به قلم : ملیحه احمدبیگی
تحریریه زندگی آنلاین: یکی از بزرگترین دانشمندان جهان که علوم شاخص و آثار مکتوبش زبانزد جهانیان است و او را به گونهای همهچیزدان عصر خود و دنیای امروز میدانند شیخالرئیسابوعلیسینا میباشد. وی اول شهریور سال 359 هجری شمسی در روستای افشنه بخارا پایتخت ساسانیان بدنیا آمد. پورسینا را به عنوان اولین روانپزشکی میشناسند که در کتاب طب قانونش به مفهوم توهم و هذیان پرداخته بود. او همچنین روح انسان را در اثربخشی بیماریها دخیل میدانست و تاثیرات عشق بر جسم و روان آدمی را مورد بررسی قرار داده بود. گستردگی علم پزشکی و روانپزشکی بوعلیسینا حیرتانگیز است او حتی به جنبههای زیستی و اجتماعی بیمار نیز توجه خاصی داشت، اما در همین زمان در دیگر نقاط جهان بیماریهای روحی روانی دستخوش خرافات بیرحمانهای میشد، زیرا پاسخ صحیحی برای علت و درمان بیماران نمییافتند. به همین خاطر سهلترین راهحل را انتخاب و انسانهای رنجور و بیپناه را که خود از شرایط روحی و روانیشان مستاصل میگشتند به عنوان فردی که شیطان در وجودشان رخنه کرده گناهکار میدانستند و با شنیعترین شیوههای ممکنه مجازات میکردند تا شیطان از وجود آنها بیرون آید و دوباره سلامتیشان را بدست آورند.
با گذر زمان نیز رنسانس پزشکی و روانپزشکی کمکم شکل میگرفت تا جایی که مجهولات بیماریهای اعصاب و روان هم بینصیب از این پیشرفت نماند. همانند پاول ایگن بلولر روانپزشک سوئیسی که با دیدگاهی بدیع در درک بیماریهای روان خصوصا نامگذاریشان شهرت یافت.
یکی از بیماریهایی که او نامش را در سال 1911 از دو واژه یونانی اوتوس به معنای خود و ایسم یعنی گرایش ابداع کرد اوتیسم بود پس از آن سال 1943 لئو کانر پزشک بیمارستان جانهاپکینز با تحقیق و مطالعه بر یازده کودک دارای اختلال رفتاری توانست اوتیسم را تشخیص دهد و راجع به آن مقالهای به چاپ برساند.
بیشتربخوانید:
نحوه برخورد والدین با کودکان مبتلا به اوتیسم
رژیم غذایی مفید برای کودکان مبتلا به اوتیسم
اگر فرزند مبتلا به اوتیسم دارید بخوانید
نیمنگاهی به بیماری اوتیسم
بیماری اوتیسم معمولا قبل از سه سالگي ظاهر ميشود و از همان ابتدا با ديگر كودكان تفاوتهاي فاحشي دیده میشود و رفتارهای خاصی از خود نشان میدهند، همانند:
1- كودك علاقهاي به آغوش گرفتن نداشته باشد.
2- بچههای «خوبی» به نظر میآیند، آرام دراز میکشند، به ندرت گریه میکنند و مقدار زیادی هم میخوابند.
3- بعضی از آنها ممکن است بدون هیچ علت واضحی جیغ و گریه به راه بیندازند.
4- کودک توجه کمتری به اطرافیان نشان دهد.
5- تمایلی به نگاه کردن و لبخند به اطرافیان ندارد.
6- نسبت به اسم خود هنگامی که او را به نامش خطاب قرار میدهند، واکنش کمی نشان میدهد.
7- برقراری ارتباط چشمی با اطرافیان برایشان دشوار باشد.
پندار والدین
از همان ابتدا يعني قبل از سه سالگي والدين متوجه اين رفتارها ميشوند و علاوه بر اينها آگاه میگردند كه كودكشان اصلا صحبت نميكند. منظور از صحبت كردن در اينجا جملات معنيدار نيست، بلکه همان آواهاي اوليه زبان همانند د د يا ماما يا بابا و غيره است، اما والدین تصور میکنند كودكشان در حس شنیداری مشکلاتی دارد که پس از بررسیهای پزشکی و هنگامی كه مورد سنجش قرار ميگيرند واقف میشوند که از نظر شنوايي هم در حد نرمال هستند.
