زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مسخره كردن در بين كودكان

معمولا كودكان در حرف گوش كردن سابقه خوبی ندارند ولی تقریباً همه آنها در تقلید از بزرگترها و دیگران موفق هستندكودكان همانند آیینه هستند، آنها همه آنچه كه ما می‌گوییم و انجام می‌دهیم را به ما برمی‌گردانند.

محققان می‌گویند كه 95 درصد از رفتارهای كودكان همان چیزهایی هستند كه از ما یاد گرفته‌اند و الگوبرداری كرده‌اند و فقط 5 درصد از رفتارها و كارهای آنها از روی آموزش‌‌هایی است كه به آنها داده می‌شود. انسانها همانند دستگاه ضبط‌صوت عمل می‌كنند. هر چیزی كه می‌شنویم و هر چیزی كه تجربه می‌كنیم را به طور دائمی در ضمیر ناخودآگاه حفظ و نگهداری می‌كنیم، بنابراین والدین از هر لحاظ الگوی فرزندان خود به شمار می‌روند. هر آنچه می‌گوییم و انجام می‌دهیم در واقع آن چیزی است كه به آنها یاد می‌دهیم. گاه به اشتباه فكر می‌كنیم كه آنها هنوز كوچك هستند و نسبت به ما اطلاعات و تجربیات كمتری دارند پس نمی‌توانند آن چیزی را كه ما احساس می‌كنیم، درك و تجربه كنند ولی اینگونه نیست. وقتی كه والدین كودكان سعی می‌كنند تا در حین آموزش به فرزندانشان از انتقادهای بیجا، استهزاء، مسخره، شرمنده كردن، جیغ‌زدن، تهدید كردن و بدرفتاری‌های دیگر استفاده كنند ذهن كودكان قفل می‌شود و نمی‌توانند مقصود واقعی آنها را درك كنند فقط آنچه كه می‌بینند و می‌شنوند را ضبط می‌كنند و سعی می‌كنند دقیقاً از همان رفتارها الگوبرداری كنند.

والدین سعی می‌كنند كه احترام گذاشتن به دیگران را به فرزندان خود یاد بدهند ولی خودشان اینگونه رفتار نمی‌كنند. وقتی كودكان با بی‌احترامی زندگی می‌كنند، بی‌احترامی كردن را نیز یاد می‌گیرند.

اغلب رفتارهای بی‌احترامانه كودكان به صورت اتوماتیك رخ می‌دهد. ما قبلا در جایی چنین رفتاری كرده‌ایم كه حتی ممكن است خودمان هم متوجه رفتارمان نشده‌ایم و یا چیزی گفته‌ایم كه در حال حاضر فراموش كرده‌ایم و روزی مشابه آنرا از فرزندمان مشاهده می‌كنیم. تمسخر و استهزاء دیگران یكی از رفتارهای ناشایستی است كه گاه از كودكان مشاهده می‌كنیم. برخی از كودكان به‌طور پیوسته دیگران را مسخره می‌كند و با تحقیر دیگران خود را سرگرم می‌كنند. مسخره كردن یكی از آزار دهنده‌ترین رفتارهاست.

كودكی كه مسخره می‌كند معمولا سعی دارد دیگری را پایین بیاورد. در واقع كودكی كه عادت به این كار دارد به نوعی اختلال رفتاری دچار است. چرا؟ البته اغلب كودكان در طول دوران طفولیت حتی برای یك بار هم كه شده دچار این رفتار می‌شوند اما مسخره كردن‌ها با هم فرق دارند. گاهی اوقات فردی كه مسخره می‌شود حتی متوجه آن نیز نمی‌شود، ‌در واقع كودك با اینكار نوعی تفریح و سرگرمی ایجاد می‌كند كه باعث جلب توجه دیگران می‌شود. اما گاهی اوقات مسخره كردن به شكل جدی‌تری رخ می‌دهد و هدف كودك كوچك كردن و تحقیر دیگری به معنای واقعی است. معمولاً فردی كه مسخره می‌كند حس احترام به نفس كمی دارد و یا اینكه خیلی اتفاقی و بی‌دلیل این‌كار را انجام می‌دهد.

چرا كودكان مسخره می‌كنند

 دوران پیش‌دبستانی و كودكی مرحله فوق‌العاده‌ای از رشد كودكان است مخصوصاً رشد مهارت‌های كلامی و زبانی، كودك در تعامل با دیگران لغات جدید می‌آموزد و واژه‌های تازه‌ای به دایره لغات خود می‌افزاید. او یاد می‌گیرد كه برخی از واژه‌ها و عبارات معنای سنگین‌تری دارند و باعث جلب توجه بیشتر می‌شوند و واكنش بیشتری را در پی دارند (واكنش‌های بد و یا خوب).

این درس برای آنها بسیار مهم است اما این مسئله گاه موجب آن می‌شود كه كودك از مسخره كردن و تمسخر دیگران خوشحال شود. مثلا اگر به چنین كودكی بگویید «تو هنوز بچه‌ای و نباید باعث ناراحتی و آزردگی دیگران شوی» كودك خردسال احساس می‌كند  رفتارش مورد توجه قرار گرفته است و تلاش می‌كند باز از این طریق توجه بیشتری را جلب كند.

