دکتر پروانه صفایی مقدم؛ روانشناس بالینی
بچه‌ها مثل اسفنج می‌مانند. نگاه می‌کنند و هر چه که در محیط‌شان باشد را جذب می‌کنند، مخصوصاً از طریق دیداری و شنیداری.
اکثر کلمات و رفتارهای آنها ناشی از تقلید از والدین‌شان یا بزرگ‌ترهای دیگر در اطراف‌شان است.
خیلی وقت‌ها از کلماتی که از دهان آنها بیرون می‌آید حسابی شگفت‌زده می‌شوید و وقتی مدرسه را شروع می‌کنند، با تاثیرات همسالان‌شان بمباران شده و دنیای امن و راحت‌شان زیر و رو می‌شود.
اما اگر فرزندان‌تان را از همان ابتدا با 5 مورد از مهم‌ترین ارزش‌ها آشنا کنید، می‌توانند به خود متکی شده و زندگی شاد و راحتی داشته باشند.
۱. صداقت
جایی در مسیر بزرگ شدن، بچه‌ها دروغ گفتن را یاد می‌گیرند، حتی ممکن است آن را از والدین‌شان هم یاد نگرفته باشند.
تلویزیون، بچه‌های دیگر یا حتی بزرگ‌ترهای دیگر ممکن است باعث این نوع رفتارهای آنها شده باشند.
حتی می‌تواند یک نوع مکانیزم دفاعی برایشان باشد. اگر اهمیت صداقت را برایشان توضیح دهید و مطمئن‌شان سازید که همیشه برای شنیدن حرف‌های‌شان آماده‌اید، آن وقت برایشان در دسترس‌تر خواهید بود مخصوصاً زمان‌هایی که می‌دانند کار اشتباهی انجام داده‌اند.
خیلی از بچه‌ها به خاطر ترس از فریادهای والدین‌شان یا کتک خوردن می‌ترسند واقعیت را با والدین‌شان در میان بگذارند.
باید به آنها بفهمانید که رفتار بد آنها مطمئناً عواقبی خواهد داشت اما همیشه به خاطر اینکه شجاعت لازم برای گفتن واقعیت را داشته‌اند تحسین‌شان کنید.
از همه مهم‌تر اینکه شما هم باید خود فردی صادق باشید، زیرا اگر در شما بی‌صداقتی ببینند آنهاهم یاد خواهند گرفت.
۲. احترام
بچه‌ها احترام را از محیط خانه و خانواده‌شان یاد می‌گیرند. اگر بچه ها ببینند که شما به عنوان والدین چقدر محترمانه با هم رفتار میکنید، چقدر رفتارتان با خود آنها و بقیه افراد خانواده با ادب و احترام است، مطمئن باشید که از شما الگو برمی‌دارند.
بچه‌ها رفتارها را درست مثل کلمات تقلید می‌کنند. گفتن کلماتی مثل «خواهش می‌کنم»، «لطفاً»، «متشکرم» و «عذر می‌خواهم» در جلو آنها به آنها احترام و ادب را یاد می‌دهد.
همچنین باید به آنها یاد بدهید به بدن، اموال، نظرات و اعتقادات دیگران هم احترام بگذارند.
۳. قدرشناسی
خوب می‌دانیم که چقدر راحت ممکن است زندگی و آدم‌ها را کوچک بشماریم. آنقدر درگیر نقاط منفی زندگی خود می‌شویم که یادمان می‌رود برای نقاط مثبت آن شکرگزار باشیم.
به فرزندان‌تان یاد بدهید که هر روز حتی برای کوچک‌ترین چیزها شکرگزار باشند، چیزهای کوچکی مثل هوا یا یک لبخند از کسی.
به آنها یاد بدهید برای اینکه زنده هستند، برای خانواده و دوستان‌شان، غذایی که می‌خورند، لباس‌های‌شان، سقف بالای سرشان و سلامتی‌شان قدرشناس باشند.
به آنها نشان دهید که هر روز برای آنها نعمتی است از جانب خداوند. حتی می‌توانید به آنها یاد بدهید که از نعمت‌هایی که خداوند به آنها بخشیده لیست تهیه کنند.
این کارها به آنها آموزش می‌دهد که برای همه چیز باید شکرگزار باشند.
۴. سخاوت
ما در دنیای «من می خواهم» زندگی می‌کنیم. من، من، من! بچه‌ها هم در چنین دنیایی زندگی می‌کنند، اما لزومی ندارد که آنجا بمانند.
در سال‌های قبل از مدرسه بچه‌ها تقسیم کردن را یاد می‌گیرند. اگر روی این مسئله در خانه تاکید شود، برای آنها دشوار نخواهد بود.
اینکه به آنها یاد بدهید به دیگران کمک کنند هم نوعی سخاوت و بخشندگی است، زیرا به آنها یاد می‌دهد که در وقت‌شان بخشنده باشند.
وقتی خودتان به نیازمندان لباس و غذا هدیه بدهید، آنها هم درک می‌کنند که باید بخشنده باشند.
۵. خاص بودن
بچه‌های کوچک موجودات سازگاری نیستند. هر کاری که دوست دارند را در هر زمان که دوست دارند و با هر کسی که دوست دارند انجام می‌دهند، اما هرچه سن‌شان بالاتر می‌رود، یاد می‌گیرند خودشان را با همسالان‌شان مقایسه کنند و تفاوت‌ها و شباهت‌های بین آنها را می‌بینند.
ممکن است تلاش کنند با آنچه که بقیه دارند یا انجام می‌دهند سازگار شوند یا ممکن است نفهمند چرا بعضی افراد اینقدر با آنها فرق دارند.
باید به فرزندان‌تان یادآور شوید که از همان ابتدای کودکی خاص هستند. به آنها بفهمانید که فردیت آنها باعث خاص بودن‌شان است.
آنها را با تشویق کنید فردیت خودشان را از طریق علایق‌شان کشف کنند.
آنها را هم‌کلاسی‌ها یا دوستان‌شان مقایسه نکنید و برایشان توضیح دهید که بقیه آدم‌ها هم خاص هستند اما نباید به خاطر خاص بودن‌شان به طور متفاوتی با آنها برخورد شود.
ممکن است بچه‌ای بپرسد که چرا یک نفر این شکلی است یا این‌طوری حرف می‌زند یا رفتار می کند.
برایشان توضیح دهید که چرا آن فرد متفاوت است و بر روی خصوصیات خاص آن فرد تاکید کنید. این به آنها کمک خواهد کرد تفاوت‌های آدم‌ها را بپذیرند.
