تنها گذاشتن کودک در خانه
همه والدین بالاخره روزی باید فرزند خود را برای اولین بار در خانه تنها بگذارند. خواه علت این تنها گذاشتن لزوم حاضر شدن در محل کار باشد یا یک خرید کوچک از فروشگاه. برای اینکار، والدین باید از آمادگی فرزند خود مطمئن شوند و بدانند که او می‌تواند بدون حضور پدر و مادر از خودش مراقبت کند. اعتماد کردن به کودک برای تنها گذاشتن او در خانه می‌تواند تجربه‌‌‌ای مثبت برای او باشد و حس مسئولیت پذیری و استقلال او را افزایش دهد. اما در اثر تنها ماندن، کودکان ممکن است با خطرات بسیاری مواجه شوند. این خطرات و میزان آمادگی کودک برای مقابله با آنها باید سنجیده شوند. این مقاله نکاتی که هر پدر یا مادری پیش از تنها گذاشتن فرزند خود در خانه باید به آنها توجه کند را یادآوری می‌کند.
سن مناسب
در رابطه با سن مناسب برای تنها گذاشتن کودک در خانه هیچ اتفاق نظری وجود ندارد. علت اصلی این موضوع این است که هر کودکی در سن خاصی به بلوغ فکری و جسمی کافی برای مراقبت از خود می‌رسد. به همین دلیل، تنها معیار شما برای تصمیم گیری در این رابطه نباید سن باشد. بهتر است به عملکرد فرزندتان در مواجهه با مشکلات در گذشته توجه کنید و میزان مسئولیت‌پذیری او را بسنجید.
در این راستا، طرح پرسش‌های زیر می‌تواند مفید باشد:
آیا فرزند شما از لحاظ فیزیکی و روانی می‌تواند از خود مراقبت کند؟
آیا فرزند شما از قوانین اطاعت می‌کند و می‌تواند تصمیمات خوبی اتخاذ کند؟
واکنش فرزند شما به شرایط غیر عادی و ناآشنا چگونه است؟
آیا فرزند شما از اینکه در خانه تنها بماند می‌ترسد و احساس ناراحتی می‌کند؟
برای کودکانی که دچار ناتوانی جسمی یا روانی هستند، والدین می‌توانند مراقبت یا پرستاری را در نظر گیرند. البته می‌توان این مراقبت را غیر مستقیم انجام داد به طوریکه علاوه بر محافظت از کودک، حس استقلال و اعتماد به نفس او نیز حفظ و تقویت شود.
شرایط مناسب
اینکه شما فرزندتان را از چه زمانی و در چه شرایطی در خانه تنها بگذارید در امنیت و موفقیت او تاثیر زیادی خواهد داشت.
شاید بهتر باشد پیش از اقدام به اینکار پرسش‌های زیر را از خودتان بپرسید:
هر بار، فرزندتان چه مدت در خانه تنها خواهد ماند؟ آیا در طول روز خواهد بود یا شب؟ آیا کودک مجبور خواهد شد وعده غذایی‌اش را خودش تهیه کند؟ اگر پاسخ مثبت است آیا غذا را می‌توان بدون استفاده از گاز تهیه کرد؟
هر چند وقت یکبار کودک تنها خواهد ماند؟
چند کودک در خانه تنها خواهند ماند؟ اگر کودکی بتواند به تنهایی در خانه بماند لزوما به این معنا نیست که می‌تواند از خواهر یا برادر کوچکتر خود نیز مراقبت کند.
آیا خانه شما امن و عاری از وسایل خطرناک است؟
محله‌‌ای که خانه شما در آن واقع است از چه میزان امنیت برخوردار است؟
آیا فرزند شما می‌داند که چگونه باید درها را قفل کند؟ آیا فرزندتان کلید در ورودی را دارد و می‌داند اگر در به روی او بسته شد و او کلید نداشت چه باید بکند؟
آیا فرزندتان می‌داند اگر غریبهای به خانه شما مراجعه کرد چه باید بکند؟
آیا فرد بزرگسال قابل اعتمادی در نزدیکی خانه شما هست که کودک بتواند در مواقع اضطراری به او مراجعه کند؟
مهارت‌های لازم برای حفظ امنیت
علاوه بر سن و بلوغ، کودک برای تنها ماندن در خانه باید مهارت‌های خاصی را نیز دارا باشد. به طور خاص، کودک باید بداند در مواقع اضطراری به چه کسی باید مراجعه کند و یا چه اقدامی انجام دهد. بهتر است راهنمایی را در این رابطه تهیه کنید و بر تکه کاغذی بنویسید و آن را در جای مطمئنی در خانه قرار دهید تا فرزندتان در صورت لزوم بتواند به آن مراجعه کند. همیشه یک جعبه کمک‌های اولیه در خانه داشته باشید و نحوه استفاده از وسایل درون آن را به فرزندتان آموزش دهید.
همواره به سوالات زیر توجه داشته باشید:
آیا خانواده شما برای مواقع اضطرار برنامه‌‌‌ای دارد؟ آیا فرزندتان از این برنامه مطلع است؟
آیا فرزند شما اسم کامل خود و شما، آدرس و شماره تلفن منزل را می‌داند؟
آیا فرزندتان می‌داند که شما کجا هستید و چگونه باید با شما تماس بگیرد؟
آیا فرزند شما نام و شماره تلفن سایر بزرگسالانی که می‌تواند در مواقع اضطرار با آنها تماس بگیرد را دارد؟
حتی اگر فرزند شما این اطلاعات را دارد، در هر صورت بهتر است این موارد را بر کاغذی یادداشت کنید و در مکان امنی که فرزندتان نیز از آن آگاه است قرار دهید.
نکاتی برای والدین
زمانیکه به این نتیجه رسیدید که فرزند شما آماده تنها ماندن در خانه است، بهتر است با انجام اقدامات زیر، علاوه بر کودک، خودتان را نیز برای این تجربه جدید آماده کنید:
کمی تمرین کنید. مدت کوتاهی کودک را در خانه تنها بگذارید و خودتان نیز در نزدیکی خانه باشید. این راه مناسبی است برای سنجش میزان آمادگی کودک برای تنها ماندن در خانه به مدت طولانی.
نقش بازی کنید. شرایط گوناگونی که ممکن است کودک هنگام تنهایی با آنها مواجه شود را با او تمرین کنید. برای مثال نقش یک غریبه را بازی کنید و عکس العمل فرزندتان را مورد ارزیابی قرار دهید. همچنین نقش غریبهای که با خانه تماس می‌گیرد را بازی کنید و به فرزندتان آموزش دهید به گونه‌‌‌ای رفتار کند که فرد غریبه متوجه تنها بودن او نشود.
قوانینی ایجاد کنید. فرزند شما باید بداند هنگامی‌که شما در خانه حضور ندارید چه کارهایی مجاز و چه کارهایی ممنوع است. حدود مشخصی را برای استفاده از رایانه، تماشای تلویزیون و کار با سایر وسایل الکترونیکی تعیین کنید. برخی معتقدند بهتر است والدین پیش از ترک خانه لیستی از کارهایی که کودک باید انجام دهد تهیه کنند تا در این مدت او بیکار نماند.
در رابطه با شرایط اضطرار با فرزندتان صحبت کنید. برای او مشخص کنید که دقیقا به چه حالتی اضطرار گفته می‌شود و در این شرایط کودک چه اقدامی باید انجام دهد؟
در ساعاتی که دور از خانه هستید، چندین بار با فرزندتان تماس بگیرید و از حال او باخبر شوید. شما می‌توانید اینکار را به یکی از همسایگان مورد اعتماد خود واگذار کنید.
در این رابطه صحبت کنید. فرزندتان را تشویق کنید که احساس خود را در رابطه با تنها ماندن در خانه با شما درمیان بگذارد. از او بخواهید تجربیات خود از تنهایی در خانه را به شما بگوید. با اینکار، می‌توانید احساسات منفی کودک را در تنهایی بعدی کاهش دهید.
افراط نکنید. حتی کودکان بزرگ و عاقل نیز از تنها ماندن بیش از حد در خانه خوششان نمی‌آید. اگر شرایط‌تان به گونه ایست که مجبور هستید ساعات زیادی را دور از خانه سپری کنید، در فکر فعالیت‌های دیگری برای فرزندتان باشید تا در ساعاتی که شما در خانه نیستید، او نیز در خانه نباشد و احساس تنهایی نکند.