راهبرد اساسی
طراحی دکوراسیون برای کودکان اوتیستیک کار بسیار حساس و سختی میباشد، زیرا اگر کوچکترین موردی از قوانین اخلاقی و رفتاری آنها رعایت نشود به دلیل استرس و اضطرابی که بر آنها وارد میگردد، ممکن است واکنشهای هیجانی و گاهی هم رفتارهای خشونت آمیز از خود بروز دهند.
بیشتربخوانید:
علائم اوتیسم و روش تشخیص آن در کودکان
آیا کودکان اوتیسمی تیزهوش هستند؟
مدیریت بحران
یک دفتر یادداشت تهیه کنید و سعی کنید رفتارها و کردارهای کودک را زیر ذرهبین قرار دهید. نکتهها را با حوصله و دقت بنویسید، درج ساعت و تاریخ بسیار حائز اهمیت است، زیرا ممکن است رفتارهای کودک به زمان هم مرتبط باشد که چه مواقعی روز یا شب آرامتر هستند و چه مواقعی رفتارهای هیجانی یا نامناسبشان کمتر و یا بیشتر است، خلاصه ذرهبین نگاهتان حسابی باید جزئیات را رصد کند.
همین نکات به شما کمک میکند تا شما متوجه شوید چگونه باید با کودکتان رفتار کنید کافی است مواردی که او را مورد تنش قرار میدهد انجام ندهید.
از همین ابتدا باید بگویم تغییر در دکوراسیون شما اصلا کار آسانی نیست و شما اجازه ندارید به یکباره اثاثیه را جا به جا کنید و تحولی در خانهتان بوجود آورید، زیرا کودکان اوتیستیک در برابر هر تغییری هر چند کوچک و خصوصا جا به جا شدن لوازم منزل بسیار حساس هستند و سریع از خود عکسالعمل نشان میدهند.
گاهی مادران برای آنکه یک اتاق اختصاصی برای کودک تعبیه کردهاند، هنگام کارهای روزانه دلشوره و نگرانیهای دائم برای کودکشان دارند. همین امر آنها را از خانهداری باز میدارد و مستأصلشان میکند. یک چادر مسافرتی کوچک که فرزندتان در آن جای گیرد و حداقل بتواند در چادر بایستد گزینه قابل تأملی میباشد، زیرا همانطور که میدانید کودکان اوتیستیک به یک فضای مستقل علاقه بیشتری نشان میدهند که این فضای مستقل برای آنکه در دید شما باشد، میتواند در سالن پذیرایی خانهتان استقرار یابد، زیرا کانون توجه، مرکز تجمع و خلاصه پایتخت منزل شما پذیرایی است.
نکتههای مهم در استفاده از چادر مسافرتی
۱- سعی کنید جنس چادر از مواد مصنوعی و پلاستیکی نباشد، حتی میتوانید یک نوع ضخیم، اما خنک پارچه نخی را انتخاب و برای دوخت چادر به خیاط سفارش دهید.
۲- درِ چادر را همیشه کاملا باز نگه دارید تا هم بودن در جمع خانواده را کمکم بپذیرد و هم استقلال را احساس کند.
۳- دمای چادر را کنترل نمایید. میتوانید کلیه در و پنجرهها و هواکش چادر را تماما باز نگه دارید تا هوای درون چادر خفه یا گرم نباشد، زیرا جریان دائمی هوا و اکسیژنرسانی مناسب از موارد حیاتی بهبود خلق و خو میباشد.
۴- برخی از کودکان اوتیستیک به تماشا کردن تلویزیون علاقه دارند. در صورت امکان درِ چادر رو به تلویزیون باشد تا با باز نگه داشتن آن کودک بتواند در فضای مستقلش تلویزیون هم نگاه کند.
