به قلم : مهرزاد بابایی ؛ موسسه کودکان نیکوکار موعود ایرانیان
تحریریه زندگی آنلاین : چرا آموزش مسئولیت‌پذیری به فرزندان مهم است؟
بسیاری از مشکلات مختلف به این دلیل رخ می‌دهند که افراد وظایف و مسئولیت‌های خود را درک نمی‌کنند. درک مسئولیت اساس کار تیمی بوده و برای جامعه ما مهم است. آموزش مسئولیت‌پذیری به کودکان مانند انجام کارهای روزمره، تمیز کردن اسباب‌بازی‌ها بعد از بازی و کمک به کارهای خانه بسیار مهم و بخش مهمی از رشد و توسعه آنها است.
هنگامی که به مدرسه می‌روند، وظایف خود را به عنوان یک دانش‌آموز، مانند توجه، کمک به معلمان و همکلاسی‌ها، اشتراک‌گذاری و غیره می‌دانند. مسئولیت‌پذیری چیزی است که همه کودکان باید بیاموزند. با کمک به فرزندتان در ایجاد مسئولیت‌پذیری، به او کمک میکنید تا به توانایی و استعداد ذاتی کامل خود دست یابد. مسئولیت‌پذیری شامل تصمیم‌گیری، مورد اعتماد بودن و یادگیری اعتبار گرفتن برای اعمال خود - چه خوب و چه بد است. مسئولیت‌پذیری فقط به این معنی نیست که چگونه انتخاب‌های فرزند شما بر خود او تأثیر می‌گذارند، بلکه این است که چگونه انتخاب‌ها و اقدامات او بر دیگران نیز تأثیر می‌گذارند. مسئولیت‌پذیری می‌تواند به فرزند شما کمک کند که احساس کند، مهم است که هم به خانواده و هم به جامعه یاری رساند. والدین بهتر است مسئولیت‌پذیری را از سنین پایین به فرزندان بیاموزند تا مسئولیت خود را در قبال خود، خانواده و جامعه بدانند، زیرا بدون درک مسئولیت‌های خود در داخل و خارج از خانه، ممکن است در تعاملات اجتماعی، به ویژه کار گروهی، دچار مشکل شوند. همانطور که بزرگ می‌شوند، ممکن است برای آنها مشکل باشد که با افراد دیگر ارتباط برقرار کنند. کار گروهی می‌تواند به یک نمایش یک نفره تبدیل شود، زیرا آنها همه کار را انجام می‌دهند و فکر می‌کنند که این یک فداکاری است، اما در واقع این طور نیست. کار در گروه اغلب به عنوان یک راه خوب برای کمک به افراد برای درک نقش‌ها و مسئولیت‌های خود ارائه می‌شود. اگر فرزند شما همیشه به تنهایی کار می‌کند، مهارت‌های لازم برای کار گروهی را ندارد.
بیشتربخوانید:
کودکان و تکلیف مدرسه
کودکان از یک تا سه سالگی می‌توانند مسئولیت‌پذیری را بیاموزند
برخی از والدین ممکن است بر این باور باشند که فرزندان کوچک‌شان برای پذیرفتن مسئولیت‌ها بسیار کوچک هستند، اما لزوما اینطور نیست:
یک سالگی
کودکان می‌توانند از حدود یک سالگی شروع به انجام کارهای روزمره کنند، مانند بلند کردن بازوهای خود برای مادر در هنگام پوشاندن پیراهن یا درآوردن شلوار و باز کردن دکمه‌ها.
همچنین به کودکان آموزش دهید که بعد از بازی، بعضی از اسباب‌بازی‌ها را تمیز و مرتب کنند. کودکان قادر به درک و پیروی از دستورالعمل‌های ساده هستند. آنها می‌آموزند که افراد اطراف خود را درک کنند. آنها شروع به شناخت احساس خود کرده و باید مسئولیت‌های اساسی را بدانند. اکنون زمان آموزش است.
دو تا سه سالگی
کودکان در این سن شروع به تعاملات اجتماعی و مسئولیت‌هایی می‌کنند، مانند کارهای روزمره، از جمله غذا خوردن، مسواک زدن، استفاده از توالت، کمک به والدین برای بازیابی وسایل ساده، انجام کارهای ساده خانه و غیره.همچنین در آیین دوستی باید حواس‌شان به نقش‌ها و مسئولیت‌های خود باشد. مانند یادگیری اشتراک‌گذاری و بازی کردن به نوبت. این نوعی مسئولیت اجتماعی است. کودکان در این گروه سنی در داخل و خارج از خانه مسئولیت‌های اجتماعی دارند.
