اعظم صالحی؛ کارشناس علوم تربیتی
یک مشاوره کاربردی
آموختن «نه گفتن» به فرزندان، اولین قدم حیاتی برای نظم بخشیدن به رفتار کودک و در واقع اساسی‌ترین کلید موفقیت در پرورش فرزندان هست.
در دو مقاله قبل به چند مورد از فرمول‌های نه گفتن به کودک اشاره شد. در اینجا به ادامه مطلب می‌پردازیم.
36- خرید را به همراه کودک زمانی انجام دهید که او سرحال هست، یا وقت خواب و غذایش نیست، که در مکان‌های عمومی به دلیل خستگی و گرسنگی قشقرق به پا نکند.
37- نه گفتن را در زمان بیماری کودک هم ادامه دهید، اما با شدت عمل کمتری، باید مراقب سلامت او هم باشید، اما بگونه‌ای رفتار نکنید که نه گفتن برای موارد بعدی غیر بیماری برایتان سخت بشود. مثلا شاید کودک زمان بیماری بخواهد نزد شما بخوابد، اما توجه کنید که به عادت همیشگی تبدیل نشود.
38- در سنینی که کودک باید به مهد کودک و مدرسه برود، قدرت نه گفتن را به او برای جدایی از خودتان داشته باشید، در لحن کلام‌تان قاطع باشید و تزلزل نداشته باشید تا او ثبات کلام شما را دریافت کند.
39- برای جدا کردن کودک از خودتان و رفتن به مدرسه یا مهد، از اصطلاحات و کلمه‌های مبهم و نامفهوم استفاده نکنید.
به خاطر داشته باشید که کودک نمی‌تواند مفهوم ساعت را دریابد، بنابراین از به کار بردن اصطلاح‌ها و جملاتی مانند اینکه «فوری برمی‌گردم»، «در زمان کوتاهی» و «بعدا» که بسیار مبهم هستند پرهیز کنید، زیرا توقع واقعی کودک درباره بازگشت سریع شما شدت می‌یابد.
به زمان معینی برای بازگشت اشاره نکنید. فقط به او قول بدهید که برمی‌گردید و به هیچ عنوان دزدکی از مهدکودک خارج نشوید.
40- درباره روش‌های تربیتی با مربیان مهد و مدرسه کودک هماهنگ شوید تا اصول تربیتی و نه گفتن شما با آنها مغایر نباشد و تضادهای تربیتی در کودک ایجاد نشود.
41- وقتی کودک را به منزل فرد دیگری مانند مادربزرگ و اقوام می‌برید، با آنها هم صحبت کنید و هماهنگ باشید که آنها هم اصول تربیتی و نه گفتن شما را در نظر بگیرند و با لوس کردن بچه‌ها و نقض قوانین شما اصول تربیتی شما را به هم نریزند، به فرض مثال اگر در منزل شما اجازه دست زدن به کابینت را ندارد، در منزل اقوام هم چنین اجازه‌ای را به او ندهند.
42- اگر کودک اسباب‌بازی‌هایش را به دوستان و همسالان خود نمی‌دهد، مشخص کنید که کودک روی کدام اسباب‌بازی کمتر حساس هست تا آن را به دوستش بدهد و اگر بین دو کودک دعوا بر سر اسباب‌بازی در گرفت، اسباب‌بازی را از آن محل دور کنید تا بحث و دعوا بین آن دو تمام بشود.
اگر دعوا بر سر اسباب‌بازی بین دو کودک تمام نشد، محل میهمانی را ترک کنید، شاید زمان مناسبی برای این میهمانی انتخاب نشده است. در میهمانی‌ها اسباب‌بازی‌های مورد علاقه کودک را که احتمال می‌دهید بین دو کودک مشاجره در خواهد گرفت، نبرید.
43- اگر بارها به کودک نه گفته‌اید و او یاد نگرفته و انجام نداده و مفهوم «نه گفتن» را درک نکرده است، شاید دچار اختلال کمبود دامنه توجه یا اختلال یادگیری هست.
در این موارد حتما باید از روانشناس کودک کمک بگیرید.
کشف این نکته که کودک شما دارای رشد تاخیری، معلولیت یادگیری و یا اختلالات روانی هست که اساس و پایه بد رفتاری کودکان می‌باشد و سبب می‌شود مفهوم نه گفتن را درک نکند، بسیار نکته مثبتی است که سبب می‌شود به او برچسب بچه لوس و بد نزنید و با کمک حرفه‌ای از روانشناس کودک می‌توانید مشکل کودک را حل کنید.
44- برای نه گفتن به کودک باید دقت کنید که قدرت خلاقیت او محدود نشود، اینکه همیشه به او اجازه ندهید به حیاط برود یا با وسایل جدید بازی کند، سبب می‌شود کودک بسیاری از چیزها را کشف نکند و تجربه‌های ارزشمند را فرا نگیرد.
باید زمینه و شرایط نه گفتن به کودک را در نظر بگیرید.
مثلا در روز بارانی که کودک تصمیم به بازی در حیاط دارد، همیشه به او نه نگویید، اما لباس‌هایی به او بپوشانید که سرما نخورد و یا در صورت کثیف شدن لباس‌ها، راحت شسته شوند.
شاید خود کودک با چند دقیقه بازی در باران، به اتاق برگردد. گاهی اوقات ضمن نه گفتن به کودک و مراقبت از او در برابر شرایط خطر و دشوار، به او اجازه کشف محیط و حتی شرایط ایمنی برداشتن وسایل و بازی با آنها را به او توضیح بدهید.
اینگونه برخوردی، روند فرزندپروری را هم برای شما جالب‌تر می‌کند.
بیشتر بخوانید:
