به طور کلی ارائه بطری و پستانک در شیرخوارانی که از شیرمادر استفاده می‌کنند به دلیل ایجاد سردرگمی شیرخوار در گرفتن پستان و اختلال در تداوم تغذیه با شیرمادر و عوارض دیگر آن، توصیه نمی‌شود:
یونیسف و WHO در بخش نهم دستور‌العمل ده اقدام ترویج تغذیه با شیرمادر در بیمارستان‌های دوستدار کودک، موکداً استفاده از بطری و پستانک را در شیرخوارانی که با شیرمادر تغذیه می‌شوند ممنوع کرده است.
مسلماً این توصیه‌ها بر اساس مطالعات وسیع و با داشتن پایه‌های علمی قوی انجام گرفته و باید به آنها اهمیت داد.
معمولاً با آموزشی که مادر در دوران بارداری و سپس در زایشگاه پس از زایمان به او داده می‌شود باید با روش تغذیه مستقیم شیرخوار از پستان، از بیمارستان مرخص شود و جهت تداوم شیردهی از پستان، از حمایت‌های لازم بهره‌مند باشد.
چندین مطالعه نشان داده‌اند که دادن بسته‌های هدیه به مادر در زمان ترخیص که محتوی شیرمصنوعی و شیشه و پستانک باشد موجب کاهش مدت تغذیه انحصاری با شیرمادر می‌شود.
مادران شاغل نیز کار خارج از منزل را نباید بهانه‌ای برای استفاده از روش تغذیه با بطری قرار دهند.
آنان می‌توانند در ساعات حضور در منزل، شیرخوار را مستقیماً از پستان تغذیه کنند و در ایام غیبت از خانه، شیر دوشیده شده آنان با ابزار دیگری مانند فنجان یا قاشق به شیرخوار داده شود.
در برخی مهدکودک‌ها شیر دوشیده شده مادران را با بطری به شیرخوار می‌دهند.
این اقدام منجر به علاقه کمتر شیرخوار به تغذیه از پستان مادر شده و مادر با تصور ناکافی بودن شیر خود، اعتماد به نفسش را از دست می‌دهد.
عوارض استفاده از بطری و پستانک
1- اشکال در گرفتن صحیح پستان (Nipple Confusion) شایع‌ترین عارضه آن است که به علت وجود تفاوت در مدل مکیدن پستان مادر با بطری یا پستانک ایجاد می‌شود.
2- رشد نامناسب دندان‌ها به علت مکیدن نامناسب، تقویت حرکات غلط در فک و زبان و تأثیر منفی بر رشد طبیعی و تشریحی فک و دهان
3- کاهش تولید شیرمادر به علت: کاهش دفعات و طول مدت شیردهی عدم تخلیه پستان‌ها به صورت مکرر و مؤثر (به علت مکیدن‌های نامناسب شیرخوار)
مطالعه نشان داده است شیرخوارانی که در اکثر ساعات روز و یا هنگام شب از پستانک استفاده نموده‌اند، چهار برابر بیشتر از شیرخوارانی که از پستانک استفاده نکرده‌اند در سن شش ماهگی با قطع شیرمادر و یا کاهش طول مدت تغذیه با شیرمادر روبرو شده‌اند.
4- افزایش احتمال ابتلای شیرخوار به انواع عفونت‌ها: عفونت‌های مکرر گوش، اسهال و ...
* مطالعات انجام شده درمورد ارتباط بین مصرف پستانک و افزایش خطر عفونت گوش میانی نشان داده‌اند که در شیرخواران 3 تا 18 ماهه درصورت حذف پستانک، کاهش میزان حمله اوتیت حاد میانی در ماه 29 درصد بوده و درصورت استفاده از آن، 33 درصد افزایش نسبت به گروه شاهد داشته است.
* مطالعات انجام شده در مورد ابتلا به بیماری‌ها، حاکی از آن است که استفاده از آن به طور مشخصی همراه با افزایش علایمی از قبیل ویزینگ، سرفه، گوش درد، استفراغ، اسهال، تب و کولیک بوده است.
5- مشکلات دندانی: پوسیدگی و ناهنجاری‌های دهان و دندان
بررسی‌ها نشان داده‌اند در صورت استفاده از پستانک به دلیل افزایش لاکتوباسیل بزاقی و کاندیدا در دهان، پوسیدگی دندان و عفونت قارچی دهان بیشتر دیده می‌شود.
6- اختلال در تنفس و کاهش سطح اشباع اکسیژن خون به علت بر هم زدن هماهنگی بین تنفس و بلع شیرخوار
7- ایجاد وابستگی
انجمن علمی ترویج تغذیه با شیرمادر ایران
www.shiremadar.com
بیشتر بخوانید:
شیر همه مادران کافی است مگر ...
وضعیت صحیح شیردهی
چرا استفاده از بطری و پستانک در شیرخواران منع می‌شود؟
2 نکته در مورد تغذیه مادر و آلرژی غذایی شیرخوار
روش های درست نگهداشتن شیرخوار
شیرخوار ورزشکار!!!
