تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
برخی كودكان برحسب شرایط ترجیح میدهند هنگام خواب برایشان كتاب خوانده شود و با داستانها و لالایی والدین به خواب میروند. والدین همیشه سعی میكنند فرزندشان را در زمانی مناسب به رختخواب بفرستند تا خواب ناكافی اختلالی در سلامت فرزندشان ایجاد نكند. درست است سر ساعت و بموقع خوابیدن مهم و قابل توجه است، اما نباید نحوه به خواب رفتن كودكان را نادیده گرفت.
در برخی خانوادهها والدین تا دیروقت بیدارند و از فرزندان میخواهند زود به رختخواب بروند. البته برخی كودكان به راحتی پذیرای این مسأله هستند، ولی برخی دیگر مقاومت نشان میدهند. خوابیدن در زمانی كه بقیه اعضای خانواده بیدار و در كنار هم هستند، گاهی برای كودكان دشوار است. اغلب والدین برای خواباندن كودكشان ترفندهای متفاوتی به كار میبرند كه یكی از مهمترین آنها لالایی گفتن و خواندن كتاب داستان است. خواندن داستان و لالایی برای كودك فواید بسیاری دارد:
بهتر است قبل از خواب كودك را لحظاتی به حال و هوای دیگری غیر از واقعیتها ببرید. بیشتر داستانهای كودكان پایان شیرین و زیبایی دارند. تشریحات زیبا و فضای دلنشینی كه با كلام والدین آمیخته شود، به كودك آرامش داده و خوابی رنگین برایش به ارمغان میآورد. تعریف داستانهای زیبا و شاد میتواند به كودكانی كه دچار كابوس شبانه میشوند، كمك بسیاری كند؛ همانطور كه بسیاری از بزرگسالان قبل از خوابیدن برای فرار از مشغلههای ذهنی روزانه مدتی ریلكسیشن كرده و در ذهن خود فضای دلخواه طراحی میكنند.
آموزش این روش به كودكان تاثیرات مثبت داشته و خوابی آرام برای آنها فراهم میكند. كودك همزمان با تعریف داستان، در ذهنش تمام صحنهها را تجسم میكند و به این ترتیب تصویرسازی ذهنی وی تقویت میشود و خلاقیت بیشتری پیدا میكند. این داستانها نه تنها ذهن كودك را آرام میكند، بلكه از این طریق میتوان مطالب بسیاری را به كودك انتقال داد. داستانهای قدیمی و سنتی، كودك را با بسیاری از آداب و رسوم گذشتگان آشنا میكند. برخی كودكان از شنیدن خاطرات دوران كودكی والدین نیز لذت میبرند.
صحبت كردن با كودكان در وقت خواب، قدرت تكلم را افزایش میدهد. متخصصان معتقدند با این روش قابلیت تكلم كودكان تا شش برابر افزایش مییابد و برای كودكانی كه هنوز به سن مناسب برای تكلم نرسیدهاند نیز مفید است. زمانی كه كودك صدای پدر یا مادر را میشنود، سعی میكند به گونهای به صدا پاسخ دهد و این امر سبب رشد مهارتهای زبانی و تكلمی به طرز شگفتآوری میشود.
همراهی كودكان تا رختخواب، گفتگو و خواندن كتاب داستان، نه تنها مزایای ذكرشده را دارد، بلكه صمیمیت بیشتری بین والدین و كودك ایجاد میكند. برخی كودكان دبستانی كه برای اولین بار با بسیاری از قوانین و آداب جامعه مواجه میشوند، هماهنگی با دنیای بیرونی برایشان دشوار خواهد بود. زمان كوتاه گفتگو قبل از خواب میتواند نشاندهنده حمایت پدر و مادر از فرزند باشد. زمانی كه كودك حضور فعال والدین را حس كند، با آرامش بیشتری با وقایع زندگی روبرو خواهد شد.
خواندن داستان و لالایی در زمان كودكی بر تمامی مراحل زندگی فرد تأثیر بسزایی خواهد داشت. كودكانی كه این حمایت و آرامش را از والدین خود دریافت میكنند، احساس امنیت و اعتماد به نفس بیشتری خواهند داشت. بسیاری افراد پدر و مادر خوب بودن را از نحوه رفتار والدین خویش الگوبرداری میكنند.
برای كودكان شنیدن داستانهای قدیمی از زبان مادربزرگ و پدربزرگها معنایی دیگر دارد و اگر والدین با آنها زندگی مشتركی داشته باشند، كمك بسیاری در این زمینه دریافت خواهند كرد.
تكراری نبودن داستانها سبب جذب و اشتیاق بیشتر كودكان میشود. برخی والدین به دلیل مشكلات و مشغلههای فراوان، زمان كمی را برای به روز كردن قصهها و خرید كتابهای جدید اختصاص میدهند كه همین موجب خستگی و بیحوصلگی كودك میشود.
نكته دیگر اینكه برخی از پدر و مادرها از روش قصه گفتن برای آموختن زبان و لهجه محلیشان استفاده میكنند. به عنوان مثال بیان داستانها به زبان محلی برای خانوادههای ترك زبان و ... میتواند بسیار شیرین و جذاب باشد. برخی والدین با این روش زبان مادریشان را به فرزندان انتقال میدهند.