 گاهی اوقات نیز مسخره كردن كودكان فقط نوعی الگو‌برداری است و هیچ قصدی ندارند آنها از شخصیت‌های برنامه‌‌های مورد علاقه‌شان، والدین و اطرافیان خود تقلید می‌كنند و بدون هیچ قصدی همان كار را تكرار می‌كنند.

چه باید كرد وقتی كه یك كودك مسخره كردن را دوست دارد و از آن لذت می‌برد

شاید برای شما نیز پیش آمده است كه گاه دیگران از فرزندتان شكایت می‌كنند و می‌گویند كه او سایر دوستان و هم‌كلاسی‌هایش را مسخره می‌كند. در چنین شرایطی باید چه عكس‌العملی داشته باشید. ابتدا بهتر است كه خونسردی خود را حفظ كنید. كودكان خردسالی كه مسخره می‌كنند، قصد ندارند با بی‌رحمی با دیگران برخورد كنند و در واقع پشت این عمل آنها یك دلیل خوب است. چگونه می‌خواهید به دلیل و نیت اصلی او واقف شوید؟ به رفتار خودتان و سایر افراد خانواده و تأثیر آن روی فرزندتان توجه كنید. آیا خودتان نیز یك فرد مسخره‌گر هستید؟ آیا فرزند شما در خانواده مورد تمسخر خواهر یا برادر بزرگترش قرار می‌گیرد و تلاش می‌كند كه این رفتار را با دیگران نیز تكرار كند؟

به برنامه‌هایی كه تماشا می‌كند توجه كنید، آیا این رفتار كودكتان تأثیرپذیری از یكی از شخصیت‌‌های كارتون‌ها و برنامه‌های مورد علاقه‌اش نیست؟ سعی كنید كه ابتدا ریشه و علت این رفتار او را بیابید. آیا كودك شما حسود است و به خواهر و یا برادر و یا حتی سایر بچه‌ها حسادت می‌كند؟ یا اینكه می‌خواهد در رقابت با دیگری توجه بیشتری را جلب كند. حتی می‌توانید از خودش سوال كنید و علت این رفتار را جویا شوید. تولد یك كودك دیگر در خانواده، طلاق والدین، مشاجرات آنها و... نیز می‌تواند باعث بروز این رفتار در كودكان شود. به فرزندتان توضیح بدهید كه مسخره كردن كار زشتی است. از او بخواهید كه خودش را به جای كسی كه مسخره‌اش كرده است قرار دهد و بعد بگوید كه چه احساسی دارد. به او بگویید كه انسان‌ها با هم فرق دارند، متفاوت لباس می‌پوشند، متفاوت حرف می‌زنند و... و این عدم شباهت و متفاوت بودن‌ها باعث نمی‌شود كه دیگران را تمسخر كنیم. كودك شما باید بتواند تفاوت‌ها را درك كند. تفاوت‌های ظاهری یك كودك با سایر كودكان نباید وسیله سرگرمی باشد. كودك شما باید با نتایج آزار دهنده و زشت این رفتار آشنا شود.

مورد تمسخر قرار گرفتن گاهی اوقات غیر قابل تحمل است و حتی شاهد چنین رفتاری بودن نیز آزار دهنده است. به هر حال این رفتار به هیچ‌وجه پذیرفتنی و قابل قبول نیست. اگر كودك شما در جایگاهی است كه از جانب كودك دیگر مسخره می‌شود، باید به او نیز یاد بدهید كه واكنش و عكس‌العمل مناسبی داشته باشد. كودكان باید وارد رابطه علت و معلولی شوند. یعنی هر عملی، عكس‌العملی را در پی دارد. از كودك خود بخواهید خود را در موقعیت مسخره شونده قرار دهد و به حسی كه به او دست می‌دهد فكر كند تا بتواند نتیجه كارش را بهتر درك كند و بعد سعی كنید عكس‌العمل‌های مثبت و خوب او را تشویق و تحسین كنید، با اینكار حس احترام به نفس در او افزایش می‌یابد و حتما تلاش می‌كند تا كمتر تمسخر كند. سعی كنید از واكنش آنی و عكس‌العمل‌های سریع و البته نصیحت كردن و صحبت‌های طولانی و مفصل پرهیز كنید. فراموش نكنید كه همه كودكان لازم است بدانند كه شما در مقام و جایگاه بزرگتر مراقب‌شان هستید و رفتارهای خوب و بدشان را متوجه می‌شوید.

ایجاد هر تغییری در رفتار كودك نیاز به مدت زمان كافی دارد و باید صبور باشید. شاید متوجه برخی رفتارهای ناشایست از او باشید. مثل دروغ‌گویی، مسخره كردن و... بهتر است كه هرگز عجله نكنید و پرخاشگری با او را پیشه نكنید بلكه با ملایمت و صبوری به دنبال راه‌حل باشید. گاهی اوقات لازم است به جای آنكه به فرزندتان بگویید كه با دیگران با احترام برخورد كند، خودتان با دیگران با احترام برخورد كنید. آموزش رفتارهای خوب و محترمانه از خانه و خانواده شروع می‌شود.