زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكترفریدون ممقانی؛ متخصص تغذیه

نوزادان زودرس بسیار حساس هستند و جهت تأمین و افزایش قدرت سیستم ایمنی بدنشان، تغذیه با شیر مادر اهمیت بیشتری دارد كیفیت و كمیت شیر مادر بیشترین تأثیر را بر افزایش طول عمر نوزاد خواهد داشت. 

مادران نوزادان زودرس برای بهبود وضعیت نوزادشان باید آگاهی قبلی داشته باشند. در صورت امکان مادران از همان شروع دوره شیردهی برای افزایش کمیت شیر خود باید نزد نوزاد باشند. تنها با شنیدن صدای بچه ترشح شیر افزایش می‌یابد. وقتی شیردهی در شش ساعت اول تولد صورت می‌گیرد، سطح پرولاكتین شیر بیشتر از زمانی است كه شیردهی پس از سه روز انجام می‌شود.

مادران باید برای افزایش سطح پرولاكتین شیر اقداماتی انجام دهند. این اقدامات عبارتند از: مراقبت‌های كانگرو، تداوم نزدیكی با نوزاد، گوش كردن و پاسخ‌های عاطفی به گریه‌های نوزاد، مجبور كردن كودك به مكیدن پستان، تداوم دوشیدن شیر به حالت دستی ویا استفاده از پمپ (حتی اگر مقدار شیر در روز‌های اول پایین باشد).

زمانی كه نوزاد غذایی به غیر از شیر مادر دریافت می‌كند، در ترشح شیر مادر اختلال ایجاد می‌شود. در این مواقع مادر باید شیر خود را بدوشد و ذخیره كند تا در زمان نبودش به كودك داده شود. همان‌طور كه قبلا یادآوری شد، نوزادان كم وزن با انواع متنوعی از شیرها تغذیه می‌شوند. شیر ترکیبی اهدایی، ترکیبی از شیرمادران اهداكننده است که می‌تواند دو نوع باشد: شیر مادرنوزاد طبیعی و شیر مادران نوزاد زودرس.

تحقیقات نشان می‌دهد که شیر مادر نوزاد زودرس مواد مغذی بیشتری داشته و كودكان كم وزنی كه از این شیر تغذیه می‌کنند، رشد دور سری بیشتری دارند. در شیرهای ترکیبی استرلیزه‌نشده، جذب اسیدهای چرب ضروری بالاست. اگر از شیر خود مادر به جای شیر ترکیبی استفاده شود، نوزاد رشد بیشتری خواهد داشت كه به دلیل تازگی و بدون انجام فرایندهای شیمیایی بر روی آن و همچنین داشتن آنتی‌بادی‌های طبیعی و مفید برای پاسخ به هجوم میكروب‌های محیط بیرون و بدن نوزاد است.

محققان دریافته‌اند نوزادان زودرسی که در بیمارستان بستری هستند و با بطری یا قاشق تغذیه می‌شوند، زمانی که تغذیه آنها در پاسخ به گرسنگی باشد، نوزاد نسبت به تنظیم دریافت كالری سریع‌تر سازش پیدا می‌كند. از فواید این روش می‌توان به بهبود کارایی دستگاه گوارش و نیز اختلالات کمتر اشاره كرد.

در این نوزادان، انرژی مصرفی هنگام گریه کردن كمتر از زمان انتظار دریافت غذاست و این نكته در مورد نوزادان ضعیف و کم‌وزن اهمیت زیادی دارد. نوزادان خودشان بهتر درک می‌کنند كه چه زمانی غذا بخورند و احتمالا ملاك تغذیه آنها در بیمارستان زمان بندی شده است.  

تقویت‌سازی شیر مادر 
تقویت‌سازی شیر برای نوزادان زودرس بسیار رایج است. اغلب كلسیم و فسفر برای بهبود مینرالیزاسیون استخوان و پروتئین برای افزایش میزان رشد و نیزسایر ویتامین‌ها و مواد معدنی اضافه می‌شود. تقویت‌سازی بسیار مهم و همراه با مشكلات زیادی است.

در یک بررسی فرمولا با پروتئین سه برابر شیر مادر در مقایسه با شیر مادر نوزاد نارس انجام شد و نتایج نشان داد که میزان رشد نوزادان مشابه است؛ ولی نوزادانی كه از فرمولا با پروتئین بالا تغذیه شده بودند سطح سرمی اوره و كراتین آنها به علت تجزیه پروتئین‌ها بالا بود و حالت مسمومیت ایجاد شد.

علاوه بر این، میزان اسیدآمینه ‌های فنیل آلانین و تیروزین ( ترکیبات سازنده پروتئین) در خون نوزادان تغذیه‌شده با فرمولا بسیار زیاد بود؛ چرا که مقدار زیاد این اسید آمینه‌ها در رشد سیستم عصبی اختلال ایجاد می‌كند. در مطالعه دیگری که روی فرمولای تقویت شده با پروتئین‌های شیر گاو در مقایسه با شیر مادر كه با پروتئین‌های شیر مادر تقویت شده بود انجام گرفت، نتایج نشان داد نوزادانی كه با شیر مادر تقویت شده‌اند، نسبت به بقیه افزایش وزن بیشتر و تعادل پروتئین بهتری دارند. 

تقویت شیر مادر با شیر گاو
ثابت شده است كه تقویت سازی شیر مادر با فرآورده‌های شیر گاوی، به عنوان كمك غذای نوزادان طبیعی و یا نوزادان زودرس كه به صورت پودر تقویت‌شده شیر است، میزان ایمنی شیر مادر را كاهش می‌دهد؛ به همین دلیل میزان ابتلای نوزادان به بیماری‌های عفونی كه با شیر تقویت‌شده تغذیه می‌كنند، بیشتر از كودكانی است كه تنها از شیر مادر تغذیه می‌شوند...

برای خواندن بخش دوم -تغذیه کودکان نارس- اینجا کلیک کنید.