د کتر سید ضیاءالد ین مظهری : متخصص تغذیه و رژیم د رمانی ؛ نائب‌رئیس انجمن علمی پیشگیری و د رمان چاقی
تحریریه زندگی آنلاین : ۹۹ درصد تأخیر روند رشد قدی کودکان (پسران و یا دختران) در فازهای مختلف با هورمون رشد ارتباط ندارد. در فاز اول که سریع‌ترین و بیشترین افزایش قد رخ می‌دهد، هزار روز اول زندگانی می‌باشد که 270 روز آن دوران زندگی داخل رحمی است و رشد قدی به میزان ۳۸۵۰ برابر نطفه تشکیل شده می‌باشد و ۷۳۰ روز سال‌های اول و دوم بعد از تولد. در این دو سال اول با شرایط مناسب قد زمان تولد به دو برابر افزایش پیدا می‌کند.
دومین فاز رشد قدی
از آغاز سه سالگی تا زمان شروع پیش‌بلوغ از سرعت رشد قدی کاسته شده و میزان آن در هر سال به ۵ تا ۶ سانتی‌متر محدود می‌شود.
بیشتربخوانید:
7ماده خوراکی که باعث افزایش قد می‌شوند
سومین فاز رشد قدی
از آغاز پیش بلوغ و پروسه روند سیر و دستیابی به بلوغ کامل رخ می‌دهد که به نحو چشم‌گیری به جهش قد سالی ده سانتی‌متر می‌رسد.
بلوغ دختران و پسران
آغاز پروسه بلوغ دختران در شرایط اقلیمی متفاوت بین ۹ تا ۱۳ سالگی می‌باشد و در چهارچوب محدوده تعیین شده ژنتیکی انتقال داده شده بین ۵ تا ۶ سال بعد از بلوغ نیز افزایش قد با شرایط مناسب سبک زندگی و تغذیه متعادل و متنوع تا بسته شدن صفحات رشد ادامه می‌یابد. پسران بین ۱۴ تا ۱۶ سالگی به مرحله بلوغ رسیده و تقریباً ۲ سال طولانی‌تر از دختران به رشد قدی ادامه می‌دهند. برای هر دو جنس به علت چاقی یا تحریکات دیداری و شنیداری سکسی امکان بلوغ زودرس فراهم می‌شود.
فاکتورهای مؤثر بر روند رشد
توجه داشته باشید در بین فاکتورهای متعدد تاثیر‌گذار بر روند رشد، ۴ رکن اساسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند:
الف- تغذیه متعادل و متنوع و مکفی
ب- خواب به موقع و عمیق شبانه
ج- تحرک و فعالیت بدنی لازم
د- محیط زندگی سرشار از مهر و عاطفه متعادل و مداوم توام با نظم
بیشتربخوانید:
کدام غذاها برای افزایش قد کودکان مفید هستند؟
تغذیه
اساسی‌ترین وسیله تأمین انواع درشت‌مغذی‌های انرژی‌زا (پروتئین‌ها، قندها و چربی‌ها) به نسبت مشخص و مقدار معین و ریز‌مغذی‌های متعدد (به صورت ویتامین‌های محلول در آب و چربی و مواد معدنی، اسیدهای آمینه ضروری و غیرضروری) و فیبرهای محلول و نامحلول و هزاران ترکیب ثانویه گیاهی خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد سرطان‌زا می‌باشند، ولی به طور نمونه به تعداد مواد غذایی تاثیر‌گذار‌تر بر افزایش تولید و ترشح هورمون رشد اشاره می‌کنم:
۱- فندق، پسته، بادام‌زمینی به ویژه بادام غنی از آل- آرژینین می‌باشد.
۲- هندوانه حاوی سیترولین و اسید مالیک می‌باشد.
۳- لیموترش از اسیدی شدن بدن جلوگیری و با حفاظت از محیط قلیایی به افزایش میزان ترشح هورمون رشد کمک می‌نماید.
۴- تخم‌مرغ با پپتیدهای خاصی که دارد حاوی ویتامین‌های کلیدی A,B,D,E و تمامی اسیدهای آمینه ضروری می‌باشد.
۵- لبوی قرمز و اغلب سبزیجات علاوه بر خاصیت قلیایی حاوی فولیک اسید، آهن، منیزیم، پتاسیم و ویتامین C بوده و در ساخت و سازهای مختلف مشارکت می‌نمایند.
۶- کشمش حاوی آل- آرژینین، منیزیم، کلسیم می‌باشد.
۷- گوشت گاو حاوی ال-کارنیتین و آهن هم و اسید آمینه‌های ضروری از جمله مساعد کننده انواع ساخت و سازها از جمله هورمون رشد تلقی می‌شود.
۸- میوه‌جات مناطق حاره از جمله آناناس سرشار از ترکیبات مفید افزایش‌دهنده سروتونین دربردارنده آهن، منیزیم، کلسیم، روی و ویتامین‌های متعدد می‌باشند. نقش و اثر تغذیه از اهمیت ویژه‌ای برای زندگی سالم و رشد و بالندگی برخوردار می‌باشد.
ژنتیک و عوامل ارثی
آیا همواره این پیش فرض در تعیین ظرفیت افزایش نهایی قد پسران و دختران از جمع قد مادر با قد پدر تقسیم بر دو به علاوه 5/6 برای پسران و منهای 5/6 در مورد دختران صدق می‌کند؟ تا اندازه‌ای بلی، ولی همواره استثناهایی نیز پدیدار می‌گردد که به دودمان‌های پدری مادری بر می‌گردد. گرچه عوامل ژنتیکی تا درصد قابل توجهی تعیین‌کننده می‌باشند، ولی فاکتورهای زیادی به صورت مساعد‌کننده یا بازدارنده بیان کامل ظرفیت‌های از پیش تعیین شده ارثی تاثیر‌گذار می‌باشند، از جمله این عوامل عبارت می‌باشند: آگاهی‌های فردی و فامیلی، سبک و سطح زندگی، سطوح اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، شرایط محیطی و اقلیمی.
