زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه مجله کودک سالم

چگونه آروغ نوزاد خود را بگیرید؟

سعی كنید حالت‌های مختلف را امتحان كنید و متوجه شوید كه نوزادتان در كدام حالت بهتر آروغ می‌زند، مثلا صاف بنشینید یا بایستید و نوزادتان را روی قفسه سینه‌تان نگاه دارید. چانه ‌نوزادتان روی شانه‌های شما باشد تا بتوانید سر او را نگاه دارید (با یك دست). با دست دیگرتان به آرامی پشت نوزاد را بمالید. اینكار به او كمك می‌كند تا راحت‌تر آروغ بزند. نوزاد خود را در حالت ایستاده روی زانوهای خود نگاه دارید. سینه و سر نوزاد خود را نگاه دارید. با دست دیگر خود پشت نوزاد را به آرامی بمالید. نوزاد خود را به سینه یا رو به شكم بخوابانید. سر او را نگه دارید به طوری كه سر او بالاتر از قفسه سینه‌اش باشد. بعد به آرامی پشت او را بمالید. اگر در هنگام شیر خوردن نوزادتان بی‌قراری می‌كند، كمی دست بكشید ابتدا آروغ او را بگیرید و بعد دوباره به او شیر بدهید. هر بار كه نوزادتان 90-60 میلی‌لیتر شیر نوشید،‌ حتما آروغ  او را بگیرید. اگر نوزاد شما به رفلكس معده (بیماری GERD) دچار است، هر 5 دقیقه یكبار در شیر خوردن، آروغ او را بگیرید. در 6 ماهگی یا كمتر از آن بهترین حالت برای گرفتن آروغ كودك این است كه او را صاف نگاه دارید (به مدت 15-10 دقیقه) تا از بازگشت شیر به دهان جلوگیری شود اما اگر كمی هم شیر استفراغ كرد، نگران نباشید. گاهی اوقات نوزادتان در حین خواب دچار نفخ می‌شود و دل درد می‌گیرد. در چنین مواقعی او را به پشت بخوابانید. وقتی كه كودك كمی بزرگ‌تر شد، دیگر نیازی نیست كه در هر بار شیر خوردن، ‌حتما آروغ او را بگیرید چرا كه او كم كم یاد می‌گیرد بدون استفراغ كردن، آروغ بزند. كودكانی كه به كولیك دچار هستند و حدود 3 ساعت یا بیشتر به طور متوالی گریه می‌كنند، در حین گریه كردن نیز مقدار زیادی هوا وارد دستگاه گوارش‌شان می‌شود و همین مسئله باعث بی‌قراری بیشتر نوزاد می‌شود. استفاده از قطره‌های ضد نفخ روش مناسبی برای درمان كولیك یا گاز معده نیست و حتی برخی از داروها خطرناك نیز هستند. تقریبا همه ما گاهی اوقات دچار نفخ و گاز در دستگاه گوارش می‌شویم و این مسئله فقط محدود به شیرخواران نمی‌باشد اما می‌توان با برخی روش‌ها، آن را برطرف كرد. دفع گاز از بدن به روش‌های مختلف روزی 23-14 بار رخ می‌دهد و اگر چنین وضعیتی نباشد، بدون شك دچار ناراحتی در شكم خواهیم شد.

علل ایجاد گاز در معده 

به طور كلی گازی كه در بدن ایجاد می‌شود، دو علت دارد:
بلعیدن هوا
 تجزیه طبیعی و عادی مواد غذایی هضم نشده
هوا از طریق دهان بلعیده می‌شود و وارد مری می‌شود. حرف زدن در حین غذا خوردن و تند تند غذا خوردن از علل اصلی ورود هوای بیشتر به دستگاه گوارشی هستند. هرچه آرام‌تر غذا بخورید و به خوبی آن را بجوید و در حین غذاخوردن حرف نزنید، هوای كمتری وارد دهانتان می‌شود. گریه كردن نیز باعث می‌شود هوای بیشتری وارد شكم شود. معمولا كودكان به صورت اجتناب‌ناپذیری، گاهی اوقات گریه می‌كنند، حتی بسیاری از آنها از طریق گریه كردن ارتباط برقرار می‌كنند و نیازهایشان را بیان می‌كنند. آنها با گریه كردن، گرسنگی، ترس، گرمی، سردی، ناراحتی و... را نشان می‌دهند. كودكان در حین گریه كردن این هوا را وارد دهان خود می‌كنند و از آنجا وارد سیستم گوارشی‌شان می‌شود. هر چه گریه‌های كودك بیشتر باشد، چرخه ورود هوای بیشتر به بدنش نیز افزایش می‌یابد. پس یكی از علل آروغ زدن ورود هوا از طریق دهان به بدن است كه در كودكان علت عمده آن نیز گریه كردن است.

آروغ زدن و سكسكه

هوای بلعیده شده در حین گریه كردن و... كه حاوی نیتروژن، اكسیژن و دی‌اكسید كربن است، وارد شكم می‌شود و موجب به وجود آمدن سكسكه می‌شود. سكسكه وقتی رخ می‌دهد كه دیافراگرم حساس می‌شود. عواملی كه باعث حساسیت دیافراگم می‌شوند، تند تند غذا خوردن و زیاد غذا خوردن هستند یا علل دیگری مثل احساس عصبانیت و هیجانات لحظه‌ای نیز باعث بروز آن می‌شوند. معمولا سكسكه چند دقیقه بیشتر طول نمی‌كشد ولی گاهی اوقات ممكن است تا چند روز نیز ادامه داشته باشد. سكسكه كردن و آروغ زدن زیاد كودك به مادر نشان می‌دهد كه او هوای زیادی را بلعیده است پس باید آرام‌تر و راحت‌تر غذا بخورد.

مواد غذایی كه گاز بیشتری در بدن تولید می‌كنند

گاهی تغییر مواد غذایی مصرفی نیز می‌‌تواند تجمع گاز در بدن را كاهش دهد. معمولا مواد غذایی كه كربوهیدرات بالایی دارند، تولید گاز بیشتر می‌كنند. سیب‌زمینی، ذرت، گندم، ‌حبوبات و... معمولا مقداری گاز در بدن تولید می‌كنند و در عوض چربی‌ها و پروتئین گاز كمتری به وجود می‌آورند. حتی اگر مادری كه به نوزادش شیر می‌دهد نیز در برنامه غذایی خود كربوهیدرات بیشتری گنجانده باشد. نوزادش از طریق شیری كه می‌مكد دچار نفخ می‌شود، لذا چنانچه نمی‌‌خواهید كودك خردسال‌تان دچار دل‌درد و بیقراری ناشی از گاز شكم شود، به مواد غذایی كه مصرف می‌كنید، ‌بیشتر توجه كنید. مواد غذایی كه گاز بیشتری تولید می‌كنند، معمولا حاوی قندهای خاصی هستند مثل فروكتوز، لاكتوز، رافینوز و سوربیتول. این مواد در بدن (دستگاه گوارش) هضم نمی‌شوند و وارد روده‌ها می‌شوند تا باكتری‌ها آنها را تجزبه كنند و نتیجه این فرایند خارج شدن گاز از دستگاه گوارشی است. بروكلی، كلم بروكسل، هویج، گل كلم، كرفس، خیار، عدس، پیاز، نخود، سیب‌زمینی، ترب، فلفل دلمه‌ای، سیب، زردآلو، موز، گلابی، شیر، پرتقال، هلو، نوشابه‌های گازدار، آب‌‌میوه‌‌ها و... جزو مواد غذایی نفاخ (گازدار) هستند.

حساسیت‌های غذایی

بعضی از كودكان دچار حساسیت‌های غذایی هستند. این مسئله بیشتر در كودكان كمتر از 6 سال بروز می‌كند. وقتی كه ماده ‌غذایی خاصی (حساسیت‌زا) وارد بدن این كودكان می‌شود، بدن آنتی‌بادی‌هایی به نام «ایمونوگلوبین» تولید می‌كند. ایمونوگلوبین باعث آزاد شدن ماده شیمیایی به نام هیستامین می‌شود وقتی هیستامین در بدن آزاد می‌شود، بدن شروع به نشان دادن واكنش می‌كند مثل آبریزش بینی، خارش چشم‌ها و... این واكنش‌ها و حساسیت‌ها دستگاه گوارشی بدن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند و می‌توانند سبب بروز گاز بیشتر در شكم و روده‌ها شوند. اگر فكر می‌كنید كه كود‌كتان به غذای خاصی حساسیت دارد، حتما آن ماده‌ غذایی را از برنامه غذایی روزانه‌اش حذف كنید. از پرخوری كودك، در حین غذا حرف زدن،‌ گریه‌های مكرر، فعالیت كردن و جنب‌وجوش به هنگام غذاخوردن نیز پرهیز كنید.
مواد غذایی كه گاز بیشتری در بدن تولید می‌كنند
گاهی تغییر مواد غذایی مصرفی نیز می‌‌تواند تجمع گاز در بدن را كاهش دهد. معمولا مواد غذایی كه كربوهیدرات بالایی دارند، تولید گاز بیشتر می‌كنند. سیب‌زمینی، ذرت، گندم، ‌حبوبات و... معمولا مقداری گاز در بدن تولید می‌كنند و در عوض چربی‌ها و پروتئین گاز كمتری به وجود می‌آورند. حتی اگر مادری كه به نوزادش شیر می‌دهد نیز در برنامه غذایی خود كربوهیدرات بیشتری گنجانده باشد. نوزادش از طریق شیری كه می‌مكد دچار نفخ می‌شود، لذا چنانچه نمی‌‌خواهید كودك خردسال‌تان دچار دل‌درد و بیقراری ناشی از گاز شكم شود، به مواد غذایی كه مصرف می‌كنید، ‌بیشتر توجه كنید. مواد غذایی كه گاز بیشتری تولید می‌كنند، معمولا حاوی قندهای خاصی هستند مثل فروكتوز، لاكتوز، رافینوز و سوربیتول. این مواد در بدن (دستگاه گوارش) هضم نمی‌شوند و وارد روده‌ها می‌شوند تا باكتری‌ها آنها را تجزبه كنند و نتیجه این فرایند خارج شدن گاز از دستگاه گوارشی است. بروكلی، كلم بروكسل، هویج، گل كلم، كرفس، خیار، عدس، پیاز، نخود، سیب‌زمینی، ترب، فلفل دلمه‌ای، سیب، زردآلو، موز، گلابی، شیر، پرتقال، هلو، نوشابه‌های گازدار، آب‌‌میوه‌‌ها و... جزو مواد غذایی نفاخ (گازدار) هستند.