زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

رکسانا خوشابی - کارشناس ارشد‌ مشاوره

تحریریه زندگی آنلاین : این روزها وارد هر جمعی که می‌شویم اعم از جمع‌های دوستانه و خانوادگی یا حتی شغلی، یا وارد هر رستوران یا کافی‌شاپ یا حتی کتابخانه‌ای که می‌شویم، افراد مختلفی را می‌بینیم که به جای معاشرت و تعامل با همدیگر با گوشی موبایل خود در تعامل هستند! در نتیجه فرصت معاشرت و تعامل درست با اعضای خانواده و دیگر افراد تقریبا همه‌روزه از دست می‌رود.

زندگی نسبتا دشوار شهری و به دنبال آن تغییر سبک زندگی خانواده‌ها هم تعاملات افراد را در برقراری ارتباط با یکدیگر تحت تاثیر قرار داده و احتمالا همین مشکلات موجب می‌شود که خانواده‌ها فرصت کمتری برای با هم بودن داشته باشند، به همین دلایل فرا رسیدن تعطیلات نوروز فرصت خوبی است تا اعضای خانواده بتوانند چند روزی را در کنار هم باشند و دورهمی‌های خانوادگی داشته باشند. خصوصا اگر این دورهم بودن‌ها کمی هم جذاب باشد و حالت تکراری یا حوصله سربر نداشته باشد. از زمانی هم که کرونا شیوع پیدا کرده، دید و بازدید و مسافرت رفتن محدودتر شده و ضروری است که اعضای خانواده بتوانند زمان‌هایی را در کنار هم بوده و دور هم کارهایی را انجام دهند که به محکم‌تر شدن روابط عاطفی و خانوادگی آنها بینجامد.

مزایای دورهم بودن خانواده‌ها

دور هم جمع شدن خانواده‌ها مزایای زیادی دارد که در اینجا برخی از آنها را برایتان آورده‌ام:

یادگیری‌های سازنده و جذاب

یادگیری رفتارها، واکنش‌ها و کنش‌ها و ابراز احساسات و همین طور عواطف را در درون خانواده‌ها دست کم نگیرید. در واقع خانواده اولین جایی است که در آن فرزندان یاد می‌گیرند که چگونه رفتار و ابراز احساسات کنند. این یادگیری بیشتر از طریق مشاهده رفتار والدین و خواهر و برادرهای بزرگ‌تر و تا حدی هم از طریق آموزش‌های مستقیم یا غیر مستقیم درون خانواده به دست می‌آید، اما چیزی که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، چیزهایی است که مادر و پدر از فرزندان خود یاد می‌گیرند!

اگر فرزندان کوچک خود را با دقت مشاهده کنید، متوجه می‌شوید که آنها سرشار از انرژی و ایده‌های جدید هستند. اکثر مواقع شاد و خوشحالند و به راحتی می‌خندند و بالا پایین می‌پرند. اکثر مواقع کنجکاوند و می‌خواهند بدانند و از موضوعات سر در بیاورند و این حالات آنها واقعا دوست‌داشتنی و جذاب است.

در ابراز احساسات اغلب صادقند و می‌توانند دوست داشتن‌شان را نشان دهند. هر قدر کودک سالم‌تری از نظر روانی داشته باشید، بیشتر می‌توانید از او طرز رفتار و نگاه معصومانه و با محبت به دنیا را یاد بگیرید.

خاطره‌سازی

معمولا بهترین خاطرات زندگی ما خاطرات خوب دوران کودکی است. ما به عنوان مادر و پدر وظیفه داریم که برای فرزندان‌مان خاطرات خوب بسازیم. زندگی ما مانند بوم نقاشی است. این بوم در ابتدا کاملا سفید و خالی است و این ماییم که باید طرح‌ها و نقش‌های زیبا روی آن بیافرینیم. چند دقیقه با خود خلوت کنید و فکر کنید که تا کنون چه خاطرات زیبایی برای کودکان خود آفریده و رقم زده‌اید؟ پدر و مادرتان چه خاطراتی برایتان رقم زده بودند؟ متاسفانه زندگی بسیاری از ما با خاطرات تلخ و آزار دهنده از والدین‌مان شکل گرفته است. خاطرات بسیاری از ما پر است از ابراز خشم و خشونت والدین، ابراز بی‌حوصلگی و ناراحتی آنها، مقایسه‌مان با فرزندان فامیل، ایراد‌گیری و بهانه‌جویی از تک‌تک کارهایمان و متاسفانه خیلی چیزهای بد دیگر!

