شیوا طباطبایی؛ کارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه
پیک نیک به معنای گذراندن اوقات فراغت در دامان طبیعت است که در خانواده‌های ایرانی قدمتی طولانی دارد. خانواده‌های ایرانی از گذشته‌های دور روزهایی از سال را در هوای آزاد و در کنار رودخانه‌ها و سبزه‌زارها به صرف غذا و بازی و تفریح می‌پرداختند. هنگامی که به پیک نیک فکر می‌کنیم، به طور ناخودآگاه به یاد غذاهای خوشمزه‌ای می‌افتیم که در یک روز تعطیل در جمعی صمیمانه صرف می‌شود.
تهیه غذاهای خوشمزه‌ای مانند کباب و جوجه کباب و نظیر آنها برای اکثر خانواده‌های ایرانی جزء خاطره انگیزترین بخش‌های تفریح در دامان طبیعت است. برای اینکه یک پیک نیک سالم داشته باشیم باید به نکاتی توجه کنیم تا مسمومیت‌های غذایی سبب از بین رفتن اوقات خوش و لذت بردن از طبیعت نشود. اکثر مواقع هنگام بروز مسمومیت‌های غذایی نوع غذای مصرف شده را مسبب ناراحتی‌های گوارشی و مشکلات ایجاد شده می‌دانیم، در حالیکه در واقع روش نامناسب نگهداری مواد غذایی در حین آماده‌سازی و حمل و نقل سبب بروز این دسته مشکلات می‌شود.
مهم‌ترین اصل در کاهش بروز مسمومیت‌های غذایی انتخاب منوی غذایی صحیح است. باکتری‌های بیماری‌زا در برخی غذاها خصوصا آنهایی که حاوی رطوبت و پروتئین بالایی هستند بهتر رشد می‌کنند. لبنیات، تخم‌مرغ (غیر آبپز و بدون پوست)، گوشت قرمز و گوشت پرندگان، ماهی، کیک‌های حاوی خامه و کرم و برخی انواع سالاد بطور بالقوه برای پیک نیک جزء غذاهای خطر ساز محسوب می‌شوند. بعد از آماده‌سازی، این غذاها باید یا گرم و در دمای بالای 60 درجه سانتیگراد و یا سرد و در دمای زیر 4 درجه سانتیگراد نگهداری شوند.
دمای بین 4 تا 60 درجه سانتیگراد دمای مناسبی برای رشد انواع باکتری‌های بیماری‌زا محسوب می‌شود. معمولا دمای محیط در روز پیک‌نیک نیز دمای مناسبی برای رشد باکتری‌ها است. علائم مسمومیت‌های غذایی عموما به صورت ناراحتی‌های گوارشی نظیر اسهال، استفراغ، دل پیچه و درد در ناحیه شکم بروز می‌کند و در کودکان، سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌های خاص بیشتر دیده می‌شود. سالانه بیش از 2 میلیون نفر به این بیماری دچار می‌شوند. برای لذت بردن از پیک نیک بهتر است به نکات زیر توجه نمایید.
غذاهای فسادپذیر
- چنانچه امکان نگهداری و حمل مواد غذایی در دمای مناسب را ندارید، بهتر است از بردن غذاهایی که سریع فاسد می‌شوند اجتناب کنید. میوه‌ها و سبزی‌های تازه و سفت دوام خوبی دارند. قبل از حمل آنها را شسته و ضدعفونی کرده و به خوبی بسته‌بندی کنید. چنانچه نیاز به استفاده از سس مایونز دارید، بهتر است از مخلوط کردن آن با غذا پرهیز کنید. سس مایونز باید سرد نگه داشته شود و چون محیط اسیدی دارد، سرعت رشد باکتری‌ها در آن کم است، اما چنانچه با غذاهای گوشتی و سیب‌زمینی و پاستا مخلوط شود، شرایط مناسب برای رشد باکتری‌ها فراهم شده و احتمال بروز بیماری‌ها افزایش می‌یابد، بنابراین بهتر است تا زمان مصرف غذا از افزودن سس مایونز خودداری کنید.
دقت در خرید
برنامه‌ریزی برای یک پیک نیک سالم از خرید مواد غذایی شروع می‌شود. هنگام خرید مواد غذایی مورد نیاز مواد غذایی با فساد پذیری بالا را در آخرین مرحله خریداری نموده و در اسرع وقت به یخچال منتقل کنید. چنانچه هنگام خرید هوا گرم باشد بهتر است از یخ‌های قابل حمل برای انتقال غذاهای فسادپذیر استفاده کنید و هرگز پس از خرید، این مواد غذایی را در ماشین و در هوای گرم و یا زیر نور آفتاب نگه ندارید.