هرگز رشد و نمو فرزندتان را با دیگر کودکان هم‌جنس و هم‌سن مقایسه نفرمایید، چراکه زمینه ارثی بسیار متفاوتی با یکدیگر داشته و فعالیت‌های ژن‌های مختلف در زمان مشخصی به طور یکسان آغاز نمی‌گردد.
بیشتربخوانید:
مواد غذایی که قد بلندتان می کند
اهمیت و نقش و اثر خواب عمیق زود هنگام بعد از غروب آفتاب
در طول خواب زودهنگام شبانه بدن فرد فرصت کافی دارد بر مبنای ساعت زیستی بیولوژیکی خود در حالت آرامش وظایف متعددی را به صورت ساخت و سازهای رشد، تعویض، ترمیم و سم‌زدایی در تمامی بافت‌ها و ارگان‌های مهم بدن به انجام برساند. در این فاصله زمانی خواب راحت و عمیق بیشترین مقدار هورمون رشد وارد جریان خون گردیده و سرعت‌بخش انجام فرمان‌های صادره می‌گردد.
از فاکتورهای مؤثر بر خواب عمیق و سلامتی‌افزا
زمان خواب، نور و دمای محل خواب: هرچه محل خواب تاریک‌تر بوده و دمای اتاق فراتر از 18 درجه نباشد، هورمون ملاتونین یا هورمون خواب‌آور بیشتر ترشح می‌شود. برعکس، شب‌زنده‌داری، شام سنگین پرچرب و شور و شیرین و ور رفتن طولانی‌مدت با موبایل، تابلت، کامپیوتر و سایر وسایل نورتاب، عامل اختلال در ترشح ملاتونین می‌گردد. نقش و اثر خواب عمیق زودهنگام شبانه در رشد و نمو گسترش فکر و اندیشه، حفظ زیبایی و جوانی و جلوگیری از پیری زود رس و افزایش نیروی دفاعی بدن به اثبات رسیده است.
نقش فعالیت‌های بدنی
ورزش‌های کششی و پرشی، بدمینتون، پینگ‌پنگ، والیبال، بسکتبال، یوگا، پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری در حد متناسب لازمه حفظ تناسب اندام و افزایش‌دهنده ترشح هورمون رشد تقویت کننده و استحکام‌بخش و متراکم‌تر شدن ذخایر معدنی اسکلت و پیچیدگی و رشد عضلات نیز می‌گردد. از سه سالگی تا پیش بلوغ روند رشد به کندی ادامه دارد و در پیش‌بلوغ و تمامی پروسه‌های دستیابی به بلوغ کامل هر گونه ورزش‌های سنگین و سخت فراتر از حد تحمل کودک بر دستیابی به ظرفیت‌های از پیش تعیین شده ارثی و محیطی جهش قد اثر منفی دارد.
نقش رفتارهای عاطفی در محیط خانواده و زندگی روزمره
در گذر از مراحل مختلف فازهای رشد جسمی و شکل‌گیری رفتارهای اجتماعی و شخصیت فردی رفتارهای پدر و مادر با یکدیگر و با فرزندشان نه تنها در افزایش قد و رشد و نمو جسمانی، بلکه در شکل‌گیری و درونی شدن رفتار و اندیشه و اعتماد بنفس و خود باوری کودک تاثیر‌گذار می‌باشد.
اثرات مهرورزی و مهربانی و تأمین نیازهای عاطفی متعادل و هماهنگ پدر و مادر و دودمانشان در افزایش امید به زندگی و تأمین و تثبیت سلامتی جسمی و مقاومت او در برابر عوامل بیماری‌زای عفونی و غیر عفونی و کسب موفقیت‌های مختلف در طول زندگی تاثیرات ثابت شده‌ای دارند.
نکته‌های درخور توجه در قبال تغدیه، خواب و فعالیت بدنی
عدم میل کافی گوشت، شیر، تخم‌مرغ، میوه و سبزی، غلات و حبوبات در حد نیاز منجر می‌شود به کمبود‌های: انرژی، پروتئین، اسیدهای چرب ضروری و مواد معدنی، کلسیم، آهن، روی، منیزیم، ید، سلنیوم، ویتامین‌های A, D, E و B1,B2,B6,B9,B12. وقتی سوء‌تغذیه همراه می‌گردد با شب‌بیداری‌ها و روزخوابی‌ها و عدم تحرک و ورزش، نه تنها قد مورد انتظار تحقق پیدا نمی‌کند، بلکه چاقی و دفعات ابتلا به انواع بیماری‌ها و بلوغ زودرس نیز پیامد این سبک زندگی و تغذیه نا متعادل می‌باشد. جدول ارسال شده رنج حداقل، حد متوسط و حداکثر رشد قد و وزن مناسب قد را از سه ماهگی تا ۱۸ سالگی به طور تفکیک‌شده در پسر‌ها و دختر‌ها مشخص نموده تا پدران و مادران کودکان خودشان را در سنین مختلف با جداول مقایسه نمایند، نه با کودکان در و همسایه و همکلاسی‌ها.
بیشتربخوانید:
نقش روی و آرژنین در افزایش قد
