ساناز حشمتی‌پور : کارشناس علوم تربیتی ، نویسنده کودک و نوجوان ، مربی مهارت های زندگی
تحریریه زندگی آنلاین : عزیزان همراه، در این مطلب با دو سرفصل دیگر از مهارت‌های زندگی کودکان آشنا خواهیم شد؛ نظم و فرهنگ. این دو نیز همانند سایر مهارت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند که باید علاوه بر جنبه تئوری، به صورت عملی نیز به فرزندانمان بیاموزیم. این دو مهارت علاوه بر اینکه خود مهم و پر‌اهمیت هستند، بستر و زمینه‌ای برای سایر مهارت‌ها محسوب می‌شوند.
بیشتربخوانید:
ایده هایی برای نظم دادن به کمد کودک
نظم یکی از اساسی‌ترین و اصولی‌ترین نیازهای هر فرد است که در جهت پیشبرد اهداف و آرامش و موفقیت، نقش انکار‌ناپذیری دارد. یکی از مهارت‌های زندگی برای زندگی بهتر و آموزش و ارتباط بهتر نظم است. نظم در همه امور روزمره چه از لحاظ فکری و چه جسمی مهم است، یعنی حتی فکر و اندیشه ما هم باید با نظم و تربیت خاصی ادامه پیدا کند. فرزندان ما باید نظم را به خوبی بیاموزند، مفهوم آن را بدانند و در زندگی به کار گیرند. بهترین روش برای آموزش نظم به کودکان الگو بودن است، یعنی اینکه اگر ما والدین خود نمونه خوبی از نظم و تربیت باشیم، بچه‌ها بسیار زودتر یاد می‌گیرند، تا اینکه مدام فقط با تکرار و گفتن «با نظم باش»، «نظم چیز خوبی است» و «نظم لازمه زندگی موفق است»، به بچه‌ها اهمیت نظم را گوشزد کنیم. گفتن اینها به تنهایی کمک نمی‌کنند و فقط به حالت کلیشه‌ای و مبهم در ذهن بچه‌ها می‌ماند، مثلا وقتی با اتاق به هم ریخته بچه‌ها مواجه می‌شویم، در کنار اینکه بگوییم اتاقت را مرتب کن، به فرزندمان بگوییم: اگر لباس‌هایت را داخل کمدت بگذاری و اسباب‌بازی‌هایت را در قفسه بچینی، اتاقت مرتب خواهد شد. با بچه‌ها همیشه واضح و مشخص سخن بگویید. نظم را یک ساعته یا یک روزه نمی‌توان به بچه‌ها آموخت، بلکه تکرار و تمرین، لازمه آموزش نظم است.
الگو بودن در نظم
پدر و مادر بهترین نمونه و الگو برای فرزندان خود هستند. مسلما اگر پدر و مادر، خود نظم را رعایت کنند و بین کارهایشان تعادل باشد، بچه‌ها بهتر می‌آموزند، منظور از نظم چیست تا اینکه با تکرار و تذکر بخواهیم نظم را به آنها القا کنیم. یادمان باشد فرزندان همیشه نظاره‌گر رفتار والدین هستند و الگو‌برداری می‌کنند.
برای تشویق فرزندانمان به نظم:
هرگونه کار او در زمینه نظم را تشویق کنید.
هرکاری که فرزند شما در راستای نظم در کارهایش، چه در خانه و چه در مدرسه انجام داد، حتی اگر وسایل خود را بعد از بازی در جای خود قرار داد و هر کار دیگری که با نظم بود او را تشویق کنید تا او متوجه شود که شما به او توجه دارید. مدتی که فرزند شما این کارها را تکرار کند، دیگر برایش به عادت تبدیل شده و ادامه می‌دهد.
بیشتربخوانید:
10 نکته برای نظم دادن به اتاق بازی کودک
اجازه بدهید کشف کند
لازم نیست عواقب بی‌نظمی یا بانظم بودن را شفاهی به کودکمان بازگو کنیم. وقتی فرزند ما چیزی را در جای خودش گذاشت و به راحتی پیدا کرد، خودش کشف خواهد کرد که چقدر نظم در زندگی مهم
است.
