غزاله اسلامیان : د کتری تخصصی علوم تغذیه ؛ گروه تغذیه بالینی و رژیم د رمانی د انشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
تحریریه زندگی آنلاین : بد ون ترد ید ، یكی از بزرگ‌ترین آرزوهای زنان، به د نیا آورد ن نوزاد ی سالم است. بد ین جهت تمامی ماد ران تلاش می‌کنند تا با عوامل مؤثر برای د اشتن د وران بارد اری سالم و آسان آشنا شوند و تا جای ممكن، از عوامل زیان‌آور د وری جویند . د ر سومین یاد د اشت تغذیه‌ای د ر ارتباط با 1000 روز طلایی زند گی، به اهمیت مد یریت وزن ماد رانِ آیند ه، خواهیم پرد اخت.
بیشتربخوانید:
راه های افزایش وزن نوزاد از یک هفتگی تا یک سالگی
چاقی و اضافه وزن
اپید می‌های جهانی اضافه وزن و چاقی به یکی از بزرگ‌ترین معضلات بهد اشت عمومی د ر سراسر جهان تبد یل شد ه و شیوع آن د ر میان زنان د ر سنین باروری رو به افزایش گزارش شد ه است. همراه با شیوع چاقی و اضافه وزن د ر زنان، شیوع اختلالات تخمک‌گذاری د ر زنان د ر سنین باروری نیز بالا گزارش شد ه است که یکی از علل شایع ناباروری زنان به شمار می‌آید و اکثر این زنان مبتلا به ییماری سند رم تخمد ان پلی‌کیستیک هستند .
چاقی و اختلالات تخمک‌گذاری
چاقی با ایجاد اختلال د ر فرآیند تخمک‌گذاری می‌تواند منجر به ناباروری د ر زنان شود و د ر صورتی که ماد ر چاق مبتلا به سند رم تخمد ان پلی‌کیستیک بارد ار شود ، تأثیرات منفی بر سـلامت جنـین و مـاد ر مانند افزایش خطر سقط، زایمان زود رس و ابتلا به د یابت و پرفشاری خون بارد اری د ارد و همه این موارد بار اقتصاد ی زیاد ی به خانواد ه و جامعه تحمیل می‌کند و عوارضی را برای ماد ر، جنین و نـوزاد به د نبال خواهد د اشت.
بر اساس یافته‌های مطالعات، همزمان با افزایش نمایه تود ه بد نی پاسخ به د رمان‌های ناباروری نیز کاهش می‌یابد . د ر صورت عد م توجه و د رمان به موقع این بیماری، مبتلایان د ر معرض خطر ابتلا به سرطان‌های سینه و رحم قرار د ارند ، بنابراین کاهش وزن صحیح و اصولی د ر بیماران چاق مبتلا به اختلالات تخمک‌گذاری، از مهم‌ترین اقد امات د رمانی است و مد یریت وزن د ختران و زنان به چرخه‌های قاعد گی منظم و تخمک‌گذاری‌های فعال کمک می‌کند . همچنین زنان مبتلا به سند رم تخمد ان پلی‌کیستیک باید قبل از تصمیم به بارد اری نسبت به کاهش وزن اقد ام کنند .
زنانی که وابستگان د رجه یک آن‌ها به این بیماری مبتلا هستند باید بیش از سایرین نسبت به تغییرات وزنی و رعایت رژیم غذایی حساسیت نشان د هند .
افزایش تود ه چربی بد ن باعث افزایش احتمال مقاومت به انسولین و افزایش هورمون‌های مرد انه می‌گرد د که می‌تواند منجر به اختلال د ر تخمک‌گذاری شود .
ترشح هورمون‌های مرتبط با باروری تحت تأثیر پیام‌هایی قرار د ارند كه این پیام‌های نشان‌د هند ه میزان مواد مغذی د ر د سترس است، بنابراین هر نوع سوء‌تغذیه بر عملكرد هورمون‌های د خیل د ر تخمک‌گذاری اثر می‌گذارند . گرسنگی‌های طولانی‌مد ت، سوء‌تغذیه سلولی و بی‌نظمی د ر د ریافت مواد مغذی د ر فرآیند تخمک‌گذاری فعال، اختلال ایجاد می‌كند و این وضعیت د ر بیماران چاقی كه مشكل تخمك‌گذاری د ارند ، شایع‌تر است.
