‌توان با عمل جراحی برداشت.
برنامه غذایی برای مبتلایان به سینوزیت
برای افرادی که مستعد ابتلا به سینوزیت هستند مصرف مواد غذایی غنی از روی و ویتامین C جهت حفظ سلامت سیستم ایمنی بسیار مهم است. مصرف سیر و پیاز که خاصیت ضد باکتریایی دارند نیز می‌تواند مفید باشد.
میان‌وعده‌ها
غلات صبحانه کامل با شیر سویا
آب گریپ فروت یا پرتقال همراه با دو عدد بیسکویت سبوسدار
ترکیب دانه کنجد، کدو حلوایی، آفتابگردان و یک فنجان چای گیاهان دارویی
وعده‌های اصلی
کیک ماهی آزاد پخته با جوانه لوبیا به همراه ماست سویا
مرغ کباب شده با اسفناج و برنج سبوسدار
گوشت و سیر با نان سبوسدار به همراه سالاد میوه‌های زمستانی با دانه آفتابگردان بو داده شده همراه عسل
وعده‌های سبک
ماهی خال مخالی کبابی با هویج و لیمو
نان سبوسدار با کره بادام‌زمینی و تره آبی تازه به همراه سالاد میوه
نان پیتا سبوسدار که با تخم‌مرغ و مایونز پر شده باشد و شاهی به همراه یک سیب یا موز بزرگ
صبحانه‌ها
کرپ هلو به همراه یک لیوان آب پرتقال تازه
سیب و خرما به همراه غلات صبحانه سبوسدار با شیر سویا و یک لیوان آب گریپ فروت
تخم‌مرغ و قارچ با نان سبوسدار به همراه سالاد میوه