برای درک بهتر بچه‌ها از نظم، می‌توانید قصه و داستان‌هایی در مورد نظم برای فرزندانتان بخوانید و بعد در جریان داستان، او را به جای شخصیت قصه بگذارید و از او بپرسید شما اگر جای او بودی، چه می‌کردی؟ در این صورت مفهموم نظم همراه با تفکر خلاقانه در ذهن بچه‌ها نقش می‌بندد. هیچ‌گاه به بچه‌ها برچسب تو شلخته‌ای و تو نظم نداری را نزنید، چون آنها احساس می‌کنند بی‌نظمی جزئی از شخصیت‌شان است که قابل تغییر
نیست.
فرهنگ
معمولا کودکان در سنین اولیه زندگی، خود را می‌شناسند و رفته‌رفته با گذر زمان، اوج هویت‌خواهی در فرزندان شکل می‌گیرد و در سنین بین 2 تا 3 سال پسرها شباهت شخصیتی با پدر و دخترها با مادر را درک می‌کنند.
اولین چیز بعد از خودشناسی، فرهنگ است
بچه‌ها اگر فرهنگ و عقاید خانواده و کمی بیشتر، جامعه خود را بشناسند، برای تصمیم‌گیری علایق شخصی و عقاید خودشان کمتر به مشکل بر می‌خورند، حتی به خودشناسی بهتری می‌رسند.
فرهنگ، جزء دیدگاه‌های اصلی و اساسی در زندگی هر فرد است
یعنی راه و روش و الگوی هر فردی در زندگی اجتماعی و حتی شخصی‌اش در گرو فرهنگ او است. فرهنگ راه‌کارها و مسیر زندگی هر فرد را مشخص می‌کند. در حقیقت، ما در زندگی نیازمند برقراری ارتباط با دیگران هستیم، بنابراین باید خط قرمز و مسیر و حصارها و همچنین راه‌های موقعیت را در اجتماع‌مان بشناسیم که فرهنگ ما کمک شایان ذکری در این مورد به ما می‌نماید.
بیشتربخوانید:
سر به راه کردن کودکان بی نظم
فرهنگ چیست؟
فرهنگ در برگیرنده مذهب، هنجارهای اجتماعی، پیشینه تاریخی، نوع پوشش، نوع زندگی، آداب معاشرت و هزار و یک چیز دیگر می‌شود و بنابراین تمام رفتارهای ما در زندگی، زیر مجموعه فرهنگ است. آداب و رسوم محل، برگزاری مراسم‌های مذهبی و دینی، نحوه و زمان برگزاری مراسم شادی و اعیاد و عزاداری و نوع پوشش، نحوه معاشرت همگی در گرو فرهنگ و نوعی مشخصه مهم در فرهنگ هستند. این فرهنگ است که صداقت، احترام، گذشت و دید مثبت، یاری به دیگران و ... را به بچه‌ها می‌آموزد. فرهنگ مسیر بسیاری از رفتارها را مشخص می‌کند و عنصری مهم در جامعه‌پذیری و شکل‌گیری شخصیت محسوب می‌شود.
در آموزش فرهنگ به فرزندانمان باید چند مورد را در نظر بگیریم
صحبت کردن در مورد آداب و رسوم و فرهنگ
شناخت فرهنگ
با بچه‌ها در مورد مسایل مختلف مثل صله رحم، دیدار در مراسم و عید، پوشش و ... صحبت کرده و سعی کنید صحبت‌هایتان مغایر با رفتار و عملکردتان نباشد.
مثلا وقتی ما به فرزندمان در مورد احترام به بزرگ‌ترها و یا رعایت قوانین راهنمایی رانندگی می‌گوییم، خودمان هم رفتار درست را انجام دهیم و الگوی خوبی باشیم.
در بحث شناخت فرهنگ، فقط صحبت کردن و نصیحت‌های کلیشه‌ای نمی‌تواند در آشنایی فرزندمان با فرهنگ موثر باشد، بلکه برای آشنایی بچه‌ها باید در مراسم مختلفی که مناسب‌شان باشد، شرکت کنند، در بازار برای خرید لباس و کفش‌شان نظر بدهند، دوستان جدید پیدا کنند، تجربه و آزمون و خطا داشته باشند و هزار و یک چیز دیگر که با نظارت غیر مستقیم والدین همراه باشد.
