ترجمه : اعظم اسلامی مجد
تحریریه زندگی آنلاین : آروغ، چيزي نيست جز مقداري گاز كه معمولاً بعد از خوردن و آشاميدن غذا و مايعات از دهان خارج ميشود. اين گاز حاوي مقدار اندكي نيتروژن و اكسيژن است. گاهي اوقات كه اين گازها را ميبلعيم و وارد معدهمان ميكنيم، نياز به خارج كردن آنها پيدا ميكنيم. آروغ زدن بهطورکلی مسئله نگرانکنندهای به دنبال ندارد و نميتوان با آن نتيجهگيري كرد كه در بدن نوزاد مشكلي وجود دارد ولي گاهي اوقات همين مسئله بهظاهر بيخطر و معمولي ميتواند نشاندهنده وجود يك مشكل در بدن كودك باشد مثل بيماري در دستگاه گوارشي، دندان غروچه، عدم تحمل لاكتوز و...
بیشتربخوانید:
گریه كودك و نگرانی والدين! (2)
تجربه شير دادن به نوزاد، تجربه فوقالعادهاي است كه براي مادرها يكي از لذتبخشترين تجربهها است. اين تجربه خوشايند گاهي اوقات مادران را دچار سردرگميها و نگرانيهايي نيز ميكند، مخصوصاً وقتیکه نخستين فرزندشان را شير ميدهند. آروغ زدن به نوزاد كمك ميكند تا هوايي كه به هنگام شیر خوردن و مكيدن سينة مادر وارد شكمش شده است، از بدن خارج كند. برخي از نوزادان كه مقدار هواي بيشتري را بلعيدهاند و كمتر آروغ ميزنند، دچار دلدردهاي شديد و نفخ دستگاه گوارشي ميشوند. گاهي اوقات آروغ زدن نوزاد بعد از شير خوردن اتفاق ميافتد ولي گاه تا 30 دقيقه هم طول ميكشد تا كودك آروغ بزند. گاهي اوقات اين پروژه با استفراغ همراه ميشود و مقداري از شيري كه خورده از دهانش بيرون ميآيد.گاهي مواقع نوزاد بدون آنكه آروغ زده باشد، به خواب ميرود ولي مدت كوتاهي بعد با گريه از خواب بيدار ميشود و اين گريه يك معني بيشتر ندارد: «منو بغل كن و آروغم را بگير». در 4 ماهگي صداي آروغهاي نوزاد بلندتر و قويتر ميشود. اين گاز اضافي بهنوعی دشمن نوزاد است و بايد از بدن او خارج شود تا كودك راحت شود.
چگونه آروغ نوزاد خود را بگيريد؟
سعي كنيد حالتهاي مختلف را امتحان كنيد و متوجه شويد كه نوزادتان در كدام حالت بهتر آروغ ميزند، مثلاً صاف بنشينيد يا بايستيد و نوزادتان را روي قفسه سينهتان نگاه داريد. چانه نوزادتان روي شانههاي شما باشد تا بتوانيد سر او را نگاه داريد (با يك دست). با دست ديگرتان بهآرامی پشت نوزاد را بماليد. این کار به او كمك ميكند تا راحتتر آروغ بزند.
نوزاد خود را در حالت ايستاده روي زانوهاي خود نگاه داريد. سينه و سر نوزاد خود را نگاه داريد. با دست ديگر خود پشت نوزاد را بهآرامی بماليد.
نوزاد خود را به سينه يا رو به شكم بخوابانيد. سر او را نگه داريد بهطوریکه سر او بالاتر از قفسه سينهاش باشد. بعد بهآرامی پشت او را بماليد.
اگر در هنگام شير خوردن نوزادتان بيقراري ميكند، كمي دست بكشيد ابتدا آروغ او را بگيريد و بعد دوباره به او شير بدهيد. هر بار كه نوزادتان 90-60 ميليليتر شير نوشيد، حتماً آروغ او را بگيريد.
اگر نوزاد شما به رفلكس معده (بيماري GERD) دچار است، هر 5 دقيقه یکبار در شير خوردن، آروغ او را بگيريد. در 6 ماهگي يا كمتر از آن بهترين حالت براي گرفتن آروغ نوزاد اين است كه او را صاف نگاه داريد (به مدت 15-10 دقيقه) تا از بازگشت شير به دهان جلوگيري شود اما اگر نوزادتان كمي هم شير استفراغ كرد، نگران نباشيد. گاهي اوقات نوزادتان در حين خواب دچار نفخ ميشود و دلدرد ميگيرد. در چنين مواقعي او را به پشت بخوابانيد. وقتیکه نوزادتان كمي بزرگتر شد، ديگر نيازي نيست كه در هر بار شير خوردن، حتماً آروغ او را بگيريد چرا كه او کمکم ياد ميگيرد بدون استفراغ كردن، آروغ بزند. كودكاني كه به كوليك دچار هستند (حدود 3 ساعت يا بيشتر بهطور متوالي گريه ميكنند). در حين گريه كردن نيز مقدار زيادي هوا وارد دستگاه گوارششان ميشود و همين مسئله باعث بيقراري بيشتر نوزاد ميشود. استفاده از قطرههاي ضد نفخ روش مناسبي براي درمان كوليك يا گاز معده نيست و حتي برخي از داروها خطرناك نيز هستند.تقریباً همه ما گاهي اوقات دچار نفخ و گاز در دستگاه گوارش ميشويم و اين مسئله فقط محدود به شيرخواران نميباشد اما ميتوان با برخي روشها، آن را برطرف كرد. دفع گاز از بدن به روشهاي مختلف روزي 23-14 بار رخ ميدهد و اين مسئله هم در بزرگسالان و هم در كودكان ديده ميشود و اگر چنين وضعيتي نباشد، بدون شك دچار ناراحتي در شكم خواهيم شد.