یکی از بهترین راه‌ها برای آموزش مسئولیت‌پذیری به فرزندتان، الگوسازی از رفتار مسئولیت‌پذیری برای او است.
به دوستان و همسایگان خود توجه کنید، در جامعه خود داوطلب شوید و قابل اعتماد باشید. به موقع در جمع حاضر شوید، اشتباه خود را بپذیرید و بابت اشتباهات خود عذرخواهی کنید. اگر فرزندتان شما را در حال انجام این کارها ببیند، به احتمال زیاد او نیز همین کار را انجام می‌دهد.
بیشتربخوانید:
جملات تاثیرگذار در رفتار و شخصیت کودک
تعیین وظایف در خانه یک راه عالی برای آموزش مسئولیت‌پذیری به فرزندتان است.
در این سن، او می‌تواند به جمع کردن لباس‌ها، بیرون آوردن زباله‌ها، چیدن و تمیز کردن میز و حتی تهیه برخی مواد غذایی مانند شستن محصولات و آماده نمودن سالاد کمک کند. با نصب و آویزان کردن لیستی از وظایف و مسئولیت‌ها با مشارکت خودش، به او بگویید که دقیقا چه انتظاراتی از او می‌رود و درباره عملکردش، بازخورد صادقانه‌ای پس از آنها به او بدهید. مطمئن باشید که متوجه می‌شود این اقدامات کمک‌های واقعی به خانواده است و به دیگران اجازه می‌دهد کارهای ضروری دیگر را انجام دهند. این کار باعث می‌شود که احساس مشارکت بیشتری در این فرآیند داشته باشد. در مورد نتایج انجام و عدم تکمیل وظایف خود صحبت کنید. تمجید یا پاداش برای انجام کارهای خانه می‌تواند در این سن موثرتر از تنبیه برای کارهای ناقص باشد.
بیشتربخوانید:
مسئولیت پذیری درکودکان
با فرزندتان در مورد پول صحبت کنید.
همچنین ممکن است بخواهید کمک هزینه هفتگی به فرزندتان بدهید که به مسئولیت‌های او در اطراف خانه وابسته نیست. نویسنده و مشاور Faye de Muyshondt می‌گوید درس مهمی که باید به فرزندتان بیاموزید این است که یک سوم کمک هزینه او باید پس‌انداز شود، یک سوم هزینه شود و یک سوم آن اهدا شود.
اطمینان از اینکه کودکان در این سن به طور مستقل شروع به تعامل می‌کنند، یک راه عالی برای ایجاد اعتماد به نفس آنها است.
می‌توانید با آموزش نحوه جمع‌آوری وسایل اتاقش یا اینکه چگونه تکالیفش را به موقع انجام دهد و سر وقت در مدرسه حاضر شود، به تقویت استقلال او کمک کنید.
حیوان خانگی نیز راهی عالی برای آموزش مسئولیت‌پذیری است.
در حالی که همه خانواده‌ها نمی‌توانند برخی از حیوانات را به دلیل آلرژی یا دلایل دیگر در خانه نگهداری کنند، مراقبت فرزندتان از ماهی قرمز خود، می‌تواند درس بزرگی در مسئولیت‌پذیری باشد. اطمینان حاصل کنید که او مسئولیت تمیز کردن کاسه و تغذیه روزانه ماهی را بر عهده می‌گیرد.
بیشتربخوانید:
آموزش مسئولیت به فرزندان
مواردی که می‌تواند بر درک مسئولیت‌پذیری کودکان تأثیر بگذارد
والدینی که فرزندان کمتری دارند.
والدینی که فرزندان کمتری دارند می‌توانند در همه چیز به فرزندان خود کمک کنند و کودکان مجبور نیستند کارهایی مانند حمام کردن و غذا دادن را به سرعت برای خود انجام دهند. نتیجه ممکن است این باشد که بچه‌ها احساس کنند مجبور نیستند خودشان کارها را انجام دهند و به مسئولیت‌های خود در قبال خود و در نتیجه در قبال دیگران آگاهی ندارند.
بچه‌هایی که در خانه می‌مانند.
اگرچه والدین برخی از وظایف را به کودکان محول می‌کنند، اما آنها برای تعامل اجتماعی زیاد بیرون نمی‌روند و ممکن است دوستانی در خارج از خانه نداشته باشند. این ممکن است به مهارت‌های اجتماعی ضعیف منجر شود.
ویژگی‌های آموزش مسئولیت‌پذیری
با کمک به فرزندتان در ایجاد مسئولیت‌پذیری، به او کمک میکنید تا به توانایی و استعداد ذاتی کامل خود دست یابد.