حتی اگر همه سال را نمی‌توانید صرف ساختن خاطره‌های خوب کنید، اما می‌توانید ایام نوروز را به ساختن خاطرات خوش و شادتر اختصاص دهید. برای خاطره‌سازی می‌توانید با کودکان‌تان بازی و ورزش کنید، با هم کیک یا غذا بپزید، در تعمیر وسایل از آنها کمک بگیرید، به گلدان‌ها برسید، برایشان کتاب بخوانید یا قصه تعریف کنید و گاهی از آنها بخواهید برایتان کتاب بخوانند یا قصه تعریف کنند. می‌توانید با هم دعاهای زیبا بخوانید و یا فیلم و کارتون تماشا کنید و نظر آنها را درباره فیلم‌ها بپرسید. اگر روی خاطره‌سازی تمرکز کنید، هزاران کار خوب کوچک و بزرگ انتظارتان را می‌کشند تا تجربه‌های موفق و زیبا با فرزندانتان داشته باشید.  

خاطره‌گویی

جمع شدن خانواده در کنار هم می‌تواند با خاطره‌گویی والدین تبدیل به محفل گرم‌تری شود. خاطره‌ها در حقیقت داستان‌های واقعی هستند که کودکان ما را با گذشته و تجربه‌های قدیمی‌تر آشنا می‌کنند و به آنها کمک می‌کنند چیزهای جدید و جالب بیاموزند. همچنین بیان خاطرات تقریبا همیشه سرگرم‌کننده و شیرین است. والدین می‌توانند خاطرات خوب یا آموزنده خود را بیان کنند و از کودکان‌شان بخواهند که آنها هم خاطرات خوب و شیرین‌شان را تعریف کنند. این کار هم مهارت سخنگویی و داستان‌پردازی کودکان را افزایش می‌دهد و هم در سایه توجهی که از طرف والدین به آنها می‌شود، می‌بالند و اعتماد به نفس و رشد روانی بیشتری پیدا می‌کنند و رابطه صمیمی‌تر و نزدیک‌تری بین اعضای خانواده برقرار می‌شود.

دور سفره یا میز نشستن!

 در روزهای معمولی سال و خصوصا در ایام کاری، ممکن است نتوانیم همه اعضای خانواده را دور هم جمع کنیم تا صبحانه، ناهار یا شام را در کنار هم صرف کنند، اما روزهای نوروزی فرصت این جمع شدن‌ها و هم‌سفرگی را به خوبی فراهم می‌کند. مهم نیست که غذا چه باشد، حتی یک نان و پنیر ساده هم دور هم می‌چسبد. روانشناسان صرف وعده‌های غذایی خانوادگی را با دید علمی بررسی کرده‌اند و محققان در زمینه‌های مختلف، از حوزه تغذیه تا روانشناسی، تحقیقات گسترده‌ای در مورد تأثیرات غذا خوردن با خانواده انجام داده‌اند. هر مطالعه به طور پیوسته نشان داده که غذا خوردن در کنار خانواده، بر سلامت جسمی و روانی همه اعضای خانواده و تقویت روابط خانوادگی تأثیرگذار است، چرا که نشستن کنار یکدیگر بر سر سفره غذا باعث می‌شود تا اعضای خانواده دور هم جمع شده و از برنامه‌های یکدیگر با خبر شوند. همچنین برقراری ارتباط چشمی و عاطفی بین اعضای خانواده در هنگام غذا خوردن می‌تواند به تحکیم روابط خانوادگی کمک کند. علاوه بر‌ این، صرف وعده‌های غذایی خانوادگی مزایای زیادی برای رشد کودکان دارد که برخی از این موارد عبارتند از:

تغذیه بهتر

کودکانی که به همراه خانواده خود غذا می‌خورند، در مقایسه با کودکانی که این کار را انجام نمی‌دهند، میزان سوءتغذیه و چاقی کمتری دارند. همچنین، از آنجایی که بیشتر والدین به ارزش غذایی و تغذیه سالم فرزندانشان بسیار اهمیت می‌دهند، غذا خوردن در کنار والدین باعث می‌شود کودکان عادت‌های صحیح غذایی را از والدین‌شان تقلید کرده و غذا‌های سالم‌تری را انتخاب کنند.

 تقویت مهارت‌های حرکتی و زبانی

یادگیری استفاده از کارد و چنگال و قاشق می‌تواند به تقویت مهارت حرکتی کودکان کمک کند. همچنین صرف وعده‌های غذایی خانوادگی برای والدین و یا خواهر و برادر فرصتی را فراهم می‌کند تا با کودک صحبت کرده و به آن‌ها در یادگیری کلمات، درک زبان و صحبت کردن کمک کنند. مطالعات نشان داده کودکانی که بیشتر در جمع خانواده غذا می‌خورند نسبت به دیگران از روابط اجتماعی بالاتری برخوردارند، زیرا غذا خوردن با خانواده باعث می‌شود تا کودک شما با نحوه رفتار و تعامل افراد با یکدیگر آشنا شده و مهارت‌های اجتماعی را تمرین کند.

پیشرفت تحصیلی

مطالعات ثابت کرده که بین خوردن غذا در کنار خانواده و عملکرد تحصیلی ارتباط معناداری وجود دارد. گزارش انجمن حمایت از حقوق کودکان نشان می‌دهد، کودکانی که پنج تا هفت بار در هفته با اعضای خانواده غذا می‌خورند نسبت به سایر کودکان، نمرات بالاتری داشته و سطح علمی آن‌ها بیشتر است.

