نقش بازی‌های سنتی درتکامل کودکان
بازی‌های بومی کشور عزیزمان ایران همواره مورد توجه متخصصان اعصاب و خصوصا نورولوژیست‌هایی که در زمینه توابخشی کودکان فعالیت می‌کنند بوده است. بدون شک این بازی‌ها را باید یکی از شاهکارهای نیک‌اندیشی و خلاقیت پیشینیان این مرز و بوم دانست. بازی‌هایی که در عین سادگی و در دسترس بودن توانسته با استفاده بهینه از حداقل امکانات و فضا، حداکثر تحریک حسی و کنش حرکتی را ایجاد نماید. این اعجاز زمانی به اوج خود می‌رسد که بدانیم بازی‌های کودکانه سنتی ما قادر است رشد ادراکی – حرکتی کودکان را متناسب با توانایی‌هایشان تضمین کند. نکته مهمی‌که همواره در بازی‌های رایانه‌ای و پلی استیشن‌ها مغفول مانده است.
مداخلات حسی- حرکتی جزء جدایی‌ناپذیر آموزش ویژه گروه‌های مختلف کودکان است. بازی‌های بومی ایران برای کودکان استثنایی نوعی مداخله توانبخشی بوده و امکان تبدیل به بسته‌های آموزشی- توانبخشی وجود دارد.بطوریكه آن بازی‌ها را می‌توان به صورت مستقل یا بعنوان بخشی از برنامه‌های آموزشی- توانبخشی بکار برد.
زنگ خطر پلی‌استیشن!
در سال‌های اخیر سندرم کامپیوترزدگی، نفوذ بازی‌های غیرفعال و فقر تحریکات حسی- حرکتی منجر به شیوع و بروز اختلالات متعددی در کودکان شده است که از بین آنها می‌توان به اختلال هماهنگی مربوط به رشد
Developmental coordination disorders،
DCD بیش‌فعالی و نقص توجه (ADHD)، ناتوانی‌های ویژه یادگیری Specific learning disorder
SLD، اختلالات رفتاری- هیجانی BED Behavioral emotional disorder اشاره کرد. این گسترشی تصاعدی سبب شده متخصصین توابخشی اعصاب کودکان بیش از پیش بر ضرورت توجه به برنامه‌های حس- حرکتی و بازی‌های بومی تاکید کنند.
همه چیز تا 4 سالگی
همان گونه که می‌دانیم رشد نوروفیزیولوژیک زیر بنای دیگر ابعاد رشد انسان است. از سوی دیگر رشد و تکامل بهنجارو ترمیم و توانبخشی مشکلات حرکتی و ادراکی هر دو جریان‌هایی هستند که با بازی کودکان پیوند عمیقی دارند. بدین ترتیب ما با جریانی سرنوشت‌ساز مواجه هستیم که تا سنین 3-4 سالگی به سرانجام خود می‌رسد و این مهم به عنوان مصالح اولیه فرایندهای حسی حرکتی صحیح آتی کودک را تضمین می‌کند.
بازی‌های سنتی، بدون جایگزین
باید به این موضوع توجه کرد که دیدن صرف اشیا در مانیتور حتی به صورت سه بعدی قادر نیست مراحل تکامل حجمی كودك را تکمیل نماید و لمس حجمی‌برای چنین تکاملی لازم به نظر می‌رسد. فرآیندهای تشخیص، حجم، حرکت و عمق اشیا در لب حسی، حرکتی مغز (پاریتال) شکل می‌گیرد و در صورتی که کارکرد این مناطق ناقص انجام شود، تصمیم‌گیری درست برای انجام صحیح و سریع اعمال حرکتی و همچنین شجاعت اولیه برای انجام یک تفکر حرکتی دچار اشکال می‌شود. به عبارت دیگر در صورتی که کارکرد این بخش از مغز تا 4 سالگی تکمیل نشود احتمالا فرد برای شروع انجام عملی دچار مشکل تنبلی می‌گردد. این همان اختلالی که فرد می‌گوید این عمل مهم را می‌دانم ولی به چشم خود نمی‌بینم. البته برای هماهنگی‌های حسی حرکتی مناطقی از ناحیه Subcortical مانند Basal ganglion & Cerebellum و سیستم لیمبیک نیز نقش دارند. و تنها کودکی می‌تواند آینده حسی حرکتی مطلوبی داشته باشد که هر چه بیشتر اشیاء را لمس کند و انجام بازهای سنتی یکی از بهترین روش‌ها برای حصول به این مهم است.
ادامه دارد............
