زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

نجمه مهدوی خانوكی؛ كارشناس ارشد روانشناسی

آیا می‌دانید كه خط‌خطی‌های كودكان شما چه معنایی دارد؟

آیا می‌دانید كه از روی نقاشی كودكان می‌توان اضطراب، افسردگی و حتی هوش آنها را ارزیابی كرد؟ 

نقاشی به كودك فرصت می‌دهد تا اطلاعاتی را كه از دنیای بیرون كسب كرده است. از هم جدا سازد و سپس آنها را دوباره تنظیم كند. با نقاشی كودك خود را از ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های دنیای بیرون رها می‌كند و به‌صورت ناخودآگاه، دربار‌‌ه مسائل، مشكلات و دلهره‌هایش صحبت می‌كند.

دقت كنید كه نباید كودكان را از سنین كودكی به نقاشی بر پایه اصول نقاشی و تمرین كپی و تقلید كردن از مدل‌ها آموزش داد، چرا كه با این كار فرصت برون ریختگی مشكلات و افكار ناخودآگاه كودك را بر روی كاغذ می‌گیریم. 

نقاشی كودكان در سنین مختلف 

دو سالگی: ترسیم خط‌های دایره‌ای یا زاویه‌دار.

دوونیم سالگی: كودك خطی را كه رسمی می‌كند از محدود‌‌ه  تعیین شده خارج نمی‌كند.

سه سالگی: كودك احساسات درونی خود و تجربه‌های كوتاه مدتش را روی كاغذ می‌آورد كه خط‌های عمودی بیشتر از خط‌های افقی‌اند، كه این خط‌های عمودی نشان دهنده اظهار وجود حركت است و گسترش آنها نشان می‌دهد كه كودك از خودش آگاه است.

بین سه و چهارسالگی: كشیدن تصویر شخص یا اشخاص از قبیل یك دایره به جای سر و در اطراف آن چند خط به جای بازوها و پا رسم می‌شود ولی تنه كشیده نمی‌شود چرا كه از نظر او وظیفه‌ و عمل آن مهم نیست، بعدها در       داخل دایره، دوچشم و بعد گوش را رسم می‌كند كه معمولا خیلی بزرگ‌اند و سپس ابرو و مژه را می‌كشد.

بین پنج تا شش سالگی: درك حروف الفبا یا خط نوشتنی بیشتر از ترسیم و نقاشی انجام می‌شود.

شش سالگی: در این سن، آدمك، گردن و دو دست هم دارد كه در انتهای بازوها كشیده می‌شود.

ده سالگی: تصویر كاملی با تمام اعضا و حركات بدن را رسم می‌كند كه تصویر كامل این آدمك بیانگر بخش فكری و سطح هوشی كودك می‌باشد. 

پنج مرحله‌ اصلی پیدایش توانایی نقش نگاری 

اثر یا خط مشخص

خط مشخص یا اشكال هندسی در هم

طرح یا در كنار هم قرار گرفتن چند شی

اجتماع چندین شكل مختلف

تصویرنگاری

بقیه نقاشی‌های كودك از تركیب مراحل قبلی می‌باشد. 

خطوط در نقاشی نشانه چیست؟ 

 خطوط باز و بلندتر نشان دهند‌‌ه  راحتی و خوشحالی كودكان می‌باشد. خطوط قطعه قطعه و به هم پیچیده، وضعیت كودك در حال پرخاشگری را مشخص می‌كند.  خطوط نازك و با حركات ملایم بیانگر احساسات و عواطف كودك می‌باشد.  خطوط كوتاه و با فشردگی خط‌ها به یكدیگر، ضعف عصبی كودك را به شما نشان می‌دهد. 

اگر قسمتی از نقاشی با خطوط بی‌رنگ و سطحی مخفی شده باشد، نشان دهند‌‌ه  امنیت و سازگاری كودك است.  اگر روی قسمت‌های خاص، خط خطی شده باشد و توسط خط‌وخطی مخفی شده باشد، نشان می‌دهد كه كودك شما ترس و دلهره‌ای از چیزی یا شخصی دارد كه آن را با خطوط مخفی می‌كند. 

اگر دور چیزی خط كشیده شده باشد و آن خط، خیلی صاف باشد، نشان دهند‌‌ه  دشمنی، فشار عصبی و یا دلواپسی است.  اگر دور چیزی خط آرام، روان و زیبا كشیده شده باشد. نشان دهنده پختگی شخصیت كودك است. 

فضا و محیط نقاشی كودكان 

فضا و محیطی كه نقاشی در آن ترسیم می‌شود، واكنش كودك به محیط اطراف خود را نشان می‌دهد. نقاشی در فضای بالای صفحه، نشان دهند‌‌ه  آرامش و احساس آزادی كودك است. نقاشی در فضای پایین صفحه، نشان دهند‌‌ه  فشار و سنگینی است و این كودكان دارای خصایص ثابت‌تری‌اند و كمتر شیفته چیزی می‌شوند.

نقاشی در مركز كاغذ، نشان می‌دهد كه كودك شما بیشتر توجه و تمركزش به خودش هست. زمانی كه نقاشی كودك شما گرایش به خارج شدن از كادر كاغذ را داشته باشد، این ویژگی مخصوص كودكان بزرگ‌تری است كه از كمبود محبت رنج می‌كشند و اعتماد به نفس كمتری دارند و یا مخصوص كودكان كوچكتر و یا عقب ماند‌‌ه  ذهنی است.

اگر كودك در گوشه‌ای از كاغذ یا قسمت‌های محدودی از كاغذ نقاشی كند، این به شما می‌گوید كه كودك خجالتی و كمرو است و اعتماد به نفس ندارد. نقاشی در سمت چپ كاغذ (كودك چپ دست نباشد) نشان دهند‌‌ه  غم و اندوه و گوشه‌گیر بودن كودك و عدم اعتماد به خویشتن می‌باشد.