افزایش عزت‌نفس

به گفته کارشناسان بهداشت کودکان دانشگاه استنفورد، ترغیب کودک به صحبت کردن درباره اتفاقات روزانه، کمک گرفتن از او در پهن کردن و جمع کردن سفره غذا و همچنین اجازه دادن به او برای کشیدن غذا در بشقابش می‌تواند باعث افزایش اعتماد به نفس در او شود.

افزایش شادی و نشاط

تحقیقات انجام شده بر روی ۵ هزار کودک نشان داده، کودکانی که همیشه با اعضای خانواده خود غذا می‌خورند از نظر عاطفی قوی‌تر بوده و از سلامت روانی خوبی برخوردارند، اما این تأثیر محدود به کودکان نمی‌شود، بلکه به طور کلی افرادی که با خانواده خود غذا می‌خورند در مقایسه با دیگران شادتر بوده و کمتر دچار استرس می‌شوند.

تقویت مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی

مطالعات نشان داده کودکانی که بیشتر در جمع خانواده غذا می‌خورند، نسبت به دیگران از روابط اجتماعی بالاتری برخوردارند، زیرا غذا خوردن با خانواده باعث می‌شود تا کودک شما با نحوه رفتار و تعامل افراد با یکدیگر آشنا شده و مهارت‌های اجتماعی را تمرین کند. بنابراین حتی از غذا خوردن خانوادگی می‌توانیم بهره‌های زیادی ببریم.

غذا خوردن خانوادگی چه اصولی دارد؟

برای آن که جمع شدن اعضای خانواده در کنار هم برای صرف وعده‌های غذایی تأثیرگذار باشد، لازم است نکات زیر را رعایت کرد:

  با هم در زمان غذا خوردن کمی هم صحبت کنید. اگر قرار باشد غذا خوردن در کنار خانواده همراه با سکوت محض باشد پس هیچ فرقی با تنهایی غذا خوردن نخواهد داشت؛ بنابراین اگر عادت به صحبت کردن حین غذا خوردن ندارید، عجله‌ای برای جمع کردن سفره غذا نداشته باشید و سریع از سر سفره یا میز بلند نشوید، بلکه سعی کنید بعد از اتمام غذا زمانی را به حرف زدن با هم اختصاص دهید. می‌توانید سوالاتی درباره غذا و مواد سازنده آن بپرسید. یا معماهای سبک و ساده طرح کنید.

  هنگام غذا خوردن از گفتگو درباره موضوعات ناخوشایند، دغدغه‌های مالی و اقتصادی و هر موضوعی که باعث ترس یا نگرانی کودک می‌شود، خودداری کنید.

  اگر کودک‌تان در حین غذا خوردن حرف زد، جلوی حرف زدن او را نگیرید بلکه اجازه دهید، حرف‌هایش را بزند و شما هم شنونده خوبی برای او باشید.

انجام کارهای دسته‌جمعی

اگر اعضای خانواده بتوانند در کنار هم کار گروهی انجام بدهند، مثلا همگی با هم غذا بپزند یا همگی با هم خانه را تمیز کنندیا وسایل پیک‌نیک را با هم آماده کنند. کودکان با کار گروهی و ضرورت تبعیت از مدیر (که در این جا مادر یا پدر است) آشنا شده و علاوه بر آموختن مهارت، می‌توانند ارتباط نزدیک و صمیمانه‌تری با مادر و پدر نیز برقرار کنند. همچنین والدین می‌توانند علاوه بر انجام کارهای گروهی، کودکان را در برخی تصمیم‌گیری‌ها سهیم کنند. مثلا از آنها در باره بیرون رفتن یا دیدو بازدید و عید دیدنی نظر بخواهند و در این نظر خواهی‌ها راه و رسم فکر کردن و استدلال کردن و نظر دادن را به آنها بیاموزند.

اگر امکان بازی‌های دسته‌جمعی و ورزش هم به این کارهای گروهی اضافه شود، روزهای بهتری برای کودکان رقم خواهد خورد، چون مغز و بدن کودک نیاز مبرمی به فعالیت دارد و تنها در صورت فعالیت جسمانی است که سلول‌های جدید مغزی ساخته می‌شوند.

سخن آخر

این که قدر روزهای با هم بودن را بدانید و به عنوان مادر و پدر سعی کنید بهترین لحظات را برای همدیگر و برای کودکان‌تان فراهم کنید.

 به کودکی‌تان نگاه کنید. لحظات خوب‌تان آن لحظه‌هایی نیست که بهترین غذا را خورده یا بهترین لباس را پوشیده‌اید. بلکه آن لحظاتی است که توسط والدین‌تان به شما توجه شده و رابطه‌ای غنی و صمیمانه با اعضای خانواده‌تان داشته‌اید. هر ثانیه‌ای که از زندگی ما می‌گذرد، دیگر بر نخواهد گشت.

پس از این فرصت‌های کوتاه بهترین استفاده‌ها را داشته باشیم.

سال نو همگی مبارک.