۵- به دلیل آنکه کودکان اوتیستیک از نور زیاد و صدای بلند بدشان میآید و مضطرب میشوند نباید چادر نزدیک بلندگوهای تلویزیون و کلا سینما خانواده قرار بگیرد. همچنین رو به روی پنجره هم نباشد، زیرا تابش مستقیم خورشید نیز کودک را تحریک میکند و البته فاصله مناسب از تلویزیون را نیز از یاد نبرید.
6- به یاد داشته باشید هر گز در تاریکی مطلق تلویزیون نگاه نکنید، زیرا نور تصاویر شدیدتر میشود و ممکن است چشمان کودک را بیازارد.
7- در موقع مهمانیها هم نیازی نیست چادر را جمع نمایید که همین حرکت به یکباره جمع کردن چادر کودک را آزار خواهد داد.بودن چادر در پذیرایی نشانه بینظمی و سلیقه نداشتن شما نیست، بلکه تنها عشق و مهربانی سرشار شما به فرزندتان را به نمایش میگذارد.
بیشتربخوانید:
تولد زودهنگام «نوزاد» چه بیماریهایی را به دنبال دارد؟
خطرات مصرف استامینوفن در بارداری؛ از بیشفعالی تا اوتیسم
20 نشانه کودکان مبتلا به اوتیسم
وارد کردن چادر به خانه
برای وارد کردن چادر مسافرتی در دنیای کودک اوتیستیک باید حوصله و صبر زیادی داشته باشید و آن را مرحله به مرحله وارد خانه کنید.
زمانی که چادر را تهیه کردید که معمولا دارای یک پوشش استوانهای است، آن را داخل خانه کنار درِ ورودی بگذارید. سپس در طی روز کمکم آن را جا به جا نمایید و آن را در قسمتی که میخواهید چادر را بنا کنید، قرار دهید.
نکته...
توجه داشته باشید اگر بردن چادر به آن قسمت خانه چند روزی هم طول کشید، اصلا مهم نیست. مهم این است که کودک شما با ورود یک وسیله جدید دچار اضطراب و استرس نگردد و کمکم بتواند با آن شیء ارتباط برقرار نماید. شما باید در میزان جا به جا شدن چادر هم دقت داشته باشید. سعی نکنید برای زودتر رسیدن چادر به مکان مورد نظرتان با فاصلههای زیاد آن را پیش ببرید، بلکه باید با حوصله و صبرتان کمکم این کار را انجام دهید، حتی باز کردن چادر هم باید با حوصله و کم کم انجام گیرد:
۱- ابتدا زیپ را باز کنید.
۲- چادر را از پوشش در بیاورید.
۳- ... .
مرحله به مرحله و به آهستگی. اصلا هم به این فکر نکنید چند روز قرار است طول بکشد. در واقع شما باید فیلم زندگیتان را روی دکمه اسلو موشن (آهسته) بگذارید.
پس از برقراری چادر، وسیلهها و اسباببازیهایی که دوست دارد را جلوی درِ چادر قرار دهید و تعدادی را هم داخل آن. تأکید میکنم این کار را هم باید کمکم و به فاصله چند روز انجام دهید. اصلا تلاش نکنید که کودک را به زور به داخل چادر هدایت کنید... .
نگران نباشید، برای به دست آوردن اسباببازیهای مورد علاقهاش هم که باشد، خودش داخل چادر خواهد رفت.
توجه داشته باشید که اتاق خواب کودکتان را هم باید به همان شکل حفظ کنید، زیرا چادر را در پذیرایی برای این بنا کردهاید که فرزندتان در دید شما باشد.
از حالا به بعد شما دو مکان مستقل برای او تعبیه کردهاید یکی اتاق خواب او و دیگری اتاق بازی او که میتوانید او را همیشه در اتاق بازیاش تحت نظر بگیرید.
و شب هنگام کودک را اگر تمایل داشت برای استراحت به اتاق خوابش ببرید.
- با سپاس فراوان از بانو خاطره فندرچی که مرا در شناخت بالینی و روانشناسی کودکان اوتیستیک یاری فرمودند.