زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر پروانه صفایی مقدم؛ روانشناس بالینی

شاید کودکانی را دیده باشید که گچ دیوار را می‌خورند یا مدام موهای‌شان را می‌جوند.

ممکن است عاشق خوردن یخ باشند یا خاک باغچه را در دهان خود بگذارند.

در روانشناسی به این حالت، هرزه‌خواری گفته می‌شود که این اختلال، یکی از اختلالات خوردن محسوب می‌شود.

هرزه خواری در سنین شیرخوارگی و اوایل کودکی شروع می‌شود و البته احتمال بهبود خود به خودی آن بسیار بالا است.

در اختلال هرزه‌خواری، کودک به مدت حداقل یک ماه، مواد غیر‌خوراکی را دهان می‌برد و می‌خورد. مثلا میخ، سکه، دکمه، مداد، کاغذ، خمیربازی، علف، خاک، شن، مو، نخ، پارچه، یخ، گچ و نظیر اینها را می‌خورد.

در واقع هر چه دستش برسد را می‌خورد!

هرزه خواری معمولا بین دوازده تا بیست و چهار ماهگی شروع می‌شود و در بچه‌های بزرگ‌تر حتی خوردن سنگ یا مدفوع نیز دیده شده است.

این کودکان معمولا دچار کم‌خونی فقر آهن، انگل روده، انسداد روده و مسمومیت با سرب هستند.

در این اختلال، خوردن مواد غیر خوراکی نامتناسب با سن کودک است.

یعنی معمولا کودکان زیر هجده ماه تمایل به گذاشتن همه اشیا در دهان خود دارند و در واقع با دهان‌شان اشیا را می‌شناسند، اما این حالت بعد از هجده ماهگی و بصورت متداوم احتمالا بیانگر ابتلای کودک به هرزه خواری است.

علت شناسی

این اختلال در کودکانی که دچار تاخیر در رشد اجتماعی و گفتاری هستند شایع‌تر است.

کمبودهای تغذیه‌ای و کمبود مواد معدنی در بدن مثل روی و آهن ممکن است باعث هرزه خواری شود.

برخی روانشناسان نیز هرزه خواری را مکانیزم جبرانی برای ارضای نیازهای دهانی کودک مطرح می‌کنند.

عواملی چون فقر، غفلت و بی‌توجهی والدین به کودک، خطر ابتلا به هرزه خواری را در کودک بیشتر می‌کند.

هرزه خواری در کودکان کم هوش‌تر شایع‌تر است و برخی مواقع در کنار اوتیسم یا اسکیزوفرنی دیده می‌شود. 

پیکا (هرزه خواری) معمولا در کشورهای ضعیف از نظر اجتماعی- اقتصادی بیشتر دیده می‌شود و در «زنان باردار» هم ممکن است رخ دهد.

درمان پیکا

برای درمان از رفتار درمانی، ممانعت فیزیکی، دارو درمانی، ایجاد بیزاری در کودک نسبت به ماده خاص، آموزش و آگاهی درباره عوارض خوردن این مواد و غیره می‌توان کمک گرفت.

معمولا پس از اتمام دوران بارداری یا افزایش سن کودک، این اختلال پایان می‌پذیرد.

کلمه «پیکا» در لاتین به معنای زاغ است. زاغ پرنده‌ای است پراشتها و همه چیزخوار. برای همین هرزه خواری را به نام این پرنده نام گذاری کرده‌اند، البته تلفظ انگلیسی صحیح این کلمه، «پایکا» هست ولی در اکثر متون فارسی، پیکا نوشته شده است.