متأسفانه بسیاری از افراد ی که می‌خواهند اقد ام به کاهش وزن کنند ، به د نبال روش‌هایی هستند که د ر مد ت زمان بسیار کوتاه به وزن مورد نظر خود برسند و د ر مورد عوارض ناشی از رژیم‌های غلط آگاهی ند ارند . حد اکثر کاهش وزنی که برای افراد بر اساس میزان اضافه وزن، بیماری‌ها و فعالیت بد نی توصیه می‌شود ، چهار کیلوگرم د ر ماه است، بنابراین توصیه می‌شود افراد برای کاهش وزن به متخصصان تغذیه مراجعه کنند و پس از د ستیابی به وزن مناسب با پیروی از الگوهای سالم غذایی و افزایش فعالیت بد نی تلاش کنند د ر محد ود ه وزن طبیعی باقی بمانند و مجد د اً د چار افزایش وزن نشوند .
بیشتربخوانید:
قد و وزن کودکان از تولد تا بزرگسالی
کنترل وزن د ختران از سنین کود کی و نوجوانی
همچنین یکی از عوامل مهم د ر پیشگیری از اختلالات تخمک‌گذاری، کنترل وزن د ختران از سنین کود کی و نوجوانی است. شانس ابتلا به اضافه وزن و چاقی د ر کود کانی که د ر 6 ماه اول به طور انحصاری با شیر ماد ر تغذیه می‌شوند د ر مقایسه با کود کان غیر شیرماد ر خوار کمتر است. الگوی غذایی ناد رست به ویژه د ر د وران شروع تغذیه تکمیلی، رفتارهای غذایی ناد رست د ر خانواد ه با توجه به الگوگیری کود کان، د ریافت زیاد تنقلات ناسالم و فست‌فود ها د ر د وران کود کی، استرس، اختلالات خواب و فعالیت بد نی پایین د ر بروز اضافه وزن و چاقی کود کان و نوجوانان نقش تأثیرگذاری د ارند و والد ین باید توجه ویژه‌ای به این عوامل د اشته باشند ، بنابراین یکی از هد ف‌گذاری‌ها برای افزایش قد رت باروری یك زن، توجه بیشتر به تغذیه‌ای او د ر پنج سال اول زند گی و سپس د ر د وران بلوغ است. بسیاری از مسائل و موضوعات مربوط به سلامت فرد ابتد ا د ر د وران کود کی و پس از آن د ر سنین بلوغ پایه‌ریزی می‌شود و به همین د لیل هم توجه به سبک زند گی د ر این سنین بسیار مهم است.
د خترانی كه د ر د وران بلوغ چاق بود ه‌اند ، معمولاً به د رمان‌های باروری نیز، سخت‌تر پاسخ می‌د هند . بسیاری از افراد پس از پایان د وران بلوغ د چار افزایش وزن و چاقی می‌شوند ، زیرا سوخت و ساز بد ن پس از گذر از این د وران کاهش می‌یابد و الگوهای ناسالم غذایی که د ر د وران بلوغ د اشته‌اند ، می‌تواند آن‌ها را د چار چنین مشکلاتی سازد که به د نبال آن اختلالات تخمک‌گذاری را د ر اوایل د وران جوانی تجربه می‌کنند .
پیروی از یک رژیم غذایی اصولی
به د ختران نوجوان توصیه می‌شود د ر صورت اضافه وزن و چاقی از یک رژیم غذایی اصولی پیروی کنند و به سراغ رژیم‌های غلط تک‌خوری و بسیار کم کالری نروند . با یک صبحانه خوشمزه و سرشار از پروتئین روز خود را شروع کنید و وعد ه غذایی صبحانه را حذف نکنید . وعد ه‌های غذایی منظم د اشته باشید . از فست‌فود ها و غذاهای آماد ه تا حد امکان پرهیز کنید . مصرف قند های ساد ه و شیرینی‌ها را نیز کاهش د هید .
نوشید ن آب کافی د ر طول روز را فراموش نکنید ؛ زیرا د ر رژیم‌ها کاهش وزن، بد ن آب از د ست می‌د هد . خواب کافی د اشته باشید . فعالیت بد نی منظم را از سنین نوجوانی د ر سبک زند گی خود قرار د هید . این عاد ات تنها بخشی از مسیر کاهش وزن و رسید ن به وزن مناسب و حفظ آن است و برای رسید ن به هد ف باید با تغذیه و سبک زند گی سالم همراه باشد .
بیشتربخوانید:
کودکان زیر 5 سال؛ چه بخورند؟
رسید ن به وزن مناسب قبل از بارد اری
برای تجربه یک بارد اری سالم، سلامت قبل از بارد اری اهمیت ویژه‌ای د ارد . د ستیابی به وزن مناسب قبل از اقد ام به بارد اری می‌تواند شانس بارد اری را افزایش د هد و خطر عوارض آن را به حد اقل برساند ، بنابراین یکی از عوامل تأثیر‌گذار برای طلایی‌تر شد ن 1000 روز اول زند گی فرزند ان، وزن مناسب ماد ر قبل از تصمیم به بارد اری و وزن‌گیری صحیح او د ر طول 9 ماه بارد اری است.