بیشتربخوانید:
چرا آروغ میزنیم!
علل ايجاد گاز در معده
بهطورکلی گازي كه در بدن ايجاد ميشود، دو علت دارد:
1- بلعيدن هوا
تجزيه طبيعي و عادي مواد غذايي هضم نشده
هوا از طريق دهان بلعيده ميشود و وارد مري ميشود. حرف زدن در حين غذا خوردن و تند تند غذا خوردن از علل اصلي ورود هواي بيشتر به دستگاه گوارشي هستند. هرچه آرامتر غذا بخوريد و بهخوبی آن را بجويد و در حين غذا خوردن حرف نزنيد، هواي كمتري وارد دهانتان ميشود. گريه كردن نيز باعث ميشود هواي بيشتري وارد شكم شود. معمولاً كودكان بهصورت اجتنابناپذيري، گاهي اوقات گريه ميكنند، حتي بسياري از آنها از طريق گريه كردن ارتباط برقرار ميكنند و نيازهايشان را بيان ميكنند. آنها با گريه كردن، گرسنگي، ترس، گرمي، سردي، ناراحتي و... را نشان ميدهند. كودكان در حين گريه كردن اين هوا را وارد دهان خود ميكنند و از آنجا وارد سيستم گوارشيشان ميشود.هر چه گريههاي كودك بيشتر باشد، چرخه ورود هواي بيشتر به بدنش نيز افزايش مييابد. پس يكي از علل آروغ زدن ورود هوا از طريق دهان به بدن است كه در كودكان علت عمده آن نيز گريه كردن است.
2- آروغ زدن و سكسكه
هواي بلعیدهشده در حين گريه كردن و... كه حاوي نيتروژن، اكسيژن و دياكسيد كربن است، وارد شكم ميشود و موجب به وجود آمدن سكسكه ميشود. سكسكه وقتي رخ ميدهد كه ديافراگرم حساس ميشود. عواملي كه باعث حساسيت ديافراگم ميشوند، تند تند غذا خوردن و زياد غذا خوردن هستند يا علل ديگري مثل احساس عصبانيت و هيجانات لحظهاي نيز باعث بروز آن ميشوند.
معمولاً سكسكه چند دقيقه بيشتر طول نميكشد ولي گاهي اوقات ممكن است تا چند روز نيز ادامه داشته باشد. سكسكه كردن و آروغ زدن زياد كودك به مادر نشان ميدهد كه او هواي زيادي را بلعيده است پس بايد آرامتر و راحتتر غذا بخورد.
مواد غذايي كه گاز بيشتري در بدن توليد ميكنند
گاهي تغيير مواد غذايي مصرفي نيز ميتواند تجمع گاز در بدن را كاهش دهد. معمولاً مواد غذايي كه كربوهيدرات بالايي دارند، توليد گاز بيشتر ميكنند. سيبزميني، ذرت، گندم، حبوبات و... معمولاً مقداري گاز در بدن توليد ميكنند و در عوض چربيها و پروتئين گاز كمتري به وجود ميآورند. حتي اگر مادري كه به نوزادش شير ميدهد نيز در برنامه غذايي خود كربوهيدرات بيشتري گنجانده باشد. نوزادش از طريق شيري كه ميمكد دچار نفخ ميشود، لذا چنانچه نميخواهيد كودك خردسالتان دچار دلدرد و بیقراری ناشي از گاز شكم شود، به مواد غذايي كه مصرف ميكنيد، بيشتر توجه كنيد.مواد غذايي كه گاز بيشتري توليد ميكنند، معمولاً حاوي قندهاي خاصي هستند مثل فروكتوز، لاكتوز، رافينوز و سوربيتول. اين مواد در بدن (دستگاه گوارش) هضم نميشوند و وارد رودهها ميشوند تا باكتريها آنها را تجزیه كنند و نتيجه اين فرايند خارج شدن گاز از دستگاه گوارشي است.بروكلي، كلم بروكسل، هويج، گلکلم، كرفس، خيار، عدس، پياز، نخود، سيبزميني، ترب، فلفل دلمهاي سبز، سيب، زردآلو، موز، گلابي، پنير، شير، پرتقال، هلو، شيرهاي فرآوري شده، نوشابههاي گازدار، آبميوهها و... جزو مواد غذايي نفاخ (گازدار) هستند.
حساسيتهاي غذايي
8-6 درصد از كودكان دچار حساسيتهاي غذايي هستند. اين مسئله بيشتر در كودكان كمتر از 6 سال بروز ميكند. وقتیکه ماده غذايي خاصي (حساسيتزا) وارد بدن اين كودكان ميشود، بدن آنتيباديهايي به نام «ايمونوگلوبين» توليد ميكند. ايمونوگلوبين باعث آزاد شدن مادة شيميايي به نام هيستامين ميشود وقتي هيستامين در بدن آزاد ميشود، بدن شروع به نشان دادن واكنش ميكند مثل آبريزش بيني، خارش چشمها و... اين واكنشها و حساسيتها دستگاه گوارشي بدن را نيز تحت تأثير قرار ميدهند و ميتوانند سبب بروز گاز بيشتر در شكم و رودهها شوند. اگر فكر ميكنيد كه كودكتان به غذاي خاصي حساسيت دارد، حتماً آن ماده غذايي را از برنامه غذايي روزانهاش حذف كنيد.از پرخوري كودك، در حين غذا حرف زدن، گريههاي مكرر، فعاليت كردن و جنبوجوش به هنگام غذاخوردن نيز پرهيز كنيد.