بیشتر بخوانید:
ایجاد کردن حس مسئولیت در کودک
از خود کودک شروع کنید.
مسئولیت یک عمل است. والدین باید آموزش مسئولیت‌پذیری را با اجازه دادن به آنها در برنامه‌های روزمره و با انجام ندادن همه کارها برای کودکان آغاز کنند. کودکان باید تشویق شوند تا ابتدا سعی کنند کارهایی را برای خودشان انجام دهند.
دستورالعمل‌های واضح و ساده بدهید.
والدین باید به کودکان بیاموزند که باید به والدین در انجام برخی از کارهای خانه کمک کنند. باید به آنان توضیح دهند که در خارج از خانه نیز باید منتظر نوبت خود باشند یا اسباب‌بازی‌ها را با دوستان‌شان به اشتراک بگذارند.
کودکان را در موقعیت‌های واقعی آموزش دهید.
والدین پس از آموزش و دادن دستورات باید فرزندان خود را در موقعیت‌های واقعی آموزش دهند. کارهای ساده‌ای را به آنها بدهید تا در خانه انجام دهند، مانند کمک به شما در طول آشپزی، آموزش چیدن میز شام و غیره. والدین باید توجه داشته باشند که فرزندان‌شان چگونه با دوستان‌شان بازی می‌کنند و به عنوان مثال اگر به نوبت بازی نمی‌کنند یا اسباب‌بازی‌ها را به اشتراک نمی‌گذارند، روش صحیح را به آنها آموزش دهند.
این کار نیاز به زمان و صبر دارد. فراموش نکنید که وقتی فرزندان‌تان اعمال خوب انجام می‌دهند، حتما به آنان جملات تشویق‌کننده و انرژی‌بخش بگویید.
فکر نکنید که خیلی سخت است.
ممکن است همیشه فکر کنید که اگر خودتان کارهای خانه را انجام دهید برایتان آسان‌تر است، اما در دراز مدت، این طور نیست. بعضی از والدین نیز به بچه‌ها اجازه نمی‌دهند کاری انجام دهند، چون نمی‌خواهند در منزل آشفتگی و شلوغی داشته باشند و بعضی دیگر نمی‌خواهند بچه‌هایشان در کارها زیاده‌روی کنند. با این حال، بسیار مهم است که کودکان از همین حالا مسئولیت‌ها را به عهده بگیرند، زیرا با بزرگ‌تر شدن یادگیری برای آنها دشوارتر می‌شود. به کودکان باید مسئولیت‌پذیری را در خانه و در اسرع وقت آموزش داد. وقتی آنها بتوانند به افراد خانواده خود کمک کنند، احتمالا به افراد جامعه نیز کمک خواهند کرد.
از مقاومت کودکان نترسید.
مقاومت در کودکان رایج است و قوانین برای راهنمایی کودکان مهم می‌باشد. والدین باید قوانین را به‌طور مداوم اجرا کنند. آنان باید به قوانین پایبند باشند و به فرزندان خود بفهمانند که عقب‌نشینی نمی‌کنند. بدون این نوع آموزش و تشویق و تقویت لازم، بچه‌ها خیلی کمتر قوانین را یاد می‌گیرند. آموزش مسئولیت‌پذیری به کودکان از سنین پایین در حین رشد بسیار مهم است. می‌تواند مبنایی برای کار تیمی خوب باشد.
بیشتر بخوانید:
اهمییت نقش مادر در تربیت فرزندان در خانواده
10نکته ضروری مخصوص پدر و مادرهای شاغل
به طور خلاصه
یادگیری نحوه انجام مسئولیت‌ها یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که بچه‌ها در جوانی می‌توانند یاد بگیرند. همانطور که بزرگ‌تر می‌شوند، درک کاملی از رابطه بین مسئولیت‌ها، مسئولیت‌پذیری و پاداش‌ها خواهند داشت، اما هیچ وقت برای یادگیری دیر نیست. کودکانی که در سنین پایین انجام مسئولیت‌ها را یاد نمی‌گیرند، باید در هر سنی که والدین آماده آموزش به آنها هستند، آنها را بیاموزند. وقتی بچه‌ها مسئولیت‌پذیری فردی پیدا می‌کنند، بهترین شانس را برای اجتناب از بسیاری از دام‌های زندگی به آنها می‌دهد. این باعث می‌شود بهتر بتوانند با مشکلات اجتناب‌ناپذیری که در زندگی به وجود می‌آیند - به ویژه با افزایش سن- کنار بیایند.
