سعیده نوباوه
چاقی چیست؟
چاقی به حالتی گفته میشود که میزان چربیها بدن در حدی است که سلامت فرد به خطر میافتد. برای اندازه گیری میتوان از مقایسه شاخص توده بدنی (BMI) کودک با میانگین این شاخص در میان سایر افراد جامعه استفاده کرد. کودکانی که عدد BMI آنها نسبت به سنشان بالاست دارای اضافه وزن هستند و اگر این بالا بودن زیاد باشد چاق محسوب میشوند.
سوال بزرگ: چه عاملی باعث افزایش وزن کودکان میشود؟
علت افزایش وزن کودکان ساده است: میزان کالری که مصرف میکنند از میزانی که میسوزانند بیشتر است. اما متاسفانه علت خوردن بیش از حد آنها هنوز مشخص نیست. شخصیت کودک، زندگی با خانواده، روابط او با سایرین و سبک زندگی اش همگی بر نوع غذاها و میزان آنها تاثیر میگذارد. این عوامل همچنین بر میزان فعالیت روزانه کودک نیز موثر است. واقعیت این است که زندگیهای پر مشغله امروزی فعالیت بدنی را نسبت به 10 سال گذشته برای کودکان مشکلتر کرده است.
چرا برخی کودکان بیش از حد میخورند؟
امروزه دسترسی به غذاهای سرشار از چربی، قند و نمک بسیار ساده شده است. تنقلات مضر در حال حاضر یکی از مواد غذایی ثابت در رژیم بسیاری از کودکان است. ریزهخواری به جای مصرف وعدههای سالم و اصلی به نظر به یک هنجار برای کودکان تبدیل شده است. وجود مواد غذایی در اندازههای بزرگ در سوپر مارکتها و رستورانها باعث شده است کودکان اندازه یک وعده عادی را فراموش کنند.
بازاریابی و تبلیغات غذاهای آماده و برخی تنقلات معمولا کودکان را هدف قرار میدهد و بر انتخابهای آنها تاثیر میگذارد. طبق تحقیقات صورت گرفته، کودکانی که بیشتر تلویزیون و تبلیغات مربوط به مواد غذایی را تماشا میکنند، میل بیشتری برای خوردن تنقلات مضر دارند.
کودکان امروزی وقت بیشتری صرف تماشای تلویزیون و بازی با رایانه میکنند. این به این معناست که فعالیت آنها کاهش یافته و بیشتر در معرض تبلیغاتی که آنها را برای مصرف مواد غذایی چاق کننده تحریک میکنند قرار دارند. میتوان از میزان ساعاتی که کودک تلویزیون تماشا میکند پیش بینی کرد که آیا او در آینده دچار چاقی خواهد شد یا خیر.
زندگی والدین پر مشغله شده است و آنها زمان کمتری را برای آشپزی در خانه دارند. بسیاری از والدین ترجیح میدهند فرزندشان غذای آماده و فراوری شده مصرف کند.
در اکثر رستورانها، غذای مخصوص کودکان سرشار از چربي، قند و نمک است.
مواد غذایی و نوشیدنیهای موجود در مدارس اکثرا سرشار از قند، چربی و نمک هستند. اکثر کودکان ترجیح میدهند در مدرسه از مواد غذایی نظیر ساندویچ و چیپس استفاده کنند.
برنامه منظم وعدههای غذایی در بسیاری از خانوادهها بر هم خورده است. خیلی از کودکان غذای خود را در مقابل تلویزیون یا در حال حرکت مصرف میکنند.
نسبت به تلویزیون سخت گیر شوید
در خصوص برنامهها و ساعاتی که فرزندتان حق تماشای تلویزیون را دارد دقیق و حساس باشید. به محض تمام شدن برنامه، تلویزیون را خاموش کنید حتی اگر فرزندتان شدیدا اعتراض کرد. متخصصان معقتدند کودکان نباید بیش از روزی 2 ساعت تلویزیون تماشا کنند. در اتاق فرزندتان تلویزیون قرار ندهید. این کار باعث میشود کودکان از فعالیتهای مفیدتر غافل شوند زیرا بیشتر وقت خود را صرف تماشای تلویزیون میکنند.
تعادل میان ساعات ورزش و تماشای تلویزیون
کاری کنید ساعات فعالیت فرزندتان با ساعات تماشای تلویزیون برابر شود. این مورد را به صورت یک قانون درآورید. برای مثال اگر فرزندتان امروز یک ساعت ورزش کرده است، به او اجازه دهید یک ساعت تلویزیون تماشا کند.
خوردن هنگام تماشای تلویزیون را ممنوع کنید
اجازه ندهید فرزندتان هنگام تماشای تلویزیون تنقلات یا وعده غذایی خود را بخورد. خوردن در مقابل تلویزیون باعث میشود کودک متوجه سیر شدن خود نشود و بیش از نیاز بدنش بخورد. تحقیقات نشان میدهند افرادی که غذای خود را هنگام تماشای تلویزیون میل میکنند يك چهارم بیش از حالت معمول غذا میخورند.
ورزش را مفرح و هیجان انگیز کنید
فرزندتان را به انتخاب ورزشی که به آن علاقه دارد تشویق کنید. خوش گذشتن به کودک کلید ادامه فعالیت ورزشی است. لوازم ورزشی کافی برای کودک را داخل خانه فراهم کنید – توپ، طناب، دوچرخه، اسکوتر، و حلقههای ورزشی. همچنین کلاسهایورزشی متعددی در حال حاضر وجود دارند که کودک میتواند در آنها نام نویسی کند. فوتبال، شنا، ژیمناستیک، اسکیت، بدمینتون و تنیس از جمله این کلاسها هستند.
آیا شما نگران وزنتان هستید؟
آیا شما شخصا نگران وزن و اندام خود هستید؟ آیا شما تا به حال رژیمهای غذایی متعدد را امتحان کردهاید؟ برخی متخصصان معتقدند که رویکرد یک کودک به مواد غذایی و اندام خود تا حد زیادی بستگی به رویکرد والدین او دارد. اگر کودکی مادر خود را در حال محاسبه میزان کالری یا ماده غذایی ببیند، احتمال اینکه خود او نیز چنین کاری را انجام دهد بیشتر است.
برخی تحقیقات نشان میدهند والدینی که بیش از حد به اندام خود حساس هستند باعث میشوند فرزندشان دچار سوء تغذیه شود. مادرانی که از چربیهای بدن متنفر هستند این تفکر را به فرزند خود نیز منتقل میکنند. همچنین والدینی که بیش از اندازه بی تفاوت هستند، احتمال ابتلای فرزندشان به سوء تغذیه بیشتر است.
آیا فرزند شما استرس دارد؟
کودکان مضطرب بیش از سایر کودکان از تنقلات مضر استفاده میکنند و میل آنها به غذاهای چرب بیشتر است. آنها وعدههای صبحانه را کمتر مصرف میکنند و میوهها و سبزیجات در رژیم غذایی آنها جایی ندارد.