به قلم : ساناز حشمتی‌پور ؛ کارشناس علوم تربیتی ؛ نویسنده کودک و نوجوان ؛ مربی مهارت های زندگی
تحریریه زندگی آنلاین : با گذر از سنین کودکی و دبستان و نزدیک شدن به دوران نوجوانی، فرزندان ما با چالش‌هایی مواجه می‌شوند که آگاهی و علم والدین و درک شرایط می‌تواند عبور از این برهه را برای فرزندان‌مان راحت‌تر کند و پدر و مادر آگاه می‌توانند با کم‌ترین چالش عاطفی و روحی، مسیر درست را به فرزندان‌شان نشان دهند. اکثر مشکلات نوجوانی در فرزندان و خانواده به دلیل عدم شناخت و آگاهی از این شرایط است.
تعریف نوجوانی
نوجوانی مسیر عبور و انتقال فرد از کودکی به جوانی و بزرگسالی است که معمولا طبق نظر کارشناسان از سنین 7 سالگی شروع می‌شود و عموما تا 17 الی 18 سالگی را در بر می‌گیرد. در این دوره به علت رشد عاطفی، بلوغی و جسمی تعارضات شدیدی در شخصیت فرد به وجود می‌آید. در هم شکستگی‌های عاطفی، بحران بلوغ، استرس و نگرانی عمده معضلات این سن است و اگر خانواده همگام و کنار نوجوانان باشند و درک متقابل صورت بگیرد، نوجوان مسیر خود را با موفقیت و آرامش طی خواهد کرد. در این دوره رابطه نوجوان به طور کلی با خانواده به هم می‌خورد و به جمع دوستان متمایل می‌شود.نوع برخورد هر نوجوان با این دوره سنی متفاوت است؛ بعضی از نوجوانان سلطه‌طلب و جنگجو می‌شوند و برخی دیگر درون‌گرا و احساسی و گونه‌های رفتاری دیگر که در هر فرد با دیگری متفاوت است. شناخت نیازهای نوجوان توسط والدین و آموزش والدین و آگاه‌سازی خانواده، یکی از بهترین روش‌ها برای کنترل و عبور از این دوره سنی است.
بیشتربخوانید:
چند توصیه کلیدی برای بزرگسالانی که با نوجوانان در ارتباط هستند
نیازهای نوجوان
با توجه به اینکه نوجوانی تجربه‌ای عجیب و نوآور در وجود فرزند شما خواهد بود و او آگاهی و شناخت نسبت به این رشد ندارد، لازم است که والدین نیازهای نوجوانان را به خوبی بشناسند و در این مسیر راهنما و همگام با فرزندان‌شان باشند.
نیازهای نوجوان در آغاز نوجوانی
نیاز به امنیت
با توجه به تغییرات هورمونی و تغییر خلق و خو و تناقض احساسات نوجوان نیاز به امنیت و آرامش درونی را برای ادامه مسیر احساس می‌کند و با توجه به اینکه در این سن نوجوان در جهت لجبازی و طغیان علیه هر قدرت بیرونی است، بهتر است والدین با آرامش و حس امنیت در کنار نوجوان باشند.
نیاز به درک
با توجه به اینکه والدین روزی نوجوان بوده‌اند و این بحران‌ها را می‌شناسند، انتظار می‌رود که توان درک خود را از این دوره بالا ببرند و از سلطه‌گری و تنبیه فرزندشان بپرهیزند و زمان بیشتری را با فرزندشان بگذرانند.
نیاز به گروه دوستان
نوجوان در این دوره از گروه خانواده فاصله می‌گیرد و علاقه به جمع دوستان در او تقویت می‌شود. با توجه به تاثیر گروه‌های دوستی بر روی رفتار و شخصیت نوجوان بهتر است والدین با درایت و آگاهی به نوجوانان اجازه دهند بیشتر در مسیر درست دوستی و گروه‌های دوستی قرار بگیرند.
بیشتربخوانید:
قبل از تنبیه کردن فرزندتان این مطلب را بخوانید!
نیاز به شناخت فردی (هویت‌یابی)
مهم‌ترین چالش نوجوانان در آغاز این دوره، هویت‌یابی و شناخت نیازهای فردی است که معمولا با چالش همراه می‌شود، زیرا اول اینکه نوجوان آگاهی ندارد که به دنبال شناخت فردی است و دوم اینکه نمی‌داند چگونه به این شناخت برسد. مشاوره با روانشناس و توجه به سلایق و علاقه‌مندی‌ها و اجازه آزمون و خطا به نوجوان دادن در راستای هویت‌یابی به نوجوان کمک شایانی خواهد کرد.
نوآوری و کشف دنیای اطراف
در نوجوانی دید فرزند شما نسبت به دنیای اطراف تغییر خواهد کرد و همان‌طور که گفته شد، چون نوجوانی مسیری برای انتقال به بزرگسالی است، فرزند شما با دید باز و جدیدتری وارد این عرصه خواهد شد. او در خود نیاز می‌بیند که در دنیای اطراف روابط عاطفی، دوستی، علمی و هیجانی جدیدی را تجربه کند. به او اجازه تجربه بدهید و در این مسیر او را به طور غیر مستقیم هدایت کنید.
نقش والدین در ارتباط با نوجوان
الف- زمانی را به او اختصاص دهید
علیرغم اینکه نوجوانان در این سن علاقه بیشتری دارند که وقت‌شان را با گروه همسالان بگذرانند، ولی این بدان معنا نیست که به خانواده خود اهمیت نمی‌دهند. خانواده نیز باید در این دوران از توجه به نوجوان غافل نشوند و زمانی را صرف تفریح و همدلی با نوجوان نمایند.
ب- با نوجوانان رابطه دوستانه برقرار کنید
برای اینکه بتوانید ارتباط و هماهنگی بهتری در تربیت نوجوان داشته باشید، باید روابط خود را با او تقویت کنید و به صورت دوستانه با او وارد رابطه شوید. نوجوانان رابطه صمیمی و دوستانه را به رابطه نصیحت‌گونه و سلطه‌گر ترجیح می‌دهند.
بیشتربخوانید:
چگونه فرزندمان را با اعتماد به نفس و مستقل تربیت کنیم؟
ج- موضوعات مورد علاقه نوجوان را دریابید
سعی کنید مواردی که نوجوان دوست دارد را در نظر بگیرید و حول محور همان مطالب صحبت کنید. صحبت در مورد مطالب روزانه، پند و اندرز و نصیحت علاقه نوجوان را در هم‌صحبتی با شما می‌گیرد.
نوجوانان معمولا دوست دارند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به خانواده، برنامه سفر، مهمانی و سایر موارد هم دخالت داشته باشند.
د- یکدیگر را دوست داشته باشید
روابط خانواده و صمیمیت بین پدر و مادر بسیار روی روحیه نوجوان موثر است. سعی کنید روابط صمیمانه و مطلوبی با یکدیگر داشته باشید تا روابط حسنه و آرامش‌بخش شما بر روی نوجوان تاثیر بگذارد و او در حال گذراندن این دوران دغدغه ارتباط والدین را نداشته باشد و مطمئن باشد که پدر و مادر یکدیگر را دوست دارند و شنیدن علایق و صحبت‌های محبت‌آمیز بین پدر و مادر قوت قلبی برای نوجوانان خواهد بود. نوجوانان دوست دارند والدین‌شان در مورد احساسات، علایق، امیدها و ناامیدی‌های آن‌ها مطلع باشند.
