زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 دكتر حسین كریمی؛ متخصص توانبخشی اعصاب اطفال، عضو مركز تحقیقات توانبخشی اعصاب اطفال

ترتیب تغذیه نوزادان به خصوص نوزاد نارس، بدین طریق است که نوزاد در 6 ماه اول زندگی باید از سینه مادر تغذیه نماید و به مرور زمان از غذاهای نرم به خوردن غذاهای خانواده هدایت شود. اما آیا در این نوع دستور تغذیه مساله تکامل cranial nerve نیز در نظر گرفته شده است؟ اگر به‌ وسیله تغذیه، مشکلات Neurorehabilitation اعصاب دوازده‌گانه را در نظر بگیریم، علاوه بر ارزش غذایی که در این دستور نهفته است به کامل بودن این دستور تغذیه‌ای پی خواهیم برد.

همچنین اگر مسیر ارتقاء Cranial nerve را پیگیری کنیم به ضرورت علمی این دستور بیشتر پی خواهیم برد. اگر با دقت مراحل تغذیه ای را پیگیری نماییم با اشکالاتی که در موقع اجرای این پروتکل به دست می‌آوریم، می‌توانیم به نارسایی‌های عملکردی این دوازده اعصاب پی ببریم. 

عملكرد اعصاب دوازده گانه
تقریبا کلیه رسپتورهای این 12عصب در سروصورت قرار دارد و هسته این اعصاب در سرتاسر ساقه مغز، منتشر است (از پایین‌ترین قسمت ساقه مغز Medulla obllangata گرفته تا قسمت‌های فوقانی مغز میانی یا Mid brain ادامه دارد) چون اولین نورون‌های این اعصاب در ساقه مغز است بنابراین منشا اولین مرحله پیام این اعصاب در ساقه مغز می‌باشد در حالی که در اعصاب سوماتیک (که تعداد آن را 31جفت ذکر می‌کنند) اولین نورون آن در نخاع است و برحسب دقت عملکرد نرون‌ها هسته‌های بعدی آنها در ستون مهره‌ای نخاع هستند. بزرگ‌ترین نورون‌ها و در دقیق‌ترین هسته‌ها و یا نورون‌های دوم آنها در بصل‌النخاع قرار گرفته است. 

ساقه مغز؛ نخستین محل دستور حسی و حركتی كودك 

در کودک تازه متولدشده، تقریبا ساقه مغز، اولین محل است که دستور حسی و حرکتی و عملکرد تحریک حس‌ها به صورت Primitive reflexها خود را نشان می‌دهد. این منطقه در آینده، مراکز هوشیاری و انجام اعمال اعصاب خودکار و درضمن این منطقه مسئول اولیه، هماهنگی اعمال حسی و حرکتی می‌باشد. 

چون ضروری است از وجود این رفلکس‌های اولیه و شناخت منشا و منبع انجام آن برای بهتر سازمان دادن اعمال سیستم ساقه مغز که پایه‌های اولیه مراکز توجه و تمرکز، شناخت و رفتارهای آینده کودک را سازمان می‌دهد استفاده کنیم و همچنین منشا چگونگی عملکردی هوش در ابتدا در ساقه مغز می‌باشد، به این دلایل بهتر است از وجود رفلکس‌های اولیه که حداکثر تا 6 ماهه اول زندگی تحت کنترل مغز قرار می‌گیرد و از بین می‌رود، برای بالابردن توانمندی عملکردی این سیستم اولیه و مهم کمال بهره‌برداری لازم را بنماییم، به همین دلیل در این 6 ماهه بسیار ضروری است که با شناخت صحیح و ایجاد محرک‌های متوازن و متوالی برای ساقه مغز مراحل تکاملی این منطقه بسیار مهم را درست پایه‌ریزی نماییم، تا در آینده دچار مشکلات توجه و تمرکز، اختلال در اعمال حرکتی و اشکالات هوشیاری و احتمالا شناختی نشویم. 

برای بدست آوردن این عملکرد موزون و درست علاوه بر اینکه ضروری است از همه امکانات تحریکی 6 ماهه اول زندگی با شناخت دقیق نوروفیزیولوژی و Nero development این منطقه با اطلاع و موزون و با برنامه‌ریزی کامل تکاملی بهره‌برداری نماییم، یکی از این امکانات بسیار مهم امکانات وسیع اعصاب دوازده‌گانه سروصورت می‌باشد. که ابتدا از مکیدن شیرمادر شروع می‌شود و به مراحل بعدی تغذیه و چگونگی رفتار کودک با دهان شکل می‌گیرد در خیلی از موارد دیده می‌شود کودکانی که این مراحل را به خوبی طی نکرده‌اند اولین واکنش‌های منفی آنها برای شناخت بهتر و فضای شناختی (oral streognosial) دست به دهان کردن می‌باشد، که این رفتار در ابتدا به صورت اعمال احتیاجی مغز می‌باشد ولی بعدها به عنوان یک عادت و عامل ناپسند و مضر برای عفونت‌های مختلف دهان و تخریب مسائل بهداشتی دهان و دندان را سبب می‌گردد.

در حالی که اگر به نوروفیزیولوژی این اعصاب دوازده‌گانه بادقت بنگریم و در موقع لازم محرک لازمه را به کودک به وسیله مادر القاء نماییم، این نوع مشکلات کمتر به وجود می‌آید.