دکتر پریسا امیدیان : متخصص گوش، حلق و بینی ؛ مدرس دانشگاه علوم پزشکی ایران
تحریریه زندگی آنلاین : کودکان ممکن است در اثر گیر کردن غذا یا اسباب‌بازی در گلویشان دچار خفگی شوند، با آنکه امیدواریم هرگز در چنین موقعیت‌هایی قرار نگیرید، اما لازم است نکاتی را در این زمینه یاد بگیریم، چون اتفاق همیشه دست ما نیست. غذا یا هر ماده خارجی دیگری را امکان دارد کودکان ببلعند، ولی اشتباهی در راه هوایی آن‌ها گیر کند و سبب مسدود شدن آن شود. این مطلب با هدف یک راهنمای گام به گام جمع‌آوری شده است تا اصول پایه کمک‌های اولیه برای خفگی و خروج جسم خارجی از راه هوایی در کودک زیر یکسال آموزش داده شود، اما لطفا به آن به عنوان تنها منبع اطلاعات خود اتکا نکنید، بلکه لازم است برای یادگیری و تمرین تکنیک‌های مناسب، زمان مشخصی وقت بگذارید و دوره احیای قلبی تنفسی نوزاد، شیرخوار زیر یکسال و کودکان بالای یک سال را بگذرانید، چون این تکنیک‌ها با توجه به سن بچه‌ها متفاوت است و انجام درست آن‌ها می‌تواند جان یک کودک را نجات دهد.
بیشتربخوانید:
این همه سرفه از کجا بوده؟
خارج کردن جسم خارجی از راه هوایی در کودک زیر یکسال
Choking یعنی هر چیزی مانند غذا یا هر چیز دیگری که بچه ها بلع کنند، ولی اشتباهی وارد راه هوایی شود و راه هوایی را مسدود کند که ممکن است خفیف یا شدید باشد. در نوع خفیف شیر خوار می‌تواند سرفه کند و یا صدایی از خودش ایجاد کند. در صورتی که شیرخوار قادر به سرفه کردن است، اجازه دهید تا سرفه کند و ماده‌ای که در راه هوایی گیر کرده است، خارج کند. در این وضعیت اگر در مورد تنفس کودک مشکوک هستید، سریع با اورژانس هم تماس بگیرید. در موارد Choking شدید، راه هوایی کودک مسدود شده و بچه بی‌قرار است، رنگ پوست آن قرمز شده، سرفه ندارد، گریه ندارد و نمی‌تواند صدایی از خودش تولید کند. در این موارد اگر کودک زیر یکسال است، به شکل زیر عمل کنید و همزمان از کسی بخواهید سریع با شماره اورژانس تماس بگیرد.
اول کودک را روی ساعدتان قرار دهید و با همان دست‌تان گردنش را حمایت کنید، صورتش رو به پایین باشد و با دست دیگر به پشتش بزنید طوری که حرکت رو به جلو داشته باشد. 5 بار به پشت بچه بزنید (5 ضربه محکم و مجزا، یعنی جداجدا و نه متصل به هم، بین تیغه‌های شانه‌های کودک، مثل شکل، ضربه‌ها را وارد کنید، تا عامل انسداد خارج شود). بعد بچه را برگردانید و اگر ماده خارجی را در دهان کودک دیدید با یک حرکت جارویی آن را خارج کنید.
اگر جسم خارجی از دهان کودک خارج نشد، بچه را روی دست‌تان برگردانید. همچنان گردنش را حمایت کنید و با دو انگشت روی خطی که دو تا سینه را به هم وصل می‌کند، شروع به ماساژ دادن نمایید و 5 بار روی قفسه سینه ماساژ دهید (ماساژها باید نرم و یکنواخت باشد و تند و پرشی نباشد و با قسمت نرم 2 انگشت انجام شود).
اگر جسم خارج نشد، مجدد کودک را روی ساعدتان قرار دهید و مانور 5 ضربه پشت را تکرار کنید و بعد از آن 5 بار ماساژ روی قفسه سینه دهید و این حرکات (5 ضربه به پشت و 5 ماساژ قفسه سینه) را ادامه دهید تا جسم خارجی خارج شود یا کودک شروع به سرفه‌های شدید، گریه کردن یا نفس کشیدن کند. اگر کودک سرفه می‌کند، بگذارید ادامه دهد تا جسم خارجی را به بیرون سرفه کند.
بیشتربخوانید:
خفگی ناشی از پریدن جسم خارجی
اما اگر کودک پاسخی نداد، جسم خارجی بیرون نیامد و اورژانس هنوز نرسیده بود و شما دیدید که کودک شل شده است، باید عملیات احیای قلبی - تنفسی را برای شیرخوار انجام دهید. همزمان هم مجدد کمک بگیرید و با اورژانس تماس بگیرید. کودک را باید روی یک سطح سخت مانند زمین یا میز قرار دهید و باید در این موارد 5 سیکل احیا برای کودک انجام شود. با 2 انگشت روی قفسه سینه خط بین دو سینه شروع به ماساژ کنید و تا 30 بشمارید. بعد از اینکه 30 تا ماساژ دادید به دهان کودک نگاه کنید و اگر جسم خارجی را دیدید خارج کنید. اگر جسم خارجی را ندیدید، انگشت را در دهان کودک نکنید، چون ممکن است به طور تصادفی جسم را به قسمت عمیق‌تری از گلو هل دهید. حالا باید تنفس دهانی بدهید و دهان شما باید دهان و بینی نوزاد را بپوشاند و 2 بار دم بدهید و نگاه کنید که ببینید قفسه سینه کودک موقع دم بالا می‌آید یا نه. اگر قفسه سینه موقع دم بالا نیامد، یعنی که هنوز انسداد پابرجا است و شما مجدد شروع به ماساژ قفسه سینه کنید تا 30 بار و دوباره دهان را نگاه کنید. اگر جسم خارجی نبود، مجدد تنفس دهانی و کارهای قبل را تکرار نمایید تا زمانی که جسم خارجی را داخل دهان شیرخوار ببینید و یا اینکه شیرخوار گریه کند یا صدایی درآورد یا قفسه سینه با دم شما به سمت بالا حرکت کند. این سیکل را تکرار کنید تا کودک احیا شود یا اورژانس به شما برسد و زمان از دست نرود و اورژانس اقدامات لازم را بعد از این انجام دهد.
تأکید می شود که به این مطلب به عنوان تنها منبع اطلاعات خود اتکا نکنید، بلکه لازم است برای یادگیری و تمرین تکنیک‌های مناسب، زمان مشخصی وقت بگذارید و دوره احیای قلبی تنفسی نوزاد، شیرخوار زیر یکسال و کودکان بالای یک سال را بگذرانید، چون این تکنیک‌ها و انجام درست آن‌ها می‌تواند جان یک کودک را نجات دهد.
