گوهریسنا انزانی / روانشناس کودک
سطح دانش کودکان و نوجوانان درباره فضای مجازی و اینترنت از سایر افراد جامعه پایین تراست، نسبت به استفاده آنها از فیلترشکن‌ها و آثار مخرب آن هشدار داد.
استفاده از شبکه‌های مختلف اجتماعی این روزها در بین اکثر افراد جامعه رواج پیدا کرده به رفتار عادی تبدیل شده است.
افراد زیادی در جامعه با سطوح مختلف آگاهی در هر سنی می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان به اینترنت متصل شده و به شبکه‌های اجتماعی یا سایت‌های متفاوت دسترسی پیدا می‌کنند.
این دسترسی‌ها می‌تواند ابزار مناسبی برای افزایش آگاهی باشند و در عین حال نیز می‌توانند اثرات مخرب و جبران ناپذیری به همراه داشته باشند، برای مثال بعضی از افراد برای رسیدن به اهداف مثبت خود به سایت‌های آموزشی یا گروه‌های آموزشی متصل می‌شوند. برخی دیگر از کتاب‌ها یا مقالات استفاده می‌کنند.
افزایش آگاهی برجنبه‌های مثبت این سایت‌ها و شبکه‌ها
برخی از گروه‌های روانشناسی برای رفع مشکلات خانوادگی یا کاری کمک می‌گیرند و می‌توان گفت برای افزایش هدفمندی رسیدن به‌سلامت روحی، جسمی و افزایش آگاهی بر جنبه‌های مثبت این سایت‌ها و شبکه‌ها متمرکز می‌شوند.
این در حالی است که گروه دیگری از افراد به‌ویژه نوجوانان و افراد با سطح اطلاعاتی کمتر ممکن است درگیر پیامدهای مخرب شبکه‌های اجتماعی شوند و متأسفانه این روزها بیشتر از گذشته شاهد این اتفاق هستیم.
افراد وابستگی شدیدی به استفاده از اینترنت دارند و درگیر رفتارهای اعتیادی به اینترنت هستند، گاهی این افراد زمانی که از مدرسه یا سرکار به منزل برمی‌گردند به‌سرعت به سراغ اینترنت می‌روند ودرهر مکان و زمانی تلاش می‌کنند که به شبکه‌های مختلف دسترسی داشته باشند.
در سال‌های اخیر پژوهش‌های متعددی در مورداستفاده از اینترنت انجام‌شده و پژوهشگران معتقدند افرادی که زمان زیادی از اینترنت و فضاهای مجازی استفاده می‌کنند و در این فضاها احساس امنیت، خشنودی و رضایت دارند دست‌کم بین چهار تا پنج ساعت در روز درگیر ارتباط با تلفن همراه و اتصال به شبکه‌های مختلف هستند.
آنها در هر زمان و مکانی به اینترنت و شبکه‌های مجازی فکر می‌کنند و دچار اعتیاد به این فضا شده‌اند.
این اعتیاد ممکن است به صورت‌های مختلفی نشان داده شوند
به‌طور مثال بعضی از افراد به اتاق‌های گفت‌وگو وابستگی شدیدی دارند. برخی از آنها نیز به‌صورت بیمارگونه از سایت‌های با محتوایی نادرست اخلاقی بازدید می‌کنند.
عده‌ای دیگر نیز هرلحظه به دنبال پیگیری اخبار مختلف هستند، گروهی در طول روز بارها و بارها بدون اینکه نیازی داشته باشند خریدهای اینترنتی انجام می‌دهند و حتی عده‌ای نیز ممکن است درگیر بازی‌های آنلاین باشند.
زمانی که این رفتارها شدت پیدا می‌کند پیامدهای مخرب زیادی نیز به دنبال خواهد داشت
این افراد تلاش می‌کنند تا دسترسی سریع به اینترنت داشته باشند و به‌محض آنکه متوجه شوند امکان محدودیت در دسترسی به اینترنت برایشان ایجادشده است از هر روشی استفاده می‌کنند تا این دسترسی از بین نرود و هرلحظه با سایت‌ها و شبکه‌های موردنظرشان در ارتباط باشند.
فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی
بسیاری از این افراد نسبت به پیامدهای مخرب این فیلترشکن‌ها آگاهی ندارند.
افزایش استرس و خشم، افسردگی، کابوس‌های شبانه، خستگی مفرط، غفلت نسبت به انجام کارها، مشکلات جسمانی، وسواس‌های فکری، کاهش ارتباطات خانوادگی، انزوا گرایی، کاهش اعتمادبه‌نفس، پنهان‌کاری، افزایش اضطراب و.. تنها بخشی از این پیامدهای منفی هستند.
در حال حاضر نصب فیلترشکن‌ها، دسترسی بی‌حد و حریم به فضای مجازی را به‌راحتی امکان‌پذیر کرده است. در همه کشورها محدودیت دسترسی برای سنین پایین‌تر که سواد رسانه‌ای محدودی دارند، وجود دارد.
بسیاری از کودکان برای انجام تکالیف درسی خود نیازمند اینترنت و شبکه‌های اجتماعی هستند. این در حالی است که والدینی که از سطح اطلاع یا آگاهی کمتری برخوردارند با نصب فیلترشکن آنها را در مسیر اطلاعاتی قرار می‌دهند که آثار مخربی برای فرزندشان دارد.
ازآنجاکه افراد می‌توانند به‌راحتی به سایت‌های غیراخلاقی دسترسی پیدا کنند حتی ممکن است در حین استفاده از اینترنت به‌طور ناخواسته وارد سایت‌های نامناسب شوند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد این تصاویر و فیلم‌ها می‌تواند مانند مواد مخدر عمل کنند و آثار جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
دسترسی و استفاده از این‌گونه سایت‌ها باعث تخریب بنیان خانواده می‌شود
فرد خودآگاه با آشنایی اولیه به سایت‌های نامناسب از نظر ذهنی با آنها درگیر شده و به‌تدریج اعتیاد اینترنتی پیدا می‌کند.
چنانچه این شخص در سنین کودکی یا نوجوانی باشد اثرات مخرب آن تا سال‌های زیادی و حتی تا پایان عمر با او خواهد بود.
آثار مخرب مراجعه به سایت‌های غیراخلاقی
انحرافات اخلاقی، کابوس‌های شبانه، سردرگمی، ترس و اضطراب، قرار گرفتن در معرض خشونت یا تجاوز، افزایش اختلالات جنسی، کاهش علاقه به همسر و فرزندان، آموزش‌های غلط، وسواس فکری، کودک‌آزاری و ... بخشی از این حقیقت‌ها